تصاویر حیرت‌انگیز تلسکوپ جیمز وب از ۱۹ کهکشان مارپیچی
تلسکوپ فضایی جیمز وب در سال ۲۰۲۱ به فضا پرتاب شد و در سال ۲۰۲۲ شروع به جمع‌آوری داده‌ها کرد. دانشمندان می‌گویند تصاویر شگفت‌انگیز این تلسکوپ از کیهان، درک بشر از جهان اولیه را تغییر داده است.
اول صبح؛ تلسکوپ فضایی جیمز وب تصاویر تازه و پرجزئیاتی را از ۱۹ کهکشان مارپیچی در فاصله نسبتاً نزدیکی به کهکشان راه شیری ثبت کرده است که سرنخ‌های جدیدی از شکل‌گیری ستارگان و همچنین ساختار و تکامل کهکشانی در اختیار دانشمندان می‌گذارد.
این عکس‌ها را تیمی از ستاره‌شناسان که در چندین رصدخانه بزرگ نجومی و در پروژه‌ای تحت عنوان «فیزیک با وضوح زاویه‌ای بالا در کهکشان‌های نزدیک» (PHANGS) فعالیت می‌کنند، منتشر کرده‌اند.
نزدیکترین کهکشان از میان ۱۹ کهکشان ثبت‌شده اصطلاحا «ان‌جی‌سی۵۹۶۸» (NGC5068) نام دارد که در فاصله حدود ۱۵ میلیون سال نوری از زمین قرار گرفته است. دورترین کهکشان نیز که با نام «ان‌جی‌سی۱۳۶۵» (NGC1365) شناخته می‌شود حدود ۶۰ میلیون سال نوری از ما فاصله دارد.
تلسکوپ فضایی جیمز وب در سال ۲۰۲۱ به فضا پرتاب شد و در سال ۲۰۲۲ شروع به جمع‌آوری داده‌ها کرد. دانشمندان می‌گویند تصاویر شگفت‌انگیز این تلسکوپ از کیهان، درک بشر از جهان اولیه را تغییر داده است.
تلسکوپ فضایی هابل که در سال ۱۹۹۰ به فضا پرتاب شد و هنوز فعال است، جهان را عمدتاً در طول موج‌های مرئی و فرابنفش بررسی می‌کند. این در حالی است که رصدخانه چرخان جیمز وب عمدتا با دوربین‌های فروسرخ خود به جهان نگاه می‌کند و به همین خاطر می‌تواند تصاویری را ثبت کند که از عهده هابل خارج است.
کهکشان‌های مارپیچی، یکی از سه نوع اصلی کهکشان‌ها هستند و ظاهرشان به چرخ‌های بزرگ شباهت دارد. کهکشان راه شیری ما یکی از این کهکشان‌های مارپیچی موجود در کیهان است.
تصاویر جدید با استفاده از دو دوربین تلسکوپ جیمز وب موسوم به ابزار فروسرخ نزدیک (NIRCam) و ابزار فروسرخ میانی (MIRI) به دست آمده‌اند. آن‌ها تقریباً ۱۰۰ هزار خوشه ستاره‌ای و میلیون‌ها یا شاید تریلیون‌ها ستاره مجزا را نشان می‌دهند.
توماس ویلیامز، اخترشناس در دانشگاه آکسفورد که هدایت پردازش داده‌های تیم بر روی تصاویر را بر عهده داشت، در این باره گفت: «این داده‌ها مهم هستند زیرا دیدگاه جدیدی در مورد اولین مراحل تشکیل ستاره‌ها در اختیار ما می‌گذارند.»
تصاویر ۱۹گانه تلسکوپ فضایی جیمز وب
ستاره‌ها در دل ابرهای غبارآلود متولد می‌شوند. این غبارها در بسیاری موارد به طور کامل نور را در طول موج‌های مرئی مسدود می‌کنند و نمی‌گذارند تلسکوپ‌هایی نظیر هابل بتوانند ستاره‌ها را مشاهده کنند. با این حال تلسکوپ جیمز وب به دلیل برخورداری از دوربین‌های مخصوص فروسرخ می‌تواند آن‌ها را رصد کند.
اریک روسولوفسکی، ستاره‌شناس در دانشگاه آلبرتا، در این باره می‌گوید: «با استفاده از هابل، ما نور ستاره‌ها در کهکشان‌ها را می‌دیدیم اما مقداری از آن نور توسط غبارهای کهکشانی مسدود می‌شد. این محدودیت، درک بخش‌هایی از عملکرد یک کهکشان به عنوان یک سامانه واحد را دشوار می‌کرد اما اکنون با دید جیمز وب در محدوده فروسرخ ما می‌توانیم ستاره‌های پوشیده در هاله‌ای از غبار را ببینیم.»
دکتر ویلیامز با بیان اینکه داده‌های به دست آمده برای درک چگونگی شروع حیات ستارگان در کهکشان‌ها ضروری خواهد بود، گفت: «تصور رایج این است که کهکشان‌ها از داخل به بیرون تشکیل می‌شوند و بنابراین در طول عمر خود بزرگتر و بزرگتر می‌شوند. بازوهای مارپیچی برای جارو کردن گازی که تبدیل به ستاره می‌شود عمل می‌کنند و میله‌های میانی در خدمت پمپاژ همان گاز به به سمت سیاهچاله مرکزی کهکشان قرار دارند.»
این تصاویر برای اولین بار به دانشمندان اجازه می‌دهد تا ساختار ابرهای غبار و گاز را کشف کنند.
جانیس لی، ستاره‌شناس در موسسه علمی تلسکوپ فضایی جیمز وب در بالتیمور، گفت: «تصاویر نه تنها از نظر زیبایی‌شناسی خیره‌کننده هستند، بلکه روایتی را در مورد چرخه شکل‌گیری ستارگان و انرژی آزاد شده از سوی ستاره‌های جوان در فضای بین ستاره‌ای را به دست می‌دهند.»