تصمیم جنجالی لهستانیها دربارۀ «مشق شب» مدارس
کودکان لهستانی از سن هفت سالگی به مدرسه میروند و مقطع ابتدایی در این کشور ۸ سال است.
اول صبح؛ تصمیم دولت لهستان مبنی بر حذف مشق شب دانشآموزان جنجال بسیاری در زمینه فرهنگی و آموزشی در این کشور اروپایی به وجود آورده است.
دونالد توسک، نخست وزیر لهستان از زمان روی کار آمدن در ماه دسامبر ۲۰۲۳، مجموعهای از اصلاحات را آغاز کرده که بخشی از آن به هدف از بین بردن دستگاه دولتی ساخته شده توسط دولت قبلی حزب راستگرای قانون و عدالت است.
اواخر سال گذشته، دولت توسک حقوق معلمان را که مدتها بود از شرایط کاری خود شکایت داشتند، ۳۰ درصد افزایش داد. وزارت آموزش و پرورش دولت او همچنین دست به تغییر برنامههای درسی در مدارس زده و به عنوان مثال، تعداد ساعات کلاسهای علوم دینی را کاهش میدهد. همچنین قرار است بخشهایی از دروس تاریخ و ادبیات، به ویژه آثار ژان پل دوم، پاپ لهستانی که در چهارچوب برنامههای افراطی ملیگرایانه و محافظه کار حزب حاکم پیشین ترویج میشد، از کلاسهای درس حذف شود.
مدارس در لهستان مطمئناً به کمک نیاز دارند. پس از قرنطینههای دوران کرونا، چالش بعدی این مدارس استقبال از بزرگترین گروه کودکان اوکراینی در اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۲ بود که به همراه خانوادههاشان از جنگ تمام عیار روسیه گریخته بودند.
با این حال در مورد اینکه آیا حذف تکالیف دانشآموزان در منزل باعث بهبود اوضاع میشود یا نه، توافق اندکی وجود دارد. پرزمیسلاو چارنک، وزیر پیشین آموزش و پرورش از حزب قانون و عدالت، طبعا منتقد این اقدام است. او به روزنامه فایننشال تایمز میگوید با بیان این مثل لاتینی که «تکرار مادر یادگیری است»، میگوید تکلیف شب «اصل شناخته شده و طبیعی آموزش کلاسیک» است و با ممنوعیت تکلیف این موضوع نادیده گرفته میشود.
توماژ گاژدروویچ از مؤسسه پژوهشهای آموزشی لهستان که تحت نظارت وزارت آموزش و پرورش است، تأکید میکند که «مقررات جدید ممنوعیت نیست، بلکه صرفا یک محدودیت و تغییر است» تا تکالیف منزل برای دانشآموزان «مؤثرتر» شود. در چهار سال آخر ابتدایی، معلمان همچنان مجازند به دانشآموزان تکلیف شب بدهند، اما انتخاب روش با آنهاست و تکالیف نمرهگذاری نمیشود.
کودکان لهستانی از سن هفت سالگی به مدرسه میروند و مقطع ابتدایی در این کشور ۸ سال است.
بر پایه پژوهشی که «برنامه ارزیابی بینالمللی دانشآموزان (پیزا)» انجام داده است، در کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری اقتصادی نوجوانان ۱۵ساله به طور متوسط ۱.۵ ساعت در روز را برای انجام تکالیف میگذرانند، در حالی که این میزان در لهستان ۱.۷ ساعت است.
سازمان توسعه و همکاری اقتصادی گفته است که بر پایه همان پژوهش، میانگین نمرات کودکانی که زمان بیشتری را برای مشق شب اختصاص میدهند، پایینتر از بقیه است.
اما میاکو ایکدا، تحلیلگر ارشد در اداره آموزش سازمان توسعه و همکاری اقتصادی میگوید: «با دادههای پیزا، ما نمیتوانیم استنتاج علّی بگیریم و نتایج لزوماً نشان نمیدهد که صرف زمان بیشتر برای انجام تکالیف منجر به نمرات پایینتر میشود».
باربارا نوواکا، وزیر آموزش و پرورش لهستان، به ویژه با این توجیه که دانشآموزان «متقلب» برای انجام تکالیف خود از چت جیپیتی کمک میگیرند، از تصمیم دولت برای حذف مشق شب دفاع کرده است. او «بحران روانی جوانان» را به «مطالعه بیش از حد و استرس زیاد» نسبت داده است.
نواکا در مورد تکالیف خانه موضوع نابرابری اجتماعی را هم مطرح کرده و گفته است کودکان خانوادههای مرفه اغلب از والدین یا معلم خصوصی برای انجام تکالیف خانه کمک میگیرند.