صورتتان درباره سلامتی شما چه می‌گوید؟

برخی از پزشکان معتقدند که «صورت آینه سلامتی» است و می‌تواند گویای شرایط جسمانی باشد.

حتماً این ضرب‌المثل قدیمی که می‌گوید: «رنگ رخساره خبر می‌دهد از سر درون» را شنیده‌اید. برخی از پزشکان ایرانی معتقدند که «صورت آینه سلامتی» است. از نظر این پزشکان چهره می‌تواند گویای شرایط جسمانی باشد. اگر چهره یک فرد شاداب و شفاف باشد حال او خوب است و اگر زرد و بی‌حال باشد یعنی آن فرد در عملکرد قسمتی از بدن خود دچار مشکل شده است. در این گزارش می‌خواهیم ببینیم که چگونه می‌توان از طریق نشانه‌های پوستی، انواع بیماری را در بدن تشخیص دهیم.

امروزه با تغییر آب وهوا، نوع تغذیه، امواج موبایل و اینترنت و… کمتر کسی را می‌توان پیدا کرد که پوستی شفاف، شاداب و بدون هیچ نوع عارضه‌ای داشته باشد. همچنین با بالا رفتن سرعت زندگی و مشغله‌های زیاد میزان دقت افراد به علائم و نشانه‌های غیرعادی بدن بسیار کم شده است. اما باید گفت که هر علامت کوچک اما غیرعادی، می‌تواند نشانه یک بیماری یا مشکل جدی در بدن انسان باشد. برخی از علائم مهم که می‌تواند گویای برخی از مشکلات جدی در سلامتی شما باشدعبارتنداز:

زردی پوست و چشم‌ها

حتماً تا به امروز با افرادی که چشم یا پوست زردرنگی دارند مواجه شده‌اید. این افراد به بیماری زردی یرقان، هپاتیت و یا مشکلات کبدی مبتلا هستند. زمانی که گلبول‌های قرمز در طی یک روند طبیعی در بدن تجزیه می‌شوند، یک محصول جانبی تولید می‌کنند که می‌تواند باعث زردی شود. این امر در نوزادانی که قبل از هفته ۳۸ متولد می‌شوند شایع و معمولاً بی‌ضرر است؛ زیرا کبد نوزاد به اندازه کافی کامل نشده و نمی‌تواند آن طور که باید کار کند.

اما زردی در بزرگسالان می‌تواند نشانه بیماری‌های خطرناکی مانند عفونت‌های ویروسی هپاتیت، مونونوکلئوز، مشکلات مربوط به کبد، کیسه صفرا یا لوزالمعده و یا سوء مصرف الکل باشد. اگر متوجه زردی چشم یا پوست خودتان یا اطرافیانتان شدید حتماً به پزشک مراجعه کرده و آزمایش کامل دهید.

خال‌ها

خال‌ها لکه‌ها یا برجستگی‌های مایل به رنگ تیره هستند که در بیشتر موارد نشانه بیماری نیستند و جای نگرانی وجود ندارد. اما برخی از لکه یا خال‌های پوستی می‌توانند نشانه از سرطان پوست باشند. بنابراین معاینه پوست می‌تواند به تشخیص سرطان پوست قبل از پیشرفت آن کمک کند.

آیا خال‌های موجود در صورت و بدن شما نامتقارن یا با اشکال متفاوت است؟ آیا مرز و لبه‌های خال‌ها ناهموار و نامنظم است؟ آیا خال‌ها چند رنگ هستند؟ آیا قطر آن‌ها از یک نخود بزرگتر است؟ آیا در چند هفته گذشته تغییر کرده است؟ در صورت مثبت بودن پاسخ شما به به هر یک از این سوالات با یک پزشک متخصص پوست و مو مشورت کنید.

زخم‌ها

آیا دور دهان و لب‌های شما به صورت مکرر زخم می‌شود؟ زخم‌هایی که در اطراف لب و دهان شما قرار دارند به احتمال زیاد تبخال‌هایی هستند که توسط ویروس هرپس نوع ۱ ایجاد می‌شوند. ممکن است تبخال در اثر بیماری، اضطراب، خستگی بیش از حد، ترس و… ظاهر شود. این زخم‌ها معمولاً خود به خود برطرف می‌شوند اما در صورت بروز مکرر تبخال یا زخم‌های بزرگ به پزشک مراجعه کنید. پماد و قرص آسیکلوویر یکی از مؤثرترین داروها برای درمان تبخال است که حتماً باید با مشورت پزشک مصرف شود.

