کشف جنگل «سنگی» 23 میلیون ساله در پاناما
تازه‌ترین تحقیقات نشان می‌دهند که پانامای مرکزی زمانی خانۀ جنگل‌های حرایی بوده که ۲۳ میلیون سال پیش در نتیجه مدفون شدن زیر یک گل‌رود آتشفشانی، تبدیل به سنگ شدند.
اول صبح؛ یک جنگل حرای باستانی با درختانی که ارتفاع‌شان تا ۴۰ متر می‌رسید، بیش از ۲۰ میلیون سال پس از اینکه یک گل‌رود آتشفشانی آن را در پانامای کنونی خفه کرد، کشف شده است.
محققان نخستین بار این فسیل‌ها را سال ۲۰۱۸ در یک سفر زمین‌شناسی به جزیره بارو کلرادو (BCI) کشف کردند. این جزیره در دریاچه‌ی گاتونِ پاناما قرار دارد که هرساله هزاران کشتی حین عبور از کانال پاناما از آن عبور می‌کنند. BCI زمانی بخشی از یک چشم‌انداز تپه‌ای بود که سال ۱۹۱۳، زمانی که مهندسان برای ساخت کانال، در رودخانه چاگرِس سد ساختند، تا حدودی زیر آب رفت و سال ۱۹۲۳ به عنوان ذخیره‌گاه طبیعی مورد حفاظت قرار گرفت. امروزه، جنگل‌های استوایی BCI جزو مناطقی هستند که بیشترین مطالعات در جهان روی آن‌ها انجام شده است.
کارلوس جارامیلو، از نویسندگان این مطالعه و زمین‌شناس می‌گوید: «با توجه به اینکه در قرن گذشته، دانشمندان متعددی این جزیره را بررسی کردند، ما هرگز تصور نمی‌کردیم چوب‌های فسیلی در BCI باشند. هیچ‌کس هیچ گزارشی از آن‌ها نداده بود. تشخیص این فسیل‌ها از هر درخت در حال پوسیدگی دیگری در جنگل دشوار است، چون شبیه کنده‌های پوسیده به نظر می‌رسند.»
جارامیلو می‌گوید فسیل‌های حرا به رغم ظاهرشان، در واقع به طرز خیره‌کننده‌ای حفظ شدند. دلیلش این است که یک فوران آتشفشانی درختان را حدود ۲۳ میلیون سال پیش در دوران اولیه میوسن (۲۳ میلیون تا ۵.۳ میلیون سال پیش) مدفون کرد و روند تجزیه را کاهش داد.
کامیلا مارتینز آگیلون کنار یک درخت فسیلی در جزیره بارو کلرادو نشسته است
کامیلا مارتینز آگیلون، نویسنده اصلی این مطالعه، دیرین‌اکولوژیست دانشگاه EAFIT در کلمبیا می‌گوید: «نمونه‌های چوب فسیلی که چوب سنگ‌شده نیز نامیده می‌شوند، اطلاعات زیادی در خود دارند. ساختار سلولی در طول اعصار سخت شده و دست‌نخورده باقی می‌ماند و این یک فرصت نادر و عالی برای سفر به گذشته است.»
محققان ۱۲۱ نمونه چوب فسیل‌شده از نهر کوچکی در BCI را بررسی کردند و دریافتند ۵۰ مورد آن‌ها به گونه‌ای ناشناخته تعلق دارد که نام آن را Sonneratioxylon barrocoloradoensis گذاشتند. گونه‌های فسیلی تازه کشف‌شده شبیه درختان حرایی هستند که در آسیای جنوب شرقی و استرالزی (منطقه‌ای شامل استرالیا، نیوزلند و برخی جزایر اطراف آن و بخش‌هایی از آفریقای گرمسیری امروزی) رشد می‌کنند.
اما این جنگل باستانی بسیار بلندتر از حراهای مدرن بوده است.
در حالی که ارتفاع سایبان بیشتر درختان حرای زنده به حدود ۱۳ متر می‌رسد، S. barrocoloradoensis تا حدود ۲۵ متر رشد می‌کند و می‌تواند به ۴۰ متر هم برسد.
جارامیلو می‌گوید درختان باستانی احتمالاً همان راهبردهای بقایی را که حراهای امروزی استفاده می‌کنند، تکامل داده‌اند و آب‌های لب‌شور (آبی که میزان نمک آن از آبِ شیرین بیشتر و از آب دریا کمتراست) را به آب‌های شور اقیانوس ترجیح می‌دهند. این جنگل حواشی شبه‌جزیره‌ای باریک را شکل می‌داد که قبل از تشکیل تنگه پاناما، بین ۲۳ تا ۳ میلیون سال پیش، مرکز پانامای کنونی را به آمریکای شمالی متصل می‌کرد.
فسیل‌های حرا همگی در وضعیت حفاظتی مشابه قرار دارند، به همین جهت محققان تصور می‌کنند جنگل توسط یک فوران آتشفشانی که چشم‌انداز را با گل و لای پر کرده، از بین رفته است.
جارامیلو می‌گوید از زمانی که محققان برای نخستین بار فسیل‌های چوبی را در جزیره بارو کلرادو کشف کردند، مردم تعداد بیشتری از آن‌ها را در سراسر جزیره پیدا کرده‌اند.