«لهجۀ قطب جنوبی» چگونه شکل گرفت؟

اول صبح؛ شش ماه انزوا برای آنکه محققان حاضر در قطب جنوب به همگرایی در ارتباط با یکدیگر با لهجه «انگلیسی جنوبگان» برسند، کافی بود؛ پدیده‌ای که به پیدایش لهجه‌ها در شهرهای بزرگ نیز منجر شده است.

انجام تحقیقات در قطب جنوب معمولا برای همه افراد با ویژگی‌ها و خلق و خوی‌های متفاوت مناسب نیست و تنها دسته خاصی از انسان‌ها هستند که می‌توانند خود را با شرایط جوی این بخش از کره زمین وفق دهند.

جنوبگان، کم‌جمعیت‌ترین قاره کره زمین، در طول زمستان به مدت شش ماه از دنیا جدا می‌شود. محققان زن و مردی که در این منطقه مشغول به کارند درمواجهه با سرما، شب‌های تقریباً ابدی، تنوع اندک سرگرمی‌ها و تماس‌های نادر با نزدیکان و عزیزان، معمولا رو به صحبت بیشتر با یکدیگر می‌آورند.

این مراودات پیوسته زبانی در یک گروه کوچکِ حاضر در محدوده‌ای جغرافیایی، متشکل از افرادی با پیشینه و ویژگی‌های متفاوت که تلاش می‌کنند به یک زبان مشترک با یکدیگر ارتباط برقرار کنند زمینه ساز شکل‌گیری یک لهجه نادر و بدیع در زبان انگلیسی شده است.

این همان پدیده‌ای است که زمینه شکل‌گیری تلفظ‌های یکسان زبانی در گروه‌های بزرگ‌تر ساکن در شهرهای بزرگ را نیز فراهم می‌کند.

وب‌گاه «اِسلیت» با اختصاص گزارشی به این موضوع، به چگونگی پیدایش لهجه‌ای بدیع و متفاوت در زبان انگلیسی پرداخته است.

در واقع، از دل انزوای شش ماهه در قلب یخ‌های قطب جنوب، گویش و لهجه‌ای نوظهور موسوم به «انگلیسی قطب جنوب»، یا «انگلیسی جنوبگان» متولد شده است.

این لهجه که آنرا جوان‌ترین گویش انگلیسی در جهان لقب داده‌اند، حاصل تعاملات و همزیستی گروهی از محققان در ایستگاه تحقیقاتی روتِرا، بزرگترین پایگاه بریتانیا در قاره یخی جنوبگان است.

تاکنون مطالعات اندکی به بررسی پیدایش و تکامل این گویش نوپا پرداخته‌اند. اما در زمستان ۲۰۱۸، تیمی از پژوهشگران به مدت شش ماه، تغییرات زبانی ۲۶ نفر از ساکنان ایستگاه روتِرا را زیر ذره‌بین قرار دادند.

یافته‌های این مطالعه که در گزارش بی‌بی‌سی منتشر شده است، دو عامل اصلی را در شکل‌گیری «انگلیسی قطب جنوب» برجسته می‌کند.

انزوا و گویش‌های نوظهور؛ لهجه‌ای که در انزوا شکوفا می‌شود

انزوای اجباری نقشی اساسی در پیدایش گویش‌های جدید ایفا می‌کند. در شرایطی که افراد در محیطی به دور از تأثیرات خارجی قرار می‌گیرند، تلفظ‌های منحصر به فرد به هنجار تبدیل می‌شوند، زیرا گویندگان هیچ مرجع دیگری برای مقایسه ندارند.

این پدیده در شهرهای بزرگ نیز قابل مشاهده است؛ به عنوان نمونه، در دهه ۱۹۸۰، محله‌هایی در لندن که محل سکونت جمعیت‌های مهاجر بودند، به خاستگاه «انگلیسی چند فرهنگی لندن» تبدیل شدند.

این گویش ترکیبی از لهجه محلی، زبان کریول جامائیکایی و بخش‌هایی از ۳۰۰ زبانی بود که در طول سال‌ها در پایتخت بریتانیا صحبت می‌شدند.

لهجه ناپایدار

عامل دوم مؤثر در شکل‌گیری «انگلیسی قطب جنوب»، تنوع خاستگاه و لهجه دانشمندان حاضر در ایستگاه تحقیقاتی روتِرا بود.

در میان این گروه، افرادی از ایالات متحده، ایسلند، آلمان، اسکاتلند و ولز حضور داشتند. همه آن‌ها به زبان انگلیسی اما با لهجه‌های مختلف (به دلیل گویش‌های منطقه‌ای یا تسلط ناقص بر زبان انگلیسی به عنوان زبان دوم) صحبت و با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کردند.

چرا در حرف زدن به یک زبان خارجی لهجه پیدا می‌کنیم؟

برای کسانی که انگلیسی زبان مادری آن‌ها نبود، این انزوا فرصتی برای نزدیک‌تر شدن تلفظ آن‌ها به یک انگلیسی‌زبان بومی فراهم کرد.

به طور کلی، در طول زمان، همه لهجه‌ها به تدریج به سمت تلفظ‌های آوایی مشابه همگرا شدند. با این حال، شش ماه برای تشخیص این همگرایی با گوش کافی نیست چرا که تفاوت‌ها فقط در بازنویسی امواج صوتی آن‌ها آشکار می‌شود.

پایداری «انگلیسی قطب جنوب»؛ نسل جدید کلید بقاست

با وجود پویایی و نوآوری «انگلیسی قطب جنوب»، پایداری و بقای این لهجه نوظهور در گذر زمان تا حد زیادی به حضور نسل‌های جدید و تقلید و یادگیری آن‌ها از زبان نسل قبلی وابسته است.

همانطور که جاناتان هاریگتون، یکی از نویسندگان این مطالعه، توضیح می‌دهد: «کودکان تقلیدگران بسیار خوبی هستند و به همین دلیل فرآیند به خاطر سپردن صحبت دیگران در آن‌ها قوی‌تر است.»

کارشناسان زبان‌شناسی معتقدند که «انگلیسی به لهجه آمریکایی» نیز از طریق همین فرآیند، در طول سفرهای طولانی مهاجران با ملیت‌های مختلف به دنیای جدید، از «انگلیسی به لهجه بریتانیایی» متمایز شد.