دعاهایی برای رفع ترس و اندوه/ بر اساس روایات
ای هستی پیش از هر چیز، و‌ای هستی بخش هر چیز، و‌ای پاینده پس از هر چیز، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، و . . .
اول صبح؛ ادعیه منتخب کافی: فصل هفتم، دعاهای امامان در دفع اندوه و غم و خوف و دفع ضرر جن و انس:
1. از امام باقر علیه السّلام روایت شده: زمانی که پیش آمدی برایت رخ داد و از آن در هراسی، به قبله رو کن، و دو رکعت نماز بخوان، آنگاه هفتاد مرتبه بگو:
یَا اَبصَرَ النَّاظِرِین وَ یَا اَسمَعَ السَّامِعِینَ وَ یَا اَسرَعَ الحَاسِبِینَ وَ یَا اَرحَمَ الرَّاحِمِینَ
ای بیناترین بینایان، و‌ای شنواترین شنوایان و‌ای سریعترین حسابرسان، و‌ای مهربانترین مهربانان.
و در هر مرتبه که می‌گویی حاجت خود را با آن ذکر کن.
2. از رسول خدا صلی اللّه علیه و آله روایت شده: به هر که همّی یا غمی یا اندوهی یا بلایی یا شدّتی برسد، بگوید:
اللّهُ رَبِّی لَا اُشرِکُ بِهِ شَیئاً، تَوَکَّلتُ عَلَی الحَیِّ الَّذِی لَا یَمُوتُ.
خدا پروردگار من است، هیچ چیز را شریک او نمی‌دانم، توکل کردم بر خدای زنده‌ای که هرگز نمی‌میرد
3. از امام صادق علیه السّلام نقل شده: چون برادران یوسف، او را به چاه افکندند، جبرئیل نزد او آمد و گفت: ای پسر در اینجا چه می‌کنی؟ یوسف گفت: برادرانم مرا در این چاه افکندند، پرسید دوست داری از آن بیرون آیی؟ پاسخ داد: این امر بسته به مشیّت خدای عزّ و جلّ است، اگر بخواهد مرا بیرون می‌آورد، جبرئیل گفت: حق تعالی می‌فرماید: مرا به این دعا بخوان تا تو را از چاه بیرون آورم، گفت آن دعا کدام است، گفت: بگو:
اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ بِاَنَّ لَکَ الْحَمْدَ لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ الْمَنّانُ بَدیعُ السَّمواتِ وَالاَْرْضِ
خدایا از تو می‌خواهم به اینکه ستایش برای توست، معبودی جز تو نیست، بسیار عطاکننده ای، پدیدآورنده آسمانها و زمینی،
ذُوالْجَلالِ وَالاِْکْرامِ اَنْ تُصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَجْعَلَ لی مِمّا اَنَا فیهِ فَرَجَاً وَ مَخْرَجَاً
صاحب شکوه و بزرگواری، بر محمّد درود فرستی، و از آنچه در آنم، برایم گشایش و راه خروجی قرار دهی.
در نتیجه کاروان از راه رسید، و او را از چاه بیرون آورد، به همان صورتی که داستانش در قرآن مجید آمده.
4. از حضرت صادق علیه السّلام نقل شده: هرگاه از امری ترسیدی بگو:
اَللّهُمَّ اِنَّکَ لَا یَکفِی مِنکَ اَحَدٌ، وَ اَنتَ تَکفِی مِن کُلِّ اَحَدٍ مِن خَلقِکَ فَاکفِنِی کذا و کذا.
بار خدایا! هیچ کس به جای تو کافی نیست و تو به جای همه بندگانت کافی هستی، پس مرا از چه و چه کفایت فرما.
