آپاندیس؛ هر آنچه که باید بدانید

اول صبح؛ درد اپاندیس یکی از آن دردهای شکمی است که می‌تواند در هر سن و سالی ایجاد شود. علت درد و التهاب آپاندیس به پُرشدگی آن با مخاط، مدفوع و یا انگل مربوط است.

علائم و نشانه‌های این بیماری می‌توانند با بسیاری از بیماری‌های گوارشی دیگر مشابه باشند.

درد آپاندیس کجاست؟

آپاندیس اندامی کوچک و کیسه مانندی است که در سمت راست پایین شکم قرار دارد. اگر به آپاندیسیت مبتلا شده باشید، