قیمت واقعی و کهکشانی «شهاب سنگ سریال پایتخت ۷»

اول صبح؛ پخش فصل هفتم سریال «پایتخت» نه‌تنها مخاطبان را بار دیگر پای تلویزیون نشانده، بلکه موجی از علاقه به شهاب‌سنگ‌ها را در ایران ایجاد کرده است. علت ایجاد این تب و تاب در میان ایرانی‌ها هم به ماجرای برخورد شهاب سنگ به خانه فهیمه باز می‌گردد. شهاب سنگی که ارسطو، شری (شهربانو، همسر ارسطو)، رحمت و بهتاش قصد فروش آن را به قیمت ۵۰۰ هزار در تاجکستان دارند.

حالا این موضوع باعث شده تا بازار خرید و فروش شهاب‌سنگ در پلتفرم‌های خرید و فروش آنلاین داغ شود. بررسی‌ها در این رابطه نشان می‌دهد که آگهی‌هایی با قیمت‌های غیرواقعی، از ۱ تا ۵۰ میلیارد تومان، برای سنگ‌هایی که اغلب تأیید اصالت نشده‌اند، منتشر شده است.

البته این تب و تاب در روزهای اخیر بالا گرفته و پلیس فتا اخیراً از بازداشت چندین کلاهبردار خبر داده که سنگ‌های معمولی را به‌عنوان شهاب‌سنگ به فروش می‌رساندند.

کارشناسان هشدار می‌دهند که شناسایی شهاب‌سنگ نیازمند آزمایش‌های علمی است و خریداران باید از منابع معتبر اقدام کنند.

ارزش شهاب‌سنگ‌ها و نحوه قیمت‌گذاری آن‌ها در بازار جهانی

اطلاعات تازه منتشر شده در مجله راب ریپورت درباره قیمت‌گذاری قیمت شهاب‌سنگ‌ها به این موضوع اشاره دارد که عوامل مختلفی از جمله نوع شهاب‌سنگ (سنگی، آهنی، یا سنگی‌آهنی)، منشأ (مثلاً از ماه یا مریخ)، اندازه، وزن، وضعیت ظاهری (مانند پوسته سوخته یا حفره‌های خاص) و ارزش علمی آن در قیمت نهایی تاثیر گذار هستند.

همچنین شهاب‌سنگ‌های معمولی سنگی، که رایج‌ترین نوع هستند، معمولاً بین ۱ تا ۱۰۰ دلار به ازای هر گرم قیمت دارند. «شهاب‌سنگ‌های آهنی یا سنگی‌آهنی» که کمیاب‌ترند، ممکن است بین ۱۰۰ تا ۱۰۰۰۰ دلار به ازای هر گرم معامله شوند. شهاب‌سنگ‌های بسیار نادر، مانند نمونه‌های لونار از ماه یا مارتین از مریخ، گاهی تا ۴۰۰۰ دلار به ازای هر گرم یا بیشتر ارزش دارند.

به‌عنوان مثال، شهاب‌سنگ فوکنگ، یک نمونه سنگی‌آهنی با ظاهر خیره‌کننده، در قطعاتی با قیمت چند صد دلار به ازای هر گرم فروخته شده است. یا شهاب‌سنگ چلیابینسک، که در سال ۲۰۱۳ در روسیه سقوط کرد، در ابتدا تا ۵۰ دلار به ازای هر گرم قیمت داشت، اما با افزایش عرضه، قیمت آن کاهش یافت.

بر اساس گزارش اخیر کریستیز، یکی از معتبرترین خانه‌های حراج جهان، در حراجی‌های سال ۲۰۲۴، یک شهاب‌سنگ لونار ۴ پوندی از لیبی (۱.۸۱۴ کیلوگرم) به قیمت ۲۸۱ هزار دلار فروخته شد. همچنین، قطعاتی از شهاب‌سنگ زاگامی، یک نمونه مریخی که در نیجریه کشف شده، در سال ۲۰۲۳ به قیمت ۳۸۳ هزار دلار برای قطعات بزرگ معامله شدند. این اعداد نشان می‌دهند که شهاب‌سنگ‌های خاص با منشأ غیرزمینی می‌توانند ارزشی معادل صدها هزار دلار داشته باشند، اما چنین نمونه‌هایی بسیار کمیاب‌اند.

گزارش دیگری از راب ریپورت (Robb Report) در سال ۲۰۲۳ نشان می‌دهد که بازار شهاب‌سنگ‌ها در دهه گذشته رشد چشمگیری داشته است. کل موجودی شناخته‌شده شهاب‌سنگ‌ها در جهان کمتر از تولید سالانه طلا (حدود ۳۱۰۰ تن) است، و این کمیابی باعث شده که نمونه‌های باکیفیت در حراجی‌ها قیمت‌های بالایی پیدا کنند. به گفته جفری نوتکین، از مجموعه‌داران معروف، قطعات بزرگ و زیبا از شهاب‌سنگ‌هایی مانند اسپرینگ‌واتر (پالاسیت کشف‌شده در کانادا) تا ۵۱۱ هزار دلار ارزش‌گذاری شده‌اند.

قیمت شهاب سنگی که به خانه فهیمه خورد حدودا چقدر است؟

در یکی از سکانس‌های قسمت دهم سریال پایتخت ۷، «ارسطو» شهاب‌سنگی تیره‌رنگ با پوسته سوخته را از میان دستمال یزدی بر می‌دارد و به دوربین نشان می‌دهد. شهاب سنگی که با توجه به اندازه نسبی آن در مقایسه با دست و اشیاء اطراف (مانند فنجان‌ها و قوری)، تخمین زده می‌شود که وزن آن حدود ۲.۵ کیلوگرم باشد.

با فرض اینکه این شهاب‌سنگ از نوع آهنی یا سنگی‌آهنی باشد، که با ظاهر تیره و سوخته آن همخوانی دارد، ارزش آن در بازار جهانی می‌تواند حدود ۱۰۰ دلار به ازای هر گرم باشد. این یعنی ارزش کل این شهاب‌سنگ حدود ۲۵۰ هزار دلار، معادل ۲۴ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان با نرخ دلار ۹۸ هزاv تومان است.

چگونه شهاب‌سنگ اصل را تشخیص دهیم؟

شهاب‌سنگ‌های واقعی معمولاً پوسته‌ای سوخته و براق دارند. همچنین آن‌ها به دلیل عبور از جو زمین چگالی بالایی به‌ویژه به‌خاطر آهن و نیکل، ممکن است حفره‌های ریز یا الگوهای خاصی داشته باشند. البته این موضوع تنها یک پیش فرض است و برای تأیید اصالت، آزمایش‌هایی مانند بررسی الگوهای ویدمن‌اشتاتن (Widmanstätten) در شهاب‌سنگ‌های آهنی یا تحلیل شیمیایی در آزمایشگاه‌های تخصصی ضروری است.

در مجموع نیز باید گفت که سریال پایتخت ۷ با طنز خود ارزش شهاب‌سنگ‌ها را اغراق‌آمیز نشان داده، اما واقعیت این است که تنها شهاب‌سنگ‌های بسیار خاص و کمیاب می‌توانند به قیمت‌های نجومی برسند. در بازار جهانی، یک شهاب‌سنگ معمولی چند میلیون تومان ارزش دارد، اما نمونه‌هایی از ماه یا مریخ ممکن است صدها هزار دلار قیمت‌گذاری شوند. در ایران، علاقه‌مندان باید با احتیاط عمل کنند و از مشاوره متخصصان برای خرید یا فروش استفاده کنند تا گرفتار کلاهبرداری نشوند.