و در حدیث دیگری فرمود: می‌گویی:
یا کافِیاً مِنْ کُلِّ شَیْءٍ وَلایَکْفی مِنْکَ شَیْءٌ فِی السَّمواتِ وَالاَْرْضِ اِکْفِنی ما اَهَمَّنی مِنْ اَمْرِ الدُّنْیا وَالاْ خِرَةِ وَ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ
ای کفایت کننده از هرچیز، و چیزی از تو در آسمانها و زمین کفایت نکند، مرا از کار دنیا و آخرت، آنچه به اندیشه برده کفایت کن، و بر محمّد و خاندانش درود فرست
و حضرت صادق علیه السّلام فرمود: هرکه بر سلطانی که از او بترسد وارد شود بگوید:
بِاللَّهِ اَسْتَفْتِحُ وَ بِاللَّهِ اَسْتَنْجِحُ وَ بِمُحَمَّدٍ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ اَتَوَجَّهُ
به خدا گشایشی می‌جویم، و به خدا کامیابی می‌طلبم، و به محمّد (درود خدا بر او و خاندانش) رو می‌کنم،
اَللّهُمَّ ذَلِّلْ لی صُعُوبَتَهُ وَ سَهِّلْ لی حُزُونَتَهُ فَاِنَّکَ تَمْحُو ما تَشآءُ وَ تُثْبِتُ وَ عِنْدَکَ اُمُّ الْکِتابِ
خدایا دشواری‌اش را برایم رام کن، و ناهمواری‌اش را برایم هموار فرما، به درستی که تو محو می‌کنی و اثبات می‌نمایی آنچه بخواهی، و امّ الکتاب نزد توست
و نیز بگوید:
حَسْبِیَ اللَّهُ لا اِلهَ اِلاّ هُوَ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَ هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظیمِ وَ اَمْتَنِعُ بِحَوْلِ اللَّهِ وَ قُوَّتِهِ مِنْ حَوْلِهِمْ وَ قُوَّتِهِمْ
خدا مرا بس است، معبودی جز او نیست، بر او توکّل نمودم، و او پروردگار عرش بزرگ است، به حول و قوّت خدا، خود را از حول و قوّت ایشان باز می‌دارم،
وَ اَمْتَنِعُ بِرَبِّ الْفَلَقِ مِنْ شَرِّ ما خَلَقَ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلاّ بِاللَّهِ
و به پروردگار سپیده دم از شرّ آنچه آفرید خود را حفظ می‌کنم، و جنبش و نیرویی نیست جز به خدا.
5. روایت شده: این دعای امام باقر علیه السّلام است، در امری که پیش می‌آید:
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَاغْفِرْلی وَارْحَمْنی وَزَکِّ عَمَلی وَ یَسِّرْ مُنْقَلَبی وَاهْدِ قَلْبی
خدایا درود فرست بر محمّد و خاندان محمّد، و مرا بیامرز، و به من رحم کن، و عملم را پاک فرما، و مرگم را آسان نما، و قلبم را هدایت کن،
وَ آمِنْ خَوْفی وَ عافِنی فی عُمْری کُلِّهِ وَ ثَبِّتْ حُجَّتی وَ اغْفِرْ خَطایایَ وَ بَیِّضْ وَجْهی
و ترسم را ایمنی بخش، و در تمام عمرم عافیت ده، و حجّتم را پا برجا فرما، و خطاهایم را بیامرز، و رویم را سپید کن،
وَاعْصِمْنی فی دینی وَ سَهِّلْ مَطْلَبی وَ وَسِّعْ عَلَیَّ فی رِزْقی فَاِنّی ضَعیفٌ وَ تَجاوَزْ عَنْ سَیِّئِ ما عِنْدی بِحُسْنِ ما عِنْدَکَ
و در دینم پایدارم بدار، و مطلبم را آسان نما، و در روزی‌ام بر من وسعت بخش، زیرا من ناتوانم، و از بدی آنچه نزد من است، به خوبی آنچه نزد توست درگذر،
وَلاتَفْجَعْنی بِنَفْسی وَلاتَفْجَعْ لی حَمیماً وَهَبْ لی یا اِلهی لَحْظَةً مِنْ لَحَظاتِکَ تَکْشِفُ بِها عَنّی جَمیعَ مابِهِ ابْتَلَیْتَنی
و مرا به مصیبتی در وجودم دچار مساز، و‌ای معبود من توجّهی از توجّهاتت را من ببخش، که به وسیله آن همه آنچه را که به آن گرفتارم کرده‌ای برطرف کنی،
وَ تَرُدُّبِها عَلَیَّ ما هُوَ اَحْسَنُ عادَتِکَ عِنْدی فَقَدْ ضَعُفَتْ قُوَّتی وَ قَلَّتْ حیلَتی وَانْقَطَعَ مِنْ خَلْقِکَ رَجآئی وَ لَمْ یَبْقَ اِلاّ رَجآؤُکَ وَ تَوَکُّلی عَلَیْکَ،
و به سبب آن آنچه که بهترین شیوه تو به من است به من بازگردانی، به راستی که نیرویم سست گشته، و چاره‌ام کم شده، و امیدم از بندگانت بریده، و برایم جز امید به تو، و توکّل بر تو.
