چرا قطب جنوب «بیابان» است؟

اول صبح؛ بیابان به عنوان منظره‌ای تعریف می‌شود که در آن بارندگی کم است. در حالی که هیچ معیار دقیقی برای بیابانی بودن یک ناحیه وجود ندارد، اما معمولاً به منطقه‌ای بیابان گفته می‌شود که در سال کمتر از ۲۵ سانتی‌متر باران یا برف دریافت کند.

طبق این تعریف، قطب جنوب یک بیابان است. برآوردها متفاوت است، اما میانگین میزان بارندگی در کل قاره حدود ۱۵ سانتی‌متر در سال تخمین زده شده است.

برخی از قسمت‌های قطب جنوب خشک‌تر از بقیه جاهای آن هستند. برخی از مناطق ساحلی، بارش‌های مناسبی از برف را دریافت می‌کنند، اما مناطقی که دور از منابع رطوبتی هستند، هر سال فقط کمتر از چند سانتی‌متر بارش دارند.

ادعا می‌شود برخی از بخش‌های قطب جنوب، مانند دره‌های خشک مک‌موردو، میلیون‌ها سال است که حتی یک قطره باران یا یک دانه برف به خود ندیده‌اند. برخی از دانشمندان نسبت به این ادعا تردید دارند، اما در هر صورت این دره‌های بادگیر یکی از خشک‌ترین مکان‌های روی زمین هستند.

تصویر ماهواره‌ای «دره‌های خشک مک‌مردو» واقع در دره‌های غرب مک‌مردو ساوند، قطب جنوب

لازم به یادآوری است که قطب جنوب از نظر اندازه بسیار بزرگ است؛ مساحت ۱۴۲۰۰۰۰ کیلومتر مربعی، آن را به بزرگترین صحرای جهان نیز تبدیل کرده است.

خشکی قطب جنوب در درجه اول به دلیل سردی آن است. هوای سردتر رطوبت کمتری نسبت به هوای گرم دارد، به این معنا که تشکیل ابر آسان نیست. بارش برف بیشتر نزدیک ساحل اتفاق می‌افتد چون هوای گرمتر می‌تواند روی آب‌های آزاد حرکت کند و رطوبت کافی برای ایجاد ابرها را جذب کند.

دانشمندانی که در قطب جنوب کار می‌کنند ادعا می‌کنند هوا بقدری خشک است که چیپس سیب‌زمینی و ذرت بوداده هرگز بوی نا نمی‌گیرند. به همین ترتیب، موها و حوله‌های خیس به سرعت بعد از حمام خشک می‌شوند و عملاً کپک وجود ندارد.

نقطه ضعف زندگی در این منطقه، خشک شدن و ترک‌خوردگی پوست به دلیل کمبود شدید رطوبت است. به علاوه، خون‌دماغ شدن روازنه به دلیل خشک شدن حفره بینی، مشکل دیگر زیستن در این نقطه از زمین است.

شاید تصورش سخت باشد، اما کم‌آبی یک خطر بزرگ در این قاره یخی است. بسیاری از کاوشگران اولیه که برای اولین بار پا به قطب جنوب گذاشتند، از جمله کاپیتان رابرت فالکون اسکات، از کم‌آبی بدن همراه با سرمازدگی، خستگی و عوارض مرتبط با سرما جانشان را از دست دادند.

سال ۲۰۱۶، هِنری وُرسلی، افسر سابق ارتش بریتانیا تلاش کرد نخستین فردی باشد که به تنهایی و بدون کمک از قطب جنوب عبور می‌کند. روز هفتاد و یکم، تنها ۴۸ کیلومتر مانده به هدف، او در اثر خستگی و کم‌آبی شدید تسلیم شد و پس از انتقال با هواپیما به بیمارستانی در جنوب شیلی، در سن ۵۵ سالگی درگذشت.