چند بار سرماخوردگی در سال طبیعی است؟
برای سرماخوردگی‌های ساده، نه آنتی بیوتیک نیاز است نه سِرم! مگر اینکه مدتی از آن بگذرد و بخاطر احتقان و تجمع ترشحات و مسائل دیگه، عفونت باکتریال شود. برای کاهش گلودرد از معجون معجزه آسای آب نمک ولرم استفاده کنید.
اول صبح؛ پاییزتان منور به سرماخوردگی و تب و فین فین بچه‌ها شده یا نه هنوز؟ کم و بیش می‌دانید که مزاج پاییز سرد و خشک هست. این فصل اوج بروز بیماری‌های ویروسی، سرماخوردگی و بیماری پوستی مانند اگزما و ترک لب‌هاست. هم‌چنین اختلالات روان‌پزشکی مانند افسردگی و وسواس هم در این فصل بیشتر عرض اندام می‌کنند.
اگر در یک خانواده چند فرزندی باشید، خیالتان راحت است که حداقل کسی را دارید که یک پیاله سوپ یا یک لیوان دمنوش گرم جلوی رویتان بگذارد، اما باید خیلی مراقب باشید تا عضو دیگری از خانواده را بیمار نکنید، چراکه اگر یکی مریض شود، هنوز خوب نشده دیگری مریض می‌شود. یکی از سختی‌های خانواده چندفرزندی همین بیمار شدن دومینووار است! اگر مریض هم نشود، ناراحتیم که چرا مریض نمی‌شود که تمام شود و راحت شویم! با خودمان می‌گوییم شاید می‌خواهد بگذارد همه خوب شوند و بعد ویروس نهفته‌اش خودی نشان بدهد. دوباره روز از نو روزی از نو!
در این فصل بهتر است، هرچقدر می‌توانیم خودمان را مقاوم کنیم تا کمتر بیمار شویم. بیشتر غذاهای گرم وتر استفاده شود مانند آبگوشت با گوشت بره، تخم مرغ عسلی، هویج، انجیر، کشمش و شیره‌ی انگور. میوه‌های آب دار این فصل عالی هستند. لیموشیرین، نارنگی، پرتقال، انار، … که البته بازهم نباید افراط شود. چون رطوبت اضافه هم مشکل زاست.
در این گزارش با «زهرا موحدی نیا» پزشک، دستیار تخصصی پزشکی اجتماعی، کارشناس طب ایرانی از دانشگاه شهید بهشتی به گفت‌وگو نشستیم تا برای نسخه‌ای برای سرماخوردگی بچه‌ها در روزهای پاییزی بپیچد.
۱۰ تا ۱۲ بار سرماخوردگی در سال طبیعی هست
کارشناس طب ایرانی می‌گوید: «سرماخوردگی در بچه‌ها تا ۱۰-۱۲ بار در سال هم طبیعی هست. البته نه بیماری شدید که منجر به بستری و آنتی بیوتیک و…؛ می‌شود نه، سرماخوردگی ساده. پس انقد نگران وسواس نباشید لطفاً.
سرماخوردگی یک بیماری ویروسی هست و دوره دارد و باید بگذرد. دوره‌اش هم اینجوری هست که اول یک بدتر شدن دارد (مرحله تزاید)، بعد یک ثبات، بعد یک بهتر شدن و نقاهت. ما پزشک‌ها یک صحبتی بین خودمان داریم و می‌گوییم خوش شانس آن دکتری هست که مریض در دوره بهتر شدن می‌رود سراغش! بدشانس هم آن دکتری هست که مریض همان اول در فاز بدترشدن رفته پیشش! حالا هر دارویی هم که آن پزشک بدهد (جز کورتون که ظاهری مریض را سرپا می‌کند و خیلی‌ها عاشق این دگزا هستند) اما مریض در دوره بدتر شدن قرار دارد و بعد از دو سه روز می‌بیند نه، هنوز همانجوری است و می‌رود سراغ آن دکتر خوش شانس. حالا آن دکتر آب مقطر هم به مریض بدهد هم این بنده خدا خوب می‌شود! چون دوره بیماری‌اش در مرحله بهبود قرار دارد.
اگر در این فصل دوست داشتنی بچه‌هایتان دچار سرما خوردگی شدند، در همان روزهای اول سرماخوردگی، به بچه آنتی هیستامین ندهید، احتمال تغلیظ ترشحات وجود دارد. از نظر طب نوین توصیه نمی‌شود. طب سنتی هم که دوست ندارد ترشحات را ابتدای بیماری بند بیاریم و در واقع حبس کنیم.»
