تصویر حیرت‌انگیز «گرداب مرگبار باکتری» در دریای بالتیک
سال ۲۰۱۸، تصاویر ماهواره‌ای، مارپیچ خیره‌کننده‌ای از سیانوباکتری‌های در حال شکوفایی را در دریای بالتیک ثبت کردند. توده چرخان میکروب‌ها به ایجاد یک «منطقه مرده» عظیم به اندازه ویرجینیای غربی منجر شده که آب اطراف خود را از اکسیژن محروم می‌کند.
اول صبح؛ یک مارپیچ سبز چشمگیر طی یک شکوفایی جلبکی عظیم در سال ۲۰۱۸ در دریای بالتیک پدیدار شد. این میکروب‌های چرخان زیبایی وهم‌انگیزی دارند، اما در واقع همراه خود یک «منطقه مرده» عظیم و سمّی ایجاد می‌کنند.
این مارپیچ بزرگ که عریض‌ترین نقطه‌ی آن حدود ۲۵ کیلومتر است، در خلیج فنلاند ظاهر شد؛ شاخه‌ای از دریای بالتیک بین فنلاند، استونی و روسیه. این مارپیچ در اصل متشکل از باکتری‌های فتوسنتزی کوچک دریایی، معروف به سیانوباکتری‌ها و همچنین برخی پلانکتون‌های زره‌دار شیشه‌ای، معروف به دیاتوم‌ها بود.
توده‌ی موجودات میکروسکوپی در گرداب بزرگی که در اثر برخورد دو جریان متضاد ایجاد شده بود به دام افتاده بودند. برای جلبک‌ها عادیست که با جریان‌های اقیانوسی شسته شوند و وقتی از بالا به آن‌ها نگاه کنید مناظر دریایی خیره‌کننده‌ای ایجاد کنند. با این حال، به ندرت چنین مارپیچ کاملی شکل می‌گیرد.
جلبک‌ها هر تابستان وقتی جریان‌های عمودی اقیانوسی مواد مغذی فراوانی را به سطح می‌آورند، به طور طبیعی در این منطقه از دریا شکوفا می‌شوند. با این حال، در دهه‌های اخیر، این شکوفایی از نظر اندازه و فراوانی بیشتر شده، چرا که مواد مغذی اضافه ناشی از فعالیت‌های انسانی، مانند هرزآب کشاورزی، به آب ریخته شده‌اند.
یک مطالعه در سال ۲۰۲۳ نشان داد بین سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۲۰، میانگین شکوفایی جلبکی در سطح جهان ۱۳ درصد افزایش یافته است.
مارپیچ سیانوباکتری بخشی از شکوفایی جلبکی بسیار بزرگتری بود که بخش‌های بزرگی از خلیج فنلاند را پوشانده بود.
شکوفایی جلبکی شاید از دید بصری خیره‌کننده باشد، اما می‌تواند بسیار مخرب هم باشد. به گفته مؤسسه اقیانوس‌شناسی وودز هولز، وقتی جلبک‌ها نزدیک سطح جمع می‌شوند، به طور موقت مقدار اکسیژن آب‌های زیر خود را کاهش می‌دهند و به طور بالقوه موجودات دریایی مجاور را خفه می‌کنند. این موجودات برای نفس کشیدن، اکسیژن آب را فیلتر می‌کنند. دانشمندان به این مناطق محروم از اکسیژن «مناطق مرده» می‌گویند.
با بیشتر شدن شکوفایی جلبک‌ها، مناطق مرده نیز بیشتر می‌شوند. به گفته رصدخانه زمین ناسا، وقتی این تصویر سال ۲۰۱۸ ثبت شد، منطقه مرده خلیج فنلاند حدود ۷۰۰۰۰ کیلومتر مربع را پوشش میداد که تقریباً به اندازه ویرجینیای غربی بود.
مناطق مرده نه تنها بزرگتر می‌شوند، بلکه کشنده‌تر هم می‌شوند. افزایش دمای سطح دریا به دلیل تغییرات اقلیمی ناشی از فعالیت انسان به این معناست که اقیانوس‌های بالایی نمی‌توانند به اندازه گذشته اکسیژن را در خود نگه دارند و این امر سبب می‌شود سطح اکسیژن به سطوح خطرناک کاهش یابد. یک مطالعه در سال ۲۰۱۸ نشان داد در طول قرن گذشته، سطوح اکسیژن دریای بالتیک به پایین‌ترین سطح خود در ۱۵۰۰ سال گذشته کاهش یافته است.
ما تابستان امسال احتمالاً شاهد شکوفایی گسترده‌تر جلبکی در سراسر جهان خواهیم بود، چون دمای سطح دریا در سال گذشته تا حدی بخاطر رویداد اخیر ال نینو زیاد شده است.