وَ قُدْرَتُکَ عَلَیَّ یا رَبِّ اَنْ تَرْحَمَنی وَ تُعافِیَنی کَقُدْرَتِکَ عَلَیَّ اَنْ تُعَذِّبَنی وَ تَبْتَلِیَنی
و قدرتت بر من نمانده، ای پروردگارم اینکه به من رحم کنی، و سلامت کاملم دهی، مانند قدرتت بر من است که عذابم کنی، گرفتارم نمایی،
اِلهی ذِکْرُ عَوآیِدِکَ یُؤْنِسُنی وَ الرَّجآءُ لاِِنْعامِکَ یُقَوّینی وَ لَمْ اَخْلُ مِنْ نِعَمِکَ مُنْذُ خَلَقْتَنی
معبود من، یاد نعمتهایت آرامشش می‌دهد، و امید به نعمت بخشی‌ات نیرومندم می‌نماید، از وقتی که مرا آفریدی، از نعمتهایت فارغ نبودم،
فَاَنْتَ رَبّی وَ سَیّدِی وَ مَفْزَعی وَ مَلْجَای وَ الْحافِظُ لی وَالذّآبُّ عَنّی وَالرَّحیمُ بی‌وَ الْمُتَکَفِّلُ بِرِزْقی وَ فی قَضآئِکَ وَ قُدْرَتِکَ کُلُّ ما اَنَا فیهِ فَلْیَکُنْ
تویی پروردگارم و آقایم و پناهم، و پناهگاهم و نگهدارم، و دفاع کننده ام، و مهربان بر من، و عهده دار روزی ام، و در قضا و قدرتت هرچه من در آنم،
یا سَیِّدی وَ مَوْلایَ فیما قَضَیْتَ وَ قَدَّرْتَ وَ حَتَمْتَ تَعْجیلُ خَلاصی مِمّا اَنَا فیهِ جَمیعِهِ وَالْعافِیَةُ لی فَاِنّی لا اَجِدُ لِدَفْعِ ذلِکَ اَحَداً غَیْرَکَ
ای آقا و مولایم، در آنچه کردی، و تقدیر نمودی، و حتم فرمودی، باید شتاب در خلاصی و عافیت من از همه آنچه که به آن گرفتارم باشد، من برای دفع اینها احدی جز تو را نمی‌یابم،
وَلا اَعْتَمِدُ فیهِ اِلاّ عَلَیْکَ فَکُنْ یاذَا الْجَلالِ وَالاِْکْرامِ عِنْدَ اَحْسَنِ ظَنّی بِکَ وَ رَجآئی لَکَ
و در آن‌ها بر کسی غیر از تو اعتماد نمی‌کنم، ای صاحب عظمت و اکرام، نزد بهترین گمانم و امیدم به تو،
وَارْحَمْ تَضَرُّعی وَاسْتِکانَتی وَ ضَعْفَ رُکْنی وَ امْنُنْ بِذلِکَ عَلَیَّ وَ عَلی کُلِّ داعٍ دَعاکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ وَ صَلَّی اللَّهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ
و به زاری و بیچارگی و سستی پایه‌ام رحم کن، و به آن بر من و هر دعا کننده‌ای که تو را می‌خواند منّت گذار، ای مهربانترین مهربانان، و درود خدا بر محمّد و خاندانش ۶. از حضرت صادق علیه السّلام نقل شده: حضرت سجاد علیه السّلام می‌فرمود: هرگاه این کلمات را بگویم، اگر جن و انس به زیان من گرد آیند باکی ندارم:
بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ مِنَ اللَّهِ وَ اِلَی اللَّهِ وَ فی سَبیلِ اللَّهِ وَ عَلی مِلَّةِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ
به نام خدا، و به خدا، و از خدا، و به سوی خدا، و در راه خدا، و بر آیین رسول خدا (درود خدا بر او و خاندانش)
اَللّهُمَّ اِلَیْکَ اَسْلَمْتُ نَفْسی وَ اِلَیْکَ وَجَّهْتُ وَجْهی وَ اِلَیْکَ اَلْجَاْتُ ظَهْری وَ اِلَیْکَ فَوَّضْتُ اَمْری
خدایا خویشتن را تسلیم تو کردم، و رویم را به جانب تو متوجه نمودم، و به تو پشت گرم شدم، و کارم را به تو وا گذاشتم،
اَللّهُمَّ احْفَظْنی بِحِفْظِ الاْیمانِ مِنْ بَیْنِ یَدَیَّ وَ مِنْ خَلْفی وَ عَنْ یَمینی وَ عَنْ شِمالی
خدایا مرا به حفظ ایمان حفظ کن، از پیش رویم، و از پشت سرم، و از سمت راست و چپم،
وَ مِنْ فَوْقی وَ مِنْ تَحْتی وَ ما قِبَلی وَادْفَعْ عَنّی بِحَوْلِکَ وَ قُوَّتِکَ فَاِنَّهُ لا حَوْلَ وَلاقُوَّةَ اِلاّ بِکَ
و از بالای سرم و زیر پایم، و آنچه نزد من است، به حول و نیرویت از من دور کن، زیرا جنبش و نیرویی جز تو نیست
7. وارد شده: برای دفع اندوه و ترس از سلطان، دعای اهل بیت را بخوانند:
یا کائِناً قَبْلَ کُلِّشَیْءٍ وَ یا مُکَوِّنَ کُلِّشَیْءٍ وَ یا باقِیاًبَعْدَ کُلِّشَیْءٍ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ افْعَلْ بی‌کَذا وَ کَذا
ای هستی پیش از هر چیز، و‌ای هستی بخش هر چیز، و‌ای پاینده پس از هر چیز، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، و با من چنین و چنان کن
بجای کذا و کذا حاجت را بخواه.
8. از حضرت امام محمّد تقی علیه السلام مروی است که برای فرج و گشایش امر مواظبت کن بخواندن
یَا مَنْ یَکْفی مِنْ کُلِّشَیْءٍ وَلایَکْفی مِنْهُ شَیْی ءٌ اِکْفِنی ما اَهَمَّنی
ای که از هر چیز کفایت می‌کند و هیچ چیز از او کفایت نمی‌کند، مهمات امور مرا کفایت کن
9. از حضرت امام زین العابدین علیه السلام منقول است که می‌فرمود به فرزند خود‌ای پسرک من هرگاه برسد مصیبتی به یکی از شماها یا نازل شود به او نازله‌ای وضوی کامل بگیرد و دو رکعت نماز گذارد یا چهار رکعت و بگوید در آخر آن:
یَا مَوْضِعَ کُلِّ شَکْوی وَ یا سامِعَ کُلِّ نَجْوی وَ یا شاهِدَ کُلِّ مَلاٍَ وَ یا عالِمَ کُلِّ خَفِیَّةٍ
ای موضع هر شکایت و‌ای شنوای هر راز و‌ای حاضر هر انجمن و‌ای دانای هر پنهان
وَ یا دافِعَ ما یَشآءُ مِنْ بَلِیَّةٍ یا خَلیلَ اِبْراهیمَ وَ یا نَجِیَّ مُوسی وَ یا مُصْطَفِیَ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ
و‌ای جلوگیر هرچه بخواهد از بلاها‌ای خلیل ابراهیم و‌ای انتخاب کننده موسی و‌ای برگزیننده محمد صلی الله علیه و آله
اَدْعُوکَ دُعآءَ مَنِ اشْتَدَّتْ فاقَتُهُ وَ قَلَّتْ حیلَتُهُ وَ ضَعُفَتْ قُوَّتُهُ دُعآءَ الْغَریبِ الْغَریقِ الْمُضْطَرِّ
بخوانمت خواندن کسی که به سختی نیازمند شده و ما چاره‌اش کم و نیرویش سست گشته خواندن دور از وطن غریق درمانده‌ای
الَّذی لایَجِدُ لِکَشْفِ هُوَ فیهِ اِلاّ اَنْتَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ
که نیابد برای برطرف شدن گرفتاریش جز تو‌ای مهربانترین مهربانان
پس بدرستی که نمی‌خواند این دعا را احدی مگر آنکه برطرف می‌کند حق تعالی از او نازله را ان شاء الله تعالی.
10. از حضرت امام جعفر صادق علیه السلام منقول است که برای رَفع همّ و غمّ غسل می‌کنی و دو رکعت نماز می‌گذاری و می‌گوئی:
یا فارِجَ الْهَمِّ وَ یا کاشِفَ الْغَمِّ یا رَحْمنَ الدُّنْیا وَالاْخِرَةِ وَ رَحیمَهُما
ای گشاینده اندوه و‌ای زداینده غم‌ای بخشاینده دنیا و آخرت و مهرورز در آن دو
فَرِّجْ هَمّی وَاکْشِفْ غَمّی یا اَللَّهُ الْواحِدُ الاَْحَدُ الصَّمَدُ الَّذی لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ
بگشا اندوهم و برطرف کن غصه‌ام را‌ای خدای یگانه یکتای بی‌نیازی که فرزند نگیرد و
وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً اَحَدٌ اِعْصِمْنی وَ طَهِّرْنی وَ اذْهَبْ بِبَلِیَّتی
فرزند کسی نیست و نیست برایش همتایی هیچکس، نگاهم دار و پاکم کن و گرفتاریم را برطرف کن
و بخوان آیة الکرسی و معوذتین را
11. روایت شده که برای رفع همّ می‌گوئی در سجده صد مرتبه:
یَا حَیُّ یا قَیُّومُ یا لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ بِرَحْمَتِکَ اَسْتَغیثُ فَاکْفِنی ما اَهَمَّنی وَلا تَکِلْنی اِلی نَفسِی
ای زنده‌ای پاینده‌ای که معبودی جز تو نیست به رحمت تو پناه برم پس کفایت کن آنچه برایم اهمیت دارد و وامگذارم به خودم
12. از حضرت موسی بن جعفرعلیه السلام منقول است که به سماعه فرمود که‌ای سماعه هر وقت که از برای تو حاجتی باشد نزد حق تعالی پس بگو:
اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ عَلِی فَاِنَّ لَهُما عِنْدَکَ شَاْناً مِنَ الشَّاْنِ وَ قَدْراً مِنَ الْقَدْرِ
خدایا از تو خواهم به حق محمّد و علی زیرا آن دو را نزد تو منزلتی است از منزلت‌ها و مقامی است از مقام‌ها پس به حق
فَبِحَقِّ ذلِکَ الْشَّاْنِ وَ بِحَقِّ ذلِکَ الْقَدْرِ اَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَفْعَلْ بی‌کَذا وَ کَذا
پس بحق آن منزلت و به حق این مقام که درود فرستی بر محمّد و آل محمّد و بکنی درباره من چنین و چنان
پس بدرستی که چون روز قیامت شود نماند ملک مقرّبی و نه پیغمبر مرسلی و نه مؤ من ممتحنی مگر آنکه او محتاج است بسوی محمّد و علی صلواتُ اللَّهِ عَلیهما وآلِهِما در آن روز. فقیر گوید: که ابن ابی الحدید نقل کرده از حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام که فرمود وقتی سؤال کردم از حضرت رسول صلی الله علیه و آله که دعا کند برای من به مغفرت فرمود دعا خواهم کرد پس برخاست و نماز گذاشت و دست به دعا برداشت گوش دادم به دعای آن حضرت شنیدم می‌گوید اَللّهُمَّ بِحَقِّ عَلِی عِنْدَکَ اِغْفِرْ لِعَلِی یعنی خدایا به حقّ علیّ نزد تو بیامرز علیّ را من گفتم یا رسول اللَّه این چه دعائی بود که کردی فرمود آیا کسی گرامی‌تر از او هست نزد خدا که من او را شفیع خود کنم نزد او
مؤلف گوید: که ما در باب اوّل در ذکر ادعیه سجده شکر ذکر کردیم بعض دعاهائی که مناسبت با این فصل داشت.