ترک خوردن لب‌ها

همه افراد گاهی دچار خشکی یا ترک لب به ویژه در زمستان می‌شوند که معمولاً این مشکل با کمک مرطوب کننده‌های مخصوص لب «بالم لب» قابل درمان و پیشگیری است. اما گاهی اوقات خشکی لب‌ها نشانه یک ضعف یا مشکل در عملکرد بدن است. واکنش آلرژیک، حساسیت دارویی، کم آبی بدن و… از جمله عوامل ابتلا به خشکی لب‌ها است.

بثورات پروانه‌ای

اکثر بثورات پوستی جدی نیستند و خود به خود بهتر می‌شوند. اما بثورات پروانه‌ای غیر معمول هستند. این بثورات روی هر دو گونه به شکل پروانه ظاهر شده و یکی از نشانه‌های رایج بیماری لوپوس هستند. لوپوس بیماری‌ای است که باعث می‌شود سیستم ایمنی بدن به بافت‌ها و اندام‌های خود حمله کند. تب، درد و سفتی مفاصل، کبودی انگشتان در سرما و… از جمله علائم این بیماری است. در صورت بروز بثورات غیر قابل توضیح و همراه با این علائم، به پزشک مراجعه کنید.

موهای زائد

رویش موهای سفت و زخیم در صورت آقایان امری طبیعی است. اما رویش موهای زائد غیرمعمول در صورت خانم‌ها «در ناحیه چانه» ممکن است نشانه سندرم تخمدان پلی کیستیک یا اختلالات هورمونی باشد. این دسته از مشکلات هورمونی می‌تواند خانم‌ها را در روند بارداری با مشکلات متعددی مواجه کند. بنابراین بهتر است بانوان در صورت مشاهده این نوع از موهای زائد، به پزشک متخصص زنان مراجعه و آزمایش‌های هورمونی انجام دهند.

افتادگی پلک

افتادگی پلک عارضه‌ای است که پزشکان آن را پتوز یا بلفاروپتوز می‌نامند. این عارضه ممکن است در یک یا هر دو پلک دچار افتادگی شود. ممکن است فردی از ابتدای تولد یا فرد دیگر بعد از گذشت چندین دهه از زندگی‌اش دچار افتادگی پلک شود. این عارضه در اغلب موارد بی‌ضرر است اما در موارد شدیدتر می‌تواند دید انسان را مسدود کند. همچنین افتادگی پلک می‌تواند نشانه مشکلات مغزی، اعصاب یا حفره چشم باشد.

اگر در عرض چندروز دچار افتادگی پلک، دوبینی، ضعف عضلات، سردرد شدید، مشکل در بلع، لمس شدن سمتی از بدن و… شدید حتما به پزشک مراجعه کنید. زیرا این علائم می‌تواند از نشانه‌های سکته مغزی باشد.

یکی دیگر از علت‌های افتادگی پلک می‌تواند فلج بل باشد. فلج بل زمانی اتفاق می‌افتد که یک چیزی مانند ویروس به عصبی از صورت فشار می‌آورد و ماهیچه‌های صورت را کنترل می‌کند و باعث تورم آن عصب می‌شود. فلج بل طی چند ساعت یا چند روز بروز و یک طرف صورت را ضعیف می‌کند. در صورت ابتلا به فلج بل معمولاً در فک و پشت گوش درد احساس می‌شود. این مشکل معمولاً جدی نیست و در عرض ۶-۳ ماه بهتر می‌شود.

فلج صورت

فلج صورت با علائم دیگر سکته مغزی زمانی اتفاق می‌افتد که جریان خون به دلیل پارگی یا انسداد رگ در قسمتی از مغز قطع شود. فلج ناگهانی قسمت پایینی صورت، بی‌حسی، ضعف در بازوها یا پاها، اختلال در گفتار، دوبینی، سرگیجه، مشکل در بلع، لکه‌های زرد بر روی پلک و… از جمله علائم فلج صورت است. لکه‌های زرد رنگ روی پلک می‌تواند از نشانه‌های کلسترول بالا باشد که احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی یا ریسک حمله قلبی را بیشتر می‌کند. بنابراین بهتر است با مشاهده این نوع از علائم در صورت خود به پزشک مراجعه کنید.

