ردپای «زباله» در تشدید آلودگی هوای تهران

اول صبح؛ به قدری بوی تعفن دارد که همه را از خود دور می‌کند. هر چند همه را از نزدیک فراری می‌دهد ولی این روزها در دنیا اندکی دوست داشتنی شده و برخی حتی آن را طلا خطاب می‌کنند اما از نوع کثیفش؛ کمتر کسی ارزشش را می‌داند چرا که قیمتش پنهان است و ظاهرش نامطلوب؛ با توسعه جوامع آمارش رو به افزایش است. اگر به آن بی‌توجه باشیم و فکری به حالش نکنیم بلایی سرمان می‌آورد که نپرس و نگو، از آلودگی زیست محیطی گرفته تا بیماری‌های عفونی. به هر حال نمی‌توانیم نسبت به آن بی‌تفاوت باشیم. تجربه‌های جهانی و بررسی‌های علمی نشان می‌دهد که بهتر است با آن به نوعی دوست باشیم تا هم از عوارضش نسبت به خودمان کم کنیم و هم ثروتی از آن نصیبان شود.

بخواهیم یا نخواهیم اگر فکر چاره نکنیم عواقب پسماند یا زباله بیخ ریشمان در طبیعت است و برایمان دردسر ایجاد می‌کند. برخی پسماندها مانند شوینده‌ها، رنگ‌ها و حلال‌ها واکنش شیمیایی نشان داده و برخی پسماندهای خانگی نیز مانند جیوه داخل دماسنج نیز حاوی فلزات سنگین هستند. بنابراین آلودگی آب و خاک می‌تواند از عواقب بی‌توجهی به موضوع زباله یا پسماند باشد. مسئله پسماند اکنون به یک معضل بزرگ تبدیل شده است که به اشکال گوناگون آسیب‌های خود را به رخ می‌کشد. در برخی مناطق به‌صورت شیرآبه و آلودگی دریایی و در برخی مناطق نیز به صورت آلودگی هوا و تولید گازهای گلخانه‌ای خود را نشان می‌دهد که تأثیر بسیار بالایی در سلامت محیط‌زیست و تمام جانداران دارد.

هفته گذشته علیرضا مزینانی مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان تهران از جولان پسماندسوزی و ضایعات سوزی در حاشیه پایتخت خبر داد و گفت: این مسئله در تشدید آلودگی هوای تهران در هفته‌های اخیر بسیار نقش داشته است.

پسماندسوزی‌های گسترده در کهریزک، باقرشهر و حاشیه‌های شهرستان ری

وی افزود: ما متأسفانه شاهد پسماندسوزی‌های گسترده در کهریزک، باقرشهر و حاشیه‌های شهرستان ری هستیم و دستگاه‌های مسؤول و متولی باید به تکالیف خود در خصوص مقابله با پسماندسوزی و ضایعات سوزی با جدیت بیشتری عمل کنند.

سمیه رفیعی، نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی نیز در حاشیه بازدید از یکی از پهنه‌های پسماند سوزی تهران و محله خلازیر با اشاره به قانون هوای پاک گفت: ۲۳ دستگاه در زمینه آلودگی هوا نقش دارند که مجلس برابر وظایف نظارتی خود بر عملکرد این دستگاه‌ها و نتایج اجرای قانون نظارت می‌کند.

رئیس فراکسیون محیط‌زیست مجلس با تاکید بر اینکه یکی از دلایل مهم آلودگی هوای تهران موضوع آتش زدن زباله‌هاست گفت: بر اساس نظر کارشناسان زباله‌سوزی سهم قابل توجهی از منابع ثابت در آلودگی هوای تهران را به خود اختصاص می‌دهد.

وی افزود: علی‌رغم برخی اقدامات انجام شده توسط دستگاه‌های مرتبط، متأسفانه هنوز موضوع زباله‌سوزی متوقف نشده است.

ورود مواد خطرناک و سمی به هوای پایتخت با پسماند سوزی

نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس با اشاره به اینکه زباله‌سوزی خصوصاً در فصول سرد سال موجب ورود حجم قابل توجهی آلودگی و مواد خطرناک و سمی به هوای پایتخت می‌شود گفت: هرچند گشت‌های شبانه دستگاه‌های مسؤول در این زمینه می‌تواند پیشگیرانه باشد ولی باید این موضوع به صورت ریشه‌ای حل شود.

به گفته وی موضوع زباله‌سوزی مسئله‌ای چندوجهی است که صرفاً یکی از آثار و نتایج آن ایجاد آلودگی خطرناک در تهران و کلان‌شهرهاست.

درباره موضوع زباله سوزی در پایتخت به علیرضا رحمتی رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست شهر تهران رفتیم وی در این زمینه به خبرنگار مهر گفت: زمانی که شاخص ذرات معلق در هوای پایتخت زیاد باشد کمیته اضطرار آلودگی هوا برگزار می‌شود و بر اساس مصوبه این کمیته حتی سوزاند شاخ و برگ خشک شده درختان هم ممنوع است ولی متأسفانه این موضوع توسط برخی از بخش‌های خصوصی صورت می‌گیرد و زباله‌هایی هم توسط واحدهای صنعتی سوزانده می‌شود.

وی افزود: در مورد تعداد زباله سوزها در تهران آمار رسمی نداریم بیشتر این افراد در مخروبه‌ها و حاشیه‌های مناطق ۱۸.۱۹، ۱۵ و حتی ۱۲ دست به زباله سوزی می‌زنند. زباله‌هایی که توسط افراد غیر مجاز جمع آوری شده برای اهداف مختلف سوزانده می‌شود مثلاً برای جدا کردن آلیاژ از زباله، که ما این موضوع را در کارگروه پسماند فرمانداری تهران مطرح کرده‌ایم و شهرداری منطقه ۱۹ موظف شده طرح کالبدی محیط زیستی در این زمینه ارائه دهد و سریع‌ترین راه ممکن در این راستا اتخاذ شود.

رحمتی گفت: برخورد با زباله سوزی‌ها باید با جدیت صورت گیرد و داشتن متولی به صورت ویژه در موضوع مقابله با پسماند سوزی حائز اهمیت است.

گام‌هایی برای تبدیل آشغال‌های دوست نداشتی به انرژی

در حالی که همه از بو و شکل آن‌ها بی‌زارند اما می‌توانند خالق ثروت‌های عظیم و انرژی باشند. حتی برای همه آن‌هایی که دوستش ندارند. البته گام‌هایی برای تبدیل آشغال‌های دوست نداشتی که امروزه دوست داشتنی شده به انرژی و درآمد توسط مدیریت شهری و وزارت نیرو برداشته شده است اما اقدامات تاکنون ناکافی بوده و جای توسعه دارد. باید بتوانیم در کشور هر چه بیشتر در تبدیل پسماند به انرژی اقداماتی با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان برداریم. اقداماتی که در صورت تحقق نتایج خوب ملی و بین‌المللی خواهد داشت و نه تنها حفاظت از محیط‌زیست و حفاظت از هوا را به همراه دارد بلکه آینده‌ای بهتر برای مردم رقم می‌زند، طلای کثیف امروز در دسترس است اما توسعه و بهره‌برداری از آن به صورت جامع و جدی مورد توجه قرار نگرفته است.