معجزه آب نمک ولرم را دست کم نگیرید
در سرماخوردگی‌ها زود دست به دارو نشوید. آبریزش و سرفه خفیف نیازی به دارو ندارد. می‌توانید برای کاهش گلودرد، کاهش اخلاط سینوس‌ها و سرفه و کاهش احتقان و سوار نشدن عفونت و کاهش انتقال بیماری از معجون معجزه آسای آب نمک ولرم استفاده کنید. رازش هم این است که شست و شوی مداوم و خوب بینی و سینوس‌ها (استنشاق) با آب و نمک ولرم انجام شود.
این پزشک، دستیار تخصصی پزشکی اجتماعی که خودش هم مادر چند فرزند است، می‌گوید: «اگر فرزندتان سرماخورده است، می‌توانید یکی در میان استامینوفن-بروفن به او بدهید. یعنی هر سه ساعت یک بار استامینوفن و یک بار بروفن (یک سوم وزن از شربت). شیاف هرگز توصیه اول ما نیست. مگر موارد خاص. اثرش هم فرق خاصی ندارد. بعضی‌ها فکر می‌کنند شیاف مؤثرتر است، در حالی که اشتباه می‌کنند. شیاف دیکلوفناک که اصلا هیچ تاثیر ندارد، تا به حال نه تجویز کردم نه برای بچه‌های خودم استفاده کردم.
برای سرماخوردگی ساده، نه آنتی بیوتیک نیاز است نه سِرم! مگر اینکه مدتی از آن بگذرد و به خاطر احتقان و تجمع ترشحات و مسائل دیگر، عفونت باکتریال شود. در کودک اغلب می‌زند به گوش، در بزرگسالان هم اغلب سینوس‌ها را درگیر می‌کند.»
برای تقویت بچه‌ها و کمتر بیمار شدن‌شان چه کنیم؟
برای مقاوم شدن بدن نیاز به تحرک کافی و ورزش، خواب خوب و پرهیزهایی در تغذیه (پرهیز از فست فودها، سس و نوشیدنی ها، تنقلات ناسالم، کنسروجات، تداوم بر غذاهای با طبع خیلی سرد یا خیلی گرم لازم است. یعنی باید متعادل غذا خورد. سرد یا گرم نبودن بیش از حد محیط منزل و رعایت پوشش سر و پیشانی در فصول سرد خیلی به کاهش بیمار شدن کمک می‌کند. حتی اگر وقت خواب بچه‌ها در معرض جریان هوا هستند، کلاه یا حتی روسری نخی بپوشند.
کارشناس طب ایرانی در این باره می‌گوید: «بچه‌ها را زیاد از حد پاستوریزه بار نیاورید. بسیاری از خانواده‌ها به اسم بهداشت بچه‌ها را در پر قو نگه می‌دارند! این ایزوله نگه داشتن هم از زمان کرونا باب شده است. اما این اشتباه است حتی اینکه تا پستونک بچه می‌افتد روی زمین، اول با آب داغ می‌شویند بعد می‌گذارند دهن بچه، نتیجه این مثلاً بهداشت‌ها در نسل جدید شده است افزایش آمار آسم و آلرژی در اطفال. البته دلایل دیگری هم دارد مثل تغذیه و آلاینده‌های محیطی.
نکته بعدی اینکه به بچه‌ها آموزش دهید برای استنشاق و شست و شوی همیشگی مخاط بینی (که اصلا از مستحبات وضو هست) و قرقره کردن همان آب معمولی انجام دهند. از کارهایی مثل حجامت بچه‌ها با نظر عطارباشی‌ها و خانم‌هایی که در مسجد محله، دو ماه دوره طب سنتی و حجامت دیدن و حالا در هر زمینه‌ای صاحب نظرند پرهیز کنید. حجامت اطفال و سالمندان و… احتیاط و ظرافت دارد. به همین راحتی تجویز نمی‌شود.»
داروهای خارجی و گران قیمت لازم است؟
برای مقاوم کردن بچه‌ها نیازی به داروهای عجیب و خارجی و گران قیمت تقویت ایمنی نیست، اما اگر کمبودی وجود دارد، باید جبران شود. یا ممکن است پزشک برای دوره کوتاهی تجویز کند. از خوراندن انواع دمنوش‌های گیاهی و معجون فلان و دوای بهمان به خانواده پرهیز کنید. گیاهان دارویی هم دارو هستند و می‌توانند عارضه جانبی داشته باشند. البته در آخر بخشی از ماجرا هم مربوط به ژنتیک و بنیه است. ذاتاً برخی مقاوم ترن برخی آسیب پذیرتر. یا مثلاً وجود مشکلات زمینه‌ای. سعی کنیم در همه مراحل فرزندپروری، از مقایسه بچه با بقیه بپرهیزیم.