رکورد «ارتفاع پرواز» در اختیار کدام پرنده است؟
پرندگان موجودات منحصر به فردی هستند. بعضی از آن‌ها بدون اینکه بال بزنند کیلومترها اوج می‌گیرند، بعضی دیگر بیش از نیم قرن زندگی می‌کنند و بعضی نیز به معنای واقعی کلمه رنگارنگ و رنگین‌کمانی هستند. وقتی به پرنده‌ای نگاه می‌کنید که در دوردست در حال پرواز است، به این فکر کرده‌اید که تا چه ارتفاعی می‌تواند بالا برود؟
اول صبح؛ گونه‌ای که رکورد بالاترین ارتفاع پرواز را در بین تمامی پرندگان در اختیار دارد، کرکس دال روپل (Gyps rueppellii) است. در سال ۱۹۷۳ میلادی یک کرکس روپل با یک هواپیمای تجاری در ارتفاع ۱۱ هزار و ۳۰۰ متری بر فراز ساحل عاج در غرب آفریقا برخورد کرد.
هواپیما علیرغم اینکه یکی از موتورهایش را از دست داد، موفق به فرود شد. اما پرنده چندان خوش‌شانس نبود و جان سالم به در نبرد. تنها چیزی که از این پرنده باقی مانده بود ۵ پر کامل و ۱۵تکه پر کوچک‌تر بود که البته همین‌ها هم برای شناسایی گونه و تأیید اوج‌گیری باورنکردنی این پرنده کافی بودند.
این پرنده، بومی منطقه ساحل صحرا در آفریقا است و در چندین کشور از جمله زیمبابوه، سنگال و اتیوپی یافت می‌شود. طول بال‌های قدرتمند این پرندگان به بیش از ۲ متر می‌رسد، با این وجود این کرکس‌های روپل به ندرت در پرواز از آن‌ها استفاده می‌کنند.
در واقع این کرکس‌ها در صعود پیوسته خود به ارتفاعات بالا و برای اوج‌گیری و جستجوی طعمه، غالبا روی ستون‌های گرمایی و بالارونده جو سوار می‌شوند.
دانشمندان می‌گویند کاملاً محتمل است که رویداد ۱۹۷۳ و برخورد یک کرکس روپل با هواپیمای تجاری یک استثنا بوده باشد. در واقع دلایلی وجود دارد که چرا معمولاً پرندگان در کنار هواپیماهای مسافربری در ارتفاع بالا دیده نمی‌شوند. یکی از عمده‌ترین این دلایل به اکسیژن مربوط می‌شود.
کرکس دال روپل
از دیگر رقبای کرکس روپل در ارتفاعات، می‌توان به درنای خاکستری اشاره کرد. محققان یکی از این درناها را در ارتفاع ۱۰ هزار متری به هنگام فرار از یک عقاب در کوه‌های هیمالیا ثبت کرده‌اند. یک غاز سرنواری نیز در ارتفاع ۷۳۰۰ متری در این ناحیه مشاهده شده است.
از زمان ثبت این موارد و حتی با وجود فناوری‌های مدرن ردیابی، تا کنون هیچ سابقه‌ای از نزدیک شدن یک پرنده دیگر به رکورد کرکس روپل به دست نیامده و به همین خاطر حدنصاب اوج‌گیری در آسمان همچنان در اختیار این پرنده است.
این در شرایطی است که اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت، کرکس روپل را در فهرست پرندگان در معرض خطر جدی طبقه‌بندی کرده است.
این گونه از کرکس‌ها، مانند بسیاری از پرندگان مشابه آفریقایی، با خطر از دست دادن زیستگاه، شکار و کاهش دسترسی به تنها منبع غذایی خود یعنی لاشه‌ها تهدید می‌شوند.
مسمومیت حاصل از آفت‌کش‌هایی نظیر «کربوفوران» همینطور داروی دیکلوفناک نیز در کاهش جمعیت این پرندگان موثر بوده است.
دیکلوفناک معمولا به عنوان ضد التهاب در درمان‌های دامپزشکی استفاده می‌شود، اما اگر کرکس‌های روپل لاشه حیواناتی را که چنین دارویی را مصرف کرده‌اند بخورند، ممکن است تلف شوند.
این موضوع زمانی تعجب‌آور می‌شود که بدانیم کرکس‌های روپل می‌توانند بدون هیچ مشکلی گوشت آلوده به سیاه‌زخم و بوتولیسم را بخورند و هضم کنند.