این جانور قهرمان «چرت زدن» در طول روز است!

اول صبح؛ خوابیدن تنها به مدت چهار ثانیه ممکن است نوعی شکنجه به نظر برسد، اما برای پنگوئن‌های بند چانه که هزاران بار در روز به خواب می‌روند، اینطور نیست.

دانشمندانی که در جزیره کینگ جورج در قطب جنوب روی پنگوئن ریش‌خطی «Pygoscelis قطب جنوب» مطالعه کردند دریافتند که آن‌ها بیش از ۱۰۰۰۰ بار در روز چرت می‌زنند که به آن‌ها اجازه می‌دهد دائماً لانه‌های خود را زیر نظر داشته باشند و از تخم‌ها و جوجه‌ها در برابر شکارچیان محافظت کنند. بنابراین در مجموع، این پرندگان ۱۱ ساعت در روز را مشغول چرت زدن هستند، بدون اینکه هرگز به خواب بی‌وقفه بروند.

به گفته یک محقق ارشد، انسان‌ها نمی‌توانند این وضعیت را حفظ کنند، اما پنگوئن‌ها می‌توانند، چراکه خواب از نظر تنوع بسیار پیچیده‌تر از آنچه در بیشتر کتاب‌های درسی می‌خوانیم است.

محققان قبلا خواب پنگوئن‌ها را در دهه ۱۹۸۰ بررسی کردند که در این بررسی آن‌ها پنگوئن‌ها را گرفته، در پناهگاه قرار داده و به تماشای آن‌ها پرداخته بودند. آن‌ها خواب تکه تکه شده را برای دوره‌های زمانی کوتاه گزارش کردند و آن را «خواب آلودگی» نامیدند. در جدیدترین تحقیقات، متخصصان دریافتند که این خواب تکه تکه برای کل روز ادامه دارد.

به گفته آن‌ها، خواب تکه تکه در میان پنگوئن‌های ریش خطی تحت هر شرایط و مخصوصا موقعیت‌های خشکی به شدت دیده شده بود. یافته‌ها نشان می‌دهد که خواب‌های کوتاه مدت می‌توانند حداقل برخی از عملکردهای ترمیمی خواب را انجام دهند، لازم به ذکر است که پنگوئن‌های مورد مطالعه حتی می‌توانستند ایستاده بخوابند.

به نظر می‌رسد خواب در میان حیوانات همه جا وجود دارد، اما آن‌ها را در برابر شکار آسیب‌پذیر می‌کند زیرا توانایی واکنش سریع به محیط بیرون را از دست می‌دهند. خواب هسته اصلی رفتار حیوانات است و همچنین تحت فشار انتخابی است. بیشتر تحقیقات خواب بر روی موش‌ها و انسان‌ها انجام شده است، اما کار بر روی گونه‌های دیگر به ما نشان می‌دهد که در چه مقطعی خواب تحت تأثیر تغییرات محیطی قرار می‌گیرد.

محققان پنگوئن‌های ریش‌خطی را در طبیعت با استفاده از مانیتورینگ الکتروانسفالوگرام (EEG) و فیلم‌هایی را مداوم مورد مطالعه قرار دادند. خواب‌های ریز با فعالیت مغز مرتبط با خواب و بسته شدن چشم نشان داده شد. آن‌ها متوجه افزایش جزئی در عمق خواب در حوالی ظهر شدند، زمانی که خطر شکار می‌تواند در کمترین حد خود باشد.

برای این پنگوئن‌ها، یکی از والدین برای چند روز در یک زمان روی لانه می‌نشیند، در حالی که شریک زندگی در حال غذا خوردن است و حضور ندارد؛ خواب طولانی ممکن است تخم‌ها یا بچه‌های آن‌ها را در معرض خطر شکار قرار دهد.

محققان ۱۴ پنگوئن را که در حال جوجه کشی بودند، از کلنی بیش از ۲۷۰۰ جفت مولد مورد مطالعه قرار دادند. آن‌ها نوشتند که کشف این که این پرندگان هزاران خواب کوچک را انجام می‌دهند که تنها چهار ثانیه طول می‌کشد، حتی در میان خود پنگوئن‌ها هم بی‌سابقه است.

مطالعات نشان داده‌اند که برخی از گونه‌ها معمولاً خیلی کم می‌خوابند و ظاهراً هزینه‌های منفی برای عملکردشان در بیداری ندارند. همچنین یک مطالعه نشان داد که فیل‌های بوته‌ای آفریقایی به طور متوسط دو ساعت در روز و یا بیشتر در حالت ایستاده می‌خوابند، اما گاهی ۴۸ ساعت بدون خواب می‌ماندند. در عین حال، در برخی از گونه‌ها تفاوت‌هایی بین جنس‌ها وجود دارد، مگس‌های میوه نر به بیش از ۱۰ ساعت خواب در روز نیاز دارند، در حالی که ماده‌ها تنها چهار ساعت خوب هستند و می‌توانند با کمتر از ۱۵ دقیقه خواب زنده بمانند بدون اینکه به نظر بر شانس بقای آن‌ها تأثیر بگذارد.

به گفته محققان، این سیستم‌ها روی هم رفته دیدگاه رایج در مورد خواب را به عنوان یک حالت ضروری که عملکرد بیداری به آن بستگی دارد، به چالش می‌کشند.