ریزش مو بعد از رژیم لاغری؛ دلیلش چیست؟
ریزش مو و یا داشتن موهای ضعیف و آسیب دیده، می‌تواند نشانه‌عدم سلامتی باشد. دلایل ریزش مو بسیار متنوع است. استرس، رژیم غذایی سخت و کمبود برخی از مواد مغذی در بدن می‌تواند به ریزش مو منجر شود.
اول صبح؛ دکتر محمد صادق کرمانی دکترای پزشکی نوشت: ریزش مو و یا داشتن موهای ضعیف و آسیب دیده، می‌تواند نشانه‌عدم سلامتی باشد. دلایل ریزش مو بسیار متنوع است. استرس، رژیم غذایی سخت و کمبود برخی از مواد مغذی در بدن می‌تواند به ریزش مو منجر شود. یکی از شایع‌ترین ریزش‌ها مربوط به ریزش مو در رژیم است؛ اما علت آن چیست و چه راهکارهایی برای جلوگیری و یا درمان آن وجود دارد.
علت ریزش مو در رژیم چیست؟
ریزش مو در رژیم لاغری یک امر نسبتا طبیعی است که اغلب پس از کاهش ۶ الی ۷ کیلوگرم کاهش وزن شروع می‌شود و تا چندین ماه ادامه دارد. هرچند اغلب این ریزش پس از پایان دوره لاغری تمام می‌شود، اما اگر بیش از حد باشد، نگران کننده است و باید به فکر چاره بود.
دلایل زیادی برای ریزش مو پس از لاغری وجود دارد، اما پیش از آنکه به موضوع ریزش مو در رژیم بپردازیم، بهتر است دلایل کلی ریزش مو را بدانید:
دلایل کلی ریزش مو
دلایل ریزش مو به طور کلی عبارتند از:
وراثت
استرس
زایمان
کمبود ویتامین
کمبود پروتئین
کم کاری تیروئید
مصرف برخی از داروها
رژیم‌های غذایی سخت
آسیب به موها
افزایش سن
سندرم تخمدان پلی کیستیک
استفاده از محصولات بهداشتی نامناسب
بیماری‌های خود ایمنی مثل آلوپسی آره آتا و لوپوس
و اما حالا که با دلایل کلی آشنا شدید، در ادامه به سراغ دلایل ریزش مو در رژیم خواهیم رفت.
مصرف بیش از حد ویتامین A در رژیم
بسیاری از افراد با تصور ریزش مو در کاهش وزن به سراغ مصرف افراطی برخی از ویتامین‌ها به ویژه ویتامین A می‌روند. بر اساس تحقیقات موسسه امراض پوستی آمریکا استفاده بیش از حد مکمل‌ها و داروهای حاوی ویتامین A می‌تواند باعث تحریک ریزش مو شود.
مقدار مصرف روزانه ویتامین A برای افراد بالغ و برای کودکان بزرگ‌تر از ۴ سال ۵۰۰۰IU است. مکمل‌ها می‌توانند حاوی ۲۵۰۰ تا ۱۰۰۰۰ IU ویتامین A باشند.
هرچند این ریزش مو جای نگرانی ندارد، چرا که قابل بازگشت است. همین که مقدار ویتامین A اضافی متوقف شود، مو به رشد طبیعی خود بازمی‌گردد.
ریزش مو در رژیم به علت کمبود پروتئین
اگر در برنامه غذایی خود به اندازه کافی پروتئین دریافت نکنید، ممکن است بدن با خاموش کردن رشد موها پروتئین را جیره‌بندی کند. این اتفاق دو تا سه ماه پس از افت مصرف پروتئین اتفاق می‌افتد. منابع زیادی از جمله، ماهی، گوشت، و تخم مرغ وجود دارد که پروتئین را به خوبی تامین کنند. اگر گوشت و محصولات حیوانی مصرف نمی‌کنید باید به دنبال منابع دیگری از پروتئین باشید تا نیاز بدن را برآورده کنید.
ریزش مو در رژیم به علت کمبود ویتامین B
این مشکل زیاد شایع نیست اما فقر ویتامین B نیز یکی از دلایل ریزش مو است. درست مانند فقر آهن یک مکمل می‌تواند مشکل را حل کند. تغییر نوع برنامه غذایی نیز کارساز است. می‌توانید ویتامین B طبیعی را در ماهی، گوشت، سبزیجات نشاسته‌ای و میوه‌ها غیر از مرکبات پیدا کنید. داشتن برنامه غذایی حاوی میوه و سبزیجات، پروتئین بدون چربی و چربی‌های خوب مانند آجیل‌ها برای سلامت موها و کل بدن بسیار مفید است.