پف زیر چشم

فضای زیر چشم‌های شما می‌تواند پر از مایع شده و متورم یا پف کرده به نظر برسند. آب و هوای گرم و مرطوب سبب می‌شود بدن آب بیشتری ذخیره کند. هم چنین کم خوابی مصرف زیاد غذای شور و تغییرات هورمونی نیز از جمله عواملی هستند که سبب حفظ بیشتر آب در بدن میشوند.

پف کردن چشم‌ها با افزایش سن بیشتر اتفاق می‌افتد زیرا ماهیچه‌هایی که از پلک‌ها پشتیبانی می‌کنند ضعیف می‌شوند. اگر چشم‌های شما قرمز شده و خارش دارد ممکن است ناشی از یک واکنش آلرژیک به غذا گرده مواد آرایشی عطر پاک کننده‌ها یا عفونتهایی مانند ورم ملتحمه باشد.

ملاسما

ملاسما یک بیماری پوستی شایع است که باعث ایجاد لکه‌های تیره روی پوست می‌شود. علت بروز این نوع از لکه‌های پوستی هنوز از نظر علمی ثابت نشده است. اما به گفته برخی از پزشکان، این لکه‌ها می‌تواند ناشی از مواردی مانند بارداری یا مصرف برخی از قرص‌های ضد بارداری باشد. در این موارد، ملاسما اغلب پس از تولد نوزاد یا قطع مصرف قرص‌ها خود به خود از بین می‌رود. در موارد دیگر ممکن است سال‌ها طول بکشد تا این لکه‌ها از بین برود. مصرف برخی از داروها و استفاده از سایر روش‌های درمانی مانند لایه برداری شیمیایی در از بین بردن این لکه‌ها می‌تواند مؤثر باشد.

ریزش مو

اگر همراه با ریزش سکه‌ای موها، مژه یا ابروهایتان هم می‌ریزد، ممکن است نشانه‌ای از بیماری «آلوپسی آره آتا» یا طاسی منطقه‌ای باشد. این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به فولیکول‌های مو حمله کند. هیچ راهی برای جلوگیری از این بیماری وجود ندارد اما می‌توان با مشورت پزشک از داروهایی استفاده کرد که موجب رویش مجدد موهای ریخته شده می‌شوند.

آکنه

آکنه یکی از شایع‌ترین عارضه‌های پوستی جهان است که هرروزه افراد زیادی به دلایل بیرونی و درونی بسیاری از جمله سن بلوغ، تجمع چربی و بسته شدن منافذ پوست، بهم ریختن هورمون‌های بدن، استفاده از لوازم آرایشی نامرغوب، کبدچرب و… به این عارضه دچار می‌شوند. آکنه‌های پوستی ممکن است در نواحی مختلفی از بدن از جمله صورت، سینه‌ها، گردن، شانه‌ها، کمر و… ظاهر شوند.

درمان دارویی آکنه با سه گروه از داروها به نام رتینوئیدها، بنزوئیل پراکسید و آنتی بیوتیک‌ها انجام می‌شود. استفاده از این داروها میزان ترشح چربی را کم کرده و نوسازی سلول‌های پوستی را تقویت می‌کند. این داروها با توجه به شدت و نوع آکنه توسط متخصصان پوست تجویز شده و هیچ‌گاه نباید به صورت خودسرانه استفاده شوند.

اگزما

اگزما یک بیماری شایع پوستی است که بیشتر کودکان را درگیر می‌کند. علامت اصلی این بیماری لکه‌های خشک و پوسته پوسته شدن پوست است. چنین لکه‌هایی می‌توانند روی پیشانی، پوست سر، دست‌ها، صورت و گونه‌ها ظاهر شوند.

در اکثر موارد این عارضه با مصرف آنتی هیستامین‌ها و کرم‌های پوستی درمان و خارش و سوزش‌های ناشی از آن کاهش می‌یابد.