کدام جانور طولانی‌ترین حبس نفس را زیر آب دارد؟
طولانی‌ترین مدتی که می‌توانید نفس خود را نگه دارید چقدر است؟ یک یا شاید چند دقیقه؟ اما چند دقیقه برای حیوانی که طولانی‌ترین حبس نفس زیر آب را دارد، هیچ است!
اول صبح؛ طولانی‌ترین مدتی که می‌توانید نفس خود را نگه دارید چقدر است؟ یک یا شاید چند دقیقه؟ وقتی در عمل بخواهید این کار را انجام دهید، بدون شک زمان زیادی به نظر می‌رسد، اما چند دقیقه برای حیوانی که طولانی‌ترین نفس‌گیری زیر آب را دارد، هیچ است!
اگر حدس زدید قهرمان حبس نفس در منطقه پستانداران دریایی است، درست حدس زدید. اما وقتی در آن منطقه باشید، همه چیز تا حدی مبهم‌تر می‌شود.
بر اساس طولانی‌ترین شیرجه ثبت‌شده، این عنوان به نهنگ‌های منقاردار کوویر یا غازنوک تعلق گرفته است. طی یک مطالعه ۵ساله روی ۲۳ عضو این گونه، دانشمندان شیرجه یک عضو و حبس نفس ۳ ساعت و ۴۲ دقیقه‌ای او را ثبت کردند. رکورد جهانی یک انسان ۲۴ دقیقه و ۳۷ ثانیه است.
همانطور که گفته شد، میانگین مدت زمان غواصی برای نهنگ‌های منقاردار در مطالعه ۵۹ دقیقه بود. افزون بر این، تنها ۵ درصد موارد مشاهده شده بیش از ۱ ساعت و ۱۷.۷ دقیقه غواصی کردند. جدای مورد ثبت شده، موجودات دریایی دیگری نیز هستند که می‌توانند نفس خود را برای مدت طولانی‌تری نسبت به این ارقام حبس کنند.
فک فیلی
برای نمونه، نهنگ‌های عنبر یا شاه نهنگ‌ها می‌توانند پیش از نفس‌گیری در سطح، حدود یک ساعت و نیم زیر آب بمانند. غیر از این‌ها، فک‌های فیلی نیز برندگان آشکاری هستند که حین غواصی تا دو ساعت نفس خود را حبس می‌کنند.
این حیوانات چگونه می‌توانند نفسشان را برای مدت طولانی حبس کنند؟
بخشی از دلیل اینکه پستانداران دریایی که در اعماق شنا می‌کنند، می‌توانند برای مدت طولانی زیر آب بمانند این است که ماهیچه‌های آن‌ها پر از پروتئینی به نام میوگلوبین است که اکسیژن را ذخیره می‌کند و منبع مفیدی از آن را برای سلول‌های عضلانی فراهم می‌کند. انسان‌ها هم میوگلوبین دارند، اما در غلظت‌های بسیار پایین‌تر. در انسان، پروتئین‌های بیش از حد نزدیک به هم می‌توانند جمع شده و سبب بیماری شوند. پس چرا نهنگ‌ها، فوک‌ها و مانند این‌ها دچار این مشکل نمی‌شوند؟
بر پایه مطالعه سال ۲۰۱۳، میوگلوبین غواصان پستانداران دارای بار مثبت است. دکتر مایکل بِرِنبرینک، نویسنده این مطالعه، می‌گوید: «مانند قطب‌های مشابه آهن‌ربا، پروتئین‌ها یکدیگر را دفع می‌کنند. به این ترتیب، ما فکر می‌کنیم این حیوانات می‌توانند غلظت‌های بسیار بالایی از این پروتئین‌ها را در ماهیچه‌های خود داشته باشند و از چسبیدن آن‌ها به هم و گرفتگی عضلات جلوگیری کنند.»
میوگلوبین ممکن است تنها بخشی از داستان باشد. محققان گمان می‌کنند نهنگ‌های منقاردار کوویر ممکن است سرعت متابولیسم پایینی داشته باشند، به این معنا که اکسیژن را به سرعت مصرف نکنند.
در نهایت، نهنگ‌ها وقتی مجبور شوند به متابولیسم بدون اکسیژن (تنفس بی‌هوازی) روی آورند، به نظر می‌رسد تحمل بیشتری نسبت به لاکتاتی دارند که در ماهیچه‌ها تجمع می‌کند.