کاهش وزن شدید
یکی از دلایل اصلی ریزش مو در رژیم، کاهش وزن شدید و غیر اصولی در مدت زمان کوتاه است. حتی اگر کاهش وزن برای سلامتی‌تان خوب باشد باز هم احتمال این اتفاق هست. البته ریزش شدید مو همراه با کاهش وزن سریع و قابل مشاهده می‌تواند نشانه‌هایی از اختلالات تغذیه از جمله اناروکسی یا بولیمیا باشد.
کاهش وزن ناگهانی باعث شوک به سیستم بدن می‌شود و شاید این ریزش مو تا ۶ ماه طول بکشد. بعد از این دوره مشکل خود به خود حل می‌شود.
رژیم‌های غذایی غلط
رژیم‌های محدود کننده و غلط که میزان برخی از مواد مغذی را حذف و یا به شدت محدود می‌کنند، ممکن است سلامت مو را به خطر بیاندازند. در هنگام انتخاب رژیم مراقب رژیمی‌های محدود کننده و فوق‌العاده کم کالری باشید، تا دچار عواقب آن نشوید. رژیم‌های غذایی کم کالری اغلب فاقد مواد مغذی لازم هستند. در نتیجه رشد مو به تعویق افتاده، پیاز مو سست شده و مو حالت آسیب دیده و شکننده به خود می‌گیرد.
آیا ریزش مو در کاهش وزن غیرطبیعی است؟
به طور کلی ریزش مو در رژیم امری طبیعی است، اما اگر بیش از حد باشد، نگران کننده خواهد شد. توجه داشته باشید که در زمان کاهش وزن، مو از ویتامین‌های ذخیره شده برای جبران کمبودها استفاده می‌کند. در نتیجه پیازچه مو هم با کمبود روبه رو می‌شود و شروع به سست شدن و ریزش می‌کند.
نزدیک به یک ماه پس از شروع رژیم، افراد دچار کمبود ویتامین می‌شوند و پیوندهای موجود میان مو و پیازچه در نتیجه کمبود ویتامین سست شده، ریزش مو از مرز معمولی ۷۰ عدد در روز می‌گذرد. همین امر باعث نگرانی افراد تحت رژیم می‌شود. در حقیقت بعد از کاهش اولین ۶ تا ۷ کیلوگرم از وزن حتماً دچار ریزش مو خواهند شد.
چگونه از ریزش مو در رژیم جلوگیری کنیم؟
شما با رعایت یک سری اصول تغذیه‌ای و بهداشتی می‌توانید از ریزش مو هنگام کاهش وزن جلوگیری کنید. این کارها عبارتند از:
ماساژ سر
پیروی از رژیم اصولی
مصرف زینک پلاس
مصرف پروتئین
مصرف زینک
مصرف لبنیات
مصرف ویتامین‌های گروه B
مصرف ویتامین A
بیوتین
مصرف مولتی ویتامین مینرال
این اصول را در ادامه برای شما شرح داده‌ایم:
ماساژ سر
با اینکه تاثیر ماساژ بر کاهش ریزش مو اثبات نشده، اما منجر به کاهش شگفت‌انگیز استرس خواهد شد. وجود رشته‌های عصبی فراوان دلیل حساس بودن پوست سر به لمس و در نتیجه رهایی از تنش و استرس است. همچنین ماساژ باعث آزاد شدن هورمون‌های مفیدی مانند سروتونین و دوپامین می‌شود که برای سلامت موها مفید هستند.
پیروی از رژیم غذایی متعادل
پیروی از رژیم‌های اصولی که محرومیتی برای بدن ایجاد نمی‌کنند نیز یک راه حل جلوگیری از ریزش مو در رژیم است. سعی کنید یک رژیم غذایی متعادل را انتخاب کنید که مواد مغذی مورد نیاز بدن را برای عملکرد بهینه فراهم کند. نه گفتن به رژیم‌های محدودکننده که وعده کاهش وزن سریع را می‌دهند برای محافظت از سلامت جسمی و روانی و کاهش خطر عوارض جانبی مانند ریزش مو ضروری است.
محققان در سال ۲۰۱۸ نشان دادند رژیمی که دارای سبزیجات خام و گیاهان تازه مانند رژیم مدیترانه‌ای باشد خطر ابتلا به آلوپسی آندروژنی (الگوی ریزش مو در خانم‌ها یا الگوی ریزش مو در آقایان) را کاهش و یا شروعش را آهسته می‌کند. بهترین نتایج این تحقیق مربوط به زمانی بود که شرکت کنندگان مقدار زیادی جعفری، ریحان، سالاد و سبزیجات را بیش از سه روز در هفته مصرف می‌کردند.
افزایش مصرف پروتئین
غذاهای گوشتی مانند گوشت قرمز، مرغ و ماهی حاوی پروتئین بسیار زیادی هستند. از آنجا که در رژیم غذایی محدودیت‌هایی برای میزان غذای مصرفی وجود دارد، می‌توانید همان مقدار کالری مجاز در رژیم را که قرار است از غذاهای کم ارزش به دست بیاورید با پروتئین‌ها جا به جا کنید.
