باهوش‌ترین جانوران روی زمین

اول صبح؛ آیا تا به حال به قدرت ذهنی همسایگان غیرانسان خود فکر کرده اید؟ خود را برای شگفت زده شدن آماده کنید، زیرا می‌خواهیم شما را با ۱۰ گونه جانوری بسیار باهوش یا بهتر بگوییم، باهوش‌ترین گونه‌های جانوری روی این کره خاکی آشنا کنیم.

۱۰- دلفین

دلفین ها، مخ‌های اقیانوس، بدون هیچ زحمتی در فهرست افتخاری باهوش‌ترین گونه‌های کره زمین قرار می‌گیرند. این نابغه‌های آبزی علاقه زیادی به بازیگوشی دارند که آن‌ها را به دلقک‌های کلاس آبی عمیق تبدیل می‌کند. آن‌ها نه تنها مهارت‌های چشمگیری در حل مساله دارند، بلکه زندگی بسیار اجتماعی دارند و دسته‌های آن‌ها بسیار نزدیک هستند.

این انیشتین‌های دنیای زیر آب توانایی فوق العاده‌ای در ارتباط برقرار کردن دارند، نه تنها از طریق صداهایی شبیه کلیک و سوت بلکه از طریق زبان پیچیده‌ای که زبانشناسان را حیرت زده می‌کند. اما هوش و نبوغ آن‌ها به همینجا ختم نمی‌شود.

دلفین‌ها قهرمانان بی‌چون و چرای آکروباتیک هستند و حرکات پیچ و تاب دار متعددی را انجام می‌دهند که زیمناست‌ها را به حسادت وا می‌دارد؛ و تکنیک‌های هوشمندانه شکار آن‌ها را فراموش نکنیم، مثل هدایت کردن ماهی‌ها برای تشکیل توپی پرتراکم و سپس یک شکار ساده همراه با خوشگذرانی؛ بنابراین دفعه بعد که در ساحل قدم زدید، کمی به این رفقای والسانمان فکر کنید. این دلفین‌ها نه تنها با ظرافت در دریاها حرکت می‌کنند بلکه احتمالاً دارای مدرک دکترا در اقیانوس‌شناسی هستند. به هر حال، هوش فقط مختص کتاب خوان‌ها نیست.

۹- فیل

فیل ها، این موجودات باشکوه، دارای مغزهایی هستند که نه تنها از نظر اندازه با ما رقابت می‌کنند، بلکه قدرت شناختی چشمگیری را نیز به نمایش می‌گذارند. اگر فیل‌ها دانش آموز مدرسه باهوش‌ها بودند، قطعاً کسانی بودند که بدون زحمت بهترین نمره را می‌گرفتند. فیل‌ها که به خاطر حافظه فوق العاده‌شان شناخته می‌شوند هرگز صورت کسی را فراموش نمی‌کنند. آن‌ها می‌توانند افراد، حتی آن‌هایی که سال‌ها ندیده اند، را به یاد بیاورند و بین افراد مختلف تمایز قائل شوند. اما آن‌ها فقط باهوشان دنیای ساوانا نیستند. فیل‌ها رفتارهای اجتماعی پیچیده‌ای از خود نشان می‌دهند و پیوندهای عمیقی میان گله‌های خود ایجاد می‌کنند.

مهارت‌های ارتباطی آن‌ها چیزی جز یک سمفونی پیچیده از شیپورها، غرش‌ها و زبان بدن نیست. مثل این است که یک کد مخفی داشته باشید که تنها بامزه‌ترین اعضای باشگاه متوجه آن می‌شوند. این موجودات هوشمند مشکلات را با ظرافت حل می‌کنند که شرلوک هولمز را به حسادت می‌کشاند. آیا لازم است گله از یک منطقه پیچیده و پرعوارض عبور کند؟ این موضوع برای نوابغ خرطوم دار ما مشکلی نیست! فیل‌ها از معدود موجودات حیات وحش هستند که می‌توانند چند کار را به طور همزمان انجام دهند و بدون زحمت زیادی چالش‌ها را حل کنند.

۸- شامپانزه

آه، شامپانزه – موجودی که معنای کاملاً جدیدی به واژه «میمون» می‌دهد. این نخستی سانان تخس تنها عموزاده‌های تکاملی ما نیستند، بلکه دلقک‌های شوخ جنگل نیز هستند و ثابت می‌کنند که هوش می‌تواند با یک جنبه شوخ طبعی همراه باشد. شامپانزه‌ها که نام علمی‌شان Pan troglodytes است از مهارت‌های شناختی قابل توجهی برخوردارند. استعداد آن‌ها برای استفاده از ابزار تغییر دهنده بازی است، چرا که آن‌ها چوب‌های خاصی را برای بیرون کشیدن موریانه‌ها از تپه‌ها استفاده کرده یا حتی آن چوب‌ها را بسته به نیاز خود دستکاری کرده، و نبوغی را به نمایش می‌گذارند که حتی مخترعان مشهور را وادار به سر تعظیم فرود آوردن می‌کند.

این میمون‌های کاریزماتیک روابط اجتماعی بسیار پیچیده‌ای داشته، اتحادهای بسیار ظریفی تشکیل داده و به راحتی در جنگل زندگی می‌کنند. مهارت‌های ارتباطی آن‌ها فوق العاده است. شامپانزه ها، از ژست‌های ظریف گرفته تا حالات چهره دقیق، می‌توانند رقیبی برای بازیگران نقش‌های شکسپیری باشند. اما این رفتارهای تخس و شیطان صفتانه شامپانزه هاست که بیشترین جلوه را دارد. شامپانزه‌ها که به شوخی معروف هستند، علاقه زیادی به رفتارهای بازیگوشانه و حل هوشمندانه مساله دارند. مثل زندگی در یک سریال کمدی خانوادگی بی‌پایان است که در آن شامپانزه‌ها ستاره هستند و ما به اندازه کافی خوش شانس هستیم که صرفاً مخاطب باشیم.

۷- سگ بُردر کولی

انجمن منسا، کنار بروید! یک نابغه جدید در راه هست، و یک کت خز به تن دارد! با بُردر کولی (border collie) آشنا شوید، نابغه بی، چون و چرای دنیای سگ ها. این انیشتین‌های چهارپا تنها گله گوسفندان نیستند بلکه با هوش بی‌نظیر خود قلب ما را نیز تسخیر می‌کنند. سگ‌های بردر کولی دانش آموختگان دانشگاه هاروارد در قلمرو سگ‌ها هستند و توانایی فوق العاده‌ای در درک دستورها و یادگیری سریع‌تر از آنچه بتوانید تصور کنید، دارند. مهارت‌های حل مساله آن‌ها به قدری تیز است که پازل‌های سودوکو برای آن‌ها شبیه بازی کودکان است. به سگی نیاز دارید که بتواند معماهای پیچیده ریاضی را حل کند؟ دنبال چیزی غیر از بردر کولی نگردید.

منحصربفرد بودن این سگ‌ها تنها به باهوشی ختم نمی‌شود. آن‌ها همچنین ستاره‌های ورزشکار قلمرو سگ‌ها هستند. یک بردر کولی را تصور کنید که بدون زحمت در مسابقه بین سگ‌ها با چابکی می‌تازد و دیگر سگ‌ها را پشت سر می‌گذارد. مثل این است که یک سگ نینجا را با مدرک دکترای مطالعات چابکی تماشا می‌کنید. اما این همه چیز در مورد این سگ‌های کوچک باهوش نیست. کولی‌ها حس شوخ طبعی هم دارند! آن‌ها با خوشحالی قایم موشک بازی می‌کنند و بامزگی و بازیگوشی خود را به نمایش می‌گذارند. در دنیای بهره هوشی سگ ها، کولی یک سر و گردن از بقیه بالاتر است و ثابت می‌کند که هوش فقط یک ویژگی انسانی نیست – بلکه یک صفت سگی هم هست.

۶- اختاپوس

خود را آماده کنید تا مجذوب قدرت ذهنی باهوش‌ترین جادوگران اقیانوس – اختاپوس‌ها – شوید و البته حیرت زده شوید! این استادان هشت پا از اعماق دریا، جایگاه خود را در تالار مشهورترین باهوش‌ها بدست آورده اند. اختاپوس‌ها هودینی‌ها و جادوگران عمق اقیانوس هستند که مغز آن‌ها تمام انتظارات شما را غافلگیر می‌کند. هوش و ذکاوت آن‌ها چیزی نیست جز یک واقعیت مستند. این نوابغ چند پا با استعداد خلاقیت و حل مساله، در حال از خنثی کردن تله‌ها و فرار از آکواریوم‌ها مانند شعبده بازان مشهور دیده شده اند. آنچه اختاپوس‌ها را از بقیه جانوران آبزی باهوش جدا می‌کند، توانایی آن‌ها در یادگیری از طریق مشاهده است که آن‌ها را به دانشمندان مخفی اقیانوس تبدیل می‌کند. این موجودات از باز کردن شیشه مربا گرفته تا عبور از میان هزار توها، سطحی از قدرت شناختی را به نمایش می‌گذارند که هر دانشمندی را به حسادت وا می‌دارد. با علاقه به شیطنت و عشق به بازی، این شگفتی‌های دریایی همه را شیفته خود کرده اند. بنابراین، دفعه بعد که با یک اختاپوس رو در رو شدید، به یاد داشته باشید که فقط با یک حیوان ملاقات نمی‌کنید، بلکه با یک انیشتین زیر آب با یک جذابیت شیطنت‌آمیز مواجه می‌شوید.

۵- طوطی خاکستری آفریقایی

طوطی‌های خاکستری آفریقایی با داشتن پرهای ذغالی براق، دارای نرخی از نسبت مغز به بدن هستند که باعث می‌شود استاد دانشگاه نیز به آن حسادت کند. مهارت‌های زبانی آن‌ها با انسان‌های پرحرف رقابت می‌کند، زیرا این دانشمندان قلمرو پرندگان می‌توانند واژگان گسترده‌ای را تقلید و درک کنند. شریک مناظره می‌خواهید؟ دوست آشنایتان را فراموش کنید و یک طوطی خاکستری آفریقایی را به میز دعوت کنید. این روشنفکران پردار فقط به تقلید اکتفا نمی‌کنند. آن‌ها مفاهیم انتزاعی مانند شمارش و اَشکال را درک می‌کنند. به معلم ریاضی نیاز دارید؟ رفیق مطالعه جدید شما ممکن است پر و منقار داشته باشد. این طوطی‌ها هوش هیجانی را نیز به روی میز می‌آورند و ارتباط عمیقی با همراهان انسانی خود برقرار می‌کنند. آن‌ها درمانگرانی هستند که پر دارند.

۴- خوک

وقتی صحبت از هوشمندی در قلمرو حیوانات می‌شود، قدرت خوک‌ها را دست کم نگیرید! خوک‌ها اغلب خود را در نقش تهیه کنندگان گوشت می‌بینند، اما این دانشمندان پوزه دار شگفتی‌هایی با تنها یک قابلیت نیستند. خوک‌ها با داشتن ظرفیت مغزی که به طرز شگفت آوری به توانایی‌های دوستان سگی ما نزدیک است، هوشی را به نمایش می‌گذارند که فراتر از کلیشه‌های مزرعه داری است. خوک‌ها حل کننده‌های طبیعی مساله هستند و یک قدرت شناختی را به نمایش می‌گذارند که محققان را رشگفت زده می‌کند. آن‌ها در حل هزارتوهای پیچیده به اوج مهارت رسیده‌اند و حتی یاد گرفته‌اند اشیاء را دستکاری کنند و ثابت کرده‌اند که مغزشان فقط پر از کاه نیست. مهارت‌های اجتماعی آن‌ها نیز به همان اندازه تاثیرگذار است و روابط پیچیده‌ای را با دیگر خوک‌ها ایجاد می‌کنند.

در پیچشی شگفت انگیز، خوک‌ها توانایی قابل توجهی در درک نمادها و حتی انجام بازی‌های ویدیویی از خود نشان داده اند. هوش و ذکاوت خوک ها، آن‌ها را به شاگردانی با سرعت یادگیری بالا تبدیل می‌کند که بسیار سریع با چالش‌های جدید کنار می‌آیند.

۳- موش

با موش آشنا شوید؛ موجودی با قدرت مغزی که می‌تواند هر جانور دیگری را شکست دهد. این نوابغ کوچک در حالی که ممکن است معادلات ریاضی را حل نکنند یا در مورد معنای زندگی فکر نکنند، هوشی از خود نشان می‌دهند که چیزی از این کارها کم ندارد. ربات‌ها مغز متفکرهایی اجتماعی هستند و از سیستم ارتباطی پیچیده‌ای بهره می‌برند که باعث حسادت بیشتر محافل خبرپراکنی انسانی می‌شود. مهارت‌های حل مساله آن‌ها افسانه‌ای است – به آن‌ها هزارتو بدهید، و آن‌ها مانند ماجراجویان مجهز به GPS راه خود را در آن پیدا خواهند کرد.

این جونده‌ها استراتژیست‌هایی پنهانکار هستند که شکارچیان را با ظرافت آکروباتیک و مانورهای زیرکانه خود شکست می‌دهند. نگذارید ظاهر ضعیف و کوچکشان شما را گول بزند. موش‌ها یادگیرنده‌های سریعی هستند و می‌توانند به راحتی با محیط‌های جدید سازگار شوند. آن‌ها حتی دلسوزی و همدلی نیز دارند و جنبه نرم‌تری را به نمایش می‌گذارند که می‌تواند حتی سخت‌ترین منتقد را به گفتن «واو» وادار کند.

۲- اورانگوتان

اورانگوتان‌ها مجهز به چهره‌های پر ادا هستند که می‌توانند با یک بازیگر شکسپیری رقابت کنند، در حل مسئله بسیار توانا بوده و از ابزارهایی برای استخراج غذاهای خوش مزه از مکان‌های صعب العبور استفاده می‌کنند. هوشمندی آن‌ها فقط سطحی نیست. این نوابغ زنجبیلی حافظه و مهارت‌های برنامه ریزی فوق العاده‌ای از خود نشان می‌دهند و قادرند کارهای پیچیده را با ظرافتی تقریبا شبیه به انسان برنامه ریزی کنند. علاوه بر این، اورانگوتان‌ها فیلسوفان جنگل هستند و با این چشم‌های پر احساس به اسرار زندگی فکر می‌کنند.

آن‌ها با استعداد نوآوری، تشک‌های برگی و چترهای راحتی را از شاخ و برگ‌های اطراف می‌سازند که ثابت می‌کند هوش با تلاش برای راحتی همراه است. این نخستی‌ها در زمینه زبانشناختی نیز بسیار توانمند بوده و از طریق ژست‌ها و صداهای مختلف با هم ارتباط برقرار می‌کنند. در کلاس جنگل، آن‌ها دستان خود را بالا می‌بردند تا به تمام سوالات پاسخ دهند. در سمفونی بزرگ هوش زمینی، اورانگوتان‌ها فقط نقش خود را بازی نمی‌کنند. آن‌ها ملودی را با مهارت می‌سازند، و ثابت کرده‌اند که کمی بذله گویی و شوخی می‌تواند شما را به نابغه و حکیم جنگل تبدیل کند.

۱- کلاغ

کلاغ ها، مالتی تسکرهای دنیای پرندگان، در حال استفاده از ابزار، حل معماهای پیچیده و حتی کینه توزی به دام افتاده اند. اگر تا به حال نگاه خیره یک کلاغ را به خود حس کرده اید، ممکن است فقط سوژه یک ارزیابی پرنده‌ای باشید که انجمن منسا را به حسادت وا می‌دارد؛ و بعد نوبت به زاغ می‌رسد، شعبده باز واقعی دنیای طبیعت. این روشنفکران سیاه‌پوش که تنها به تقلید صداها اکتفا نمی‌کنند، در حال شوخی کردن با حیوانات از همه جا بی‌خبر و دست انداختن آن‌ها دیده شده اند. یک زاغ را تصور کنید که تقلید کاملی از غرش یک گرگ می‌کند تا از هرج و مرج ایجاد شده در جنگل لذت بببرد. در بازی بزرگ بقا، کلاغ‌ها و زاغ‌ها فقط بازیکن نیستند – آن‌ها استادهای بزرگ هستند. آن‌ها مغز پرنده‌ای خود را به سلاحی مخوف تبدیل کرده اند، و ما چاره‌ای نداریم جز اینکه هوش آن‌ها را تحسین کنیم، حتی اگر گاهی به معنای شکست خوردن از موجودی پر دار و حس شوخ طبعی بدجنسانه باشد.