مصرف زینک پلاس
از آنجا که خانم‌ها گوشت و حبوبات کمتری مصرف می‌کنند باید این کمبود زینک را با مصرف یک روز در میان مکمل‌ها جبران کنند. زینک پلاس یکی از مکمل‌های مفید برای تامین روی بدن است. البته باید بدانید که خانم‌های باردار به دلیل افزایش سطح پروژسترون رشد موی خوبی دارند و ریزش ندارند. اما بعد از زایمان موهای فریز شده وارد مرحله ریزش می‌شود که طبیعی است. ریزش مو تا ۳ ماه بعد از زایمان به علت کمبود پروتئین، کلسیم و آهن طبیعی است.
افزایش مصرف لبنیات
لبنیات سرشار از کلسیم و پروتئین هستند. این دو ماده برای افزایش رشد موها برای اینکه در رژیم دچار ریزش مو نشوید، توصیه می‌شود. از سهمیه لبنیات خود حتما بهره‌مند شوید و برای جذب بهتر کلسیم آن را همراه با ویتامین D مصرف کنید.
مصرف ویتامین‌های گروه B
ویتامین‌های گروه B نه در آب محلول هستند و نه در چربی. در بسیاری از غذاهای ما ویتامین‌های B وجود دارد اما مقدار کمی از آن‌ها در بدن ذخیره می‌شوند. چرا که همانند ویتامین C یا در بدن جذب و یا از آن دفع می‌شوند. وجود این ویتامین برای پیشگیری از ریزش موها بسیار مفید است.
مصرف پروتئین
ساختار بیشتر فولیکول‌های مو از پروتئینی به نام کراتین است. محققان در سال ۲۰۱۷ با تحقیق بر روی ۱۰۰ نفر که مشکل ریزش مو داشتند، متوجه شده‌اند کمبود مواد مغذی در ریزش مو از جمله آمینو اسیدها (به عنوان مصالح ساختمان پروتئین عمل می‌کنند) نقش اساسی دارند.
با اینکه محققان می‌گویند به تحقیقات بیشتری نیاز است اما استفاده از یک برنامه غذایی سرشار از پروتئین به کاهش وزن کمک می‌کند. انتخاب‌های سالم از جمله غذاهایی مانند تخم مرغ، آجیل‌ها، لوبیاها و نخود، ماهی، محصولات لبنی کم چرب، مرغ و بوقلمون در این رژیم قرار می‌گیرند.
مصرف ویتامین A
قسمتی از ویتامین A از رتینوئید تشکیل شده است که به افزایش سرعت رشد مو کمک می‌کند. این ویتامین به تولید سبوم (چربی طبیعی پوست) کمک می‌کند. در نتیجه پوست کف سر را سالم نگه می‌دارد و رشد مو بیشتر می‌شود. بشقاب خود را با غذاهایی سرشار از ویتامین A مانند سیب زمینی شیرین، فلفل شیرین و اسفناج پر کنید.
مصرف بیوتین
بیوتین (B۷) با ترکیب اسید چرب‌ها در بدن ارتباط دارد و در چرخه رشد موها اثرگذار است. اگر از کمبود بیوتین رنج ببرید ممکن است ریزش مو را تجربه کنید. با پزشک خود صحبتی داشته باشید تا روزی سه تا پنج میلی گرم قرص رشد مو بیوتین دریافت کنید.
استفاده از مولتی ویتامین مینرال
این مولتی ویتامین مجموعه‌ای از ویتامین‌ها و املاح است که می‌تواند کمبودهایی را که فرد به دلیل رژیم به آن دچار شده است را برطرف کند. افرادی که رژیم افزایش وزن دارند، بهتر است این مولتی ویتامین را شب‌ها و افرادی که قصد کاهش وزن دارند و یا احساس خستگی دارند، صبح‌ها مصرف کنند.
سوالات متداول:
۱- رژیم گرفتم، موهام می‌ریزه چکار کنم؟
ریزش موها در رژیم تا حدودی طبیعی است و پس از مدتی برطرف می‌شود. اما اول از همه مطمئن شوید، رژیم شما اصولی است. پس از آن می‌توانید با کمک مشاور تغذیه و یا پزشک خود از مکمل‌ها و مولتی ویتامین‌های مینرال استفاده کنید.
۲- آیا نخوردن نان و برنج در رژیم باعث ریزش مو می‌شود؟
بله. وقتی مصرف ویتامین‌های گروه B که در نان و غلات یافت می‌شود را کم می‌کنیم، این امر موجب ریزش موها می‌شود.
۳- چگونه از ریزش مو در رژیم جلوگیری کنیم؟
برای جلوگیری از ریزش موها در رژیم حتما با مشورت پزشک، مولتی ویتامین مصرف کنید، ماساژ سر را فراموش نکنید و پروتئین‌ها را در اولویت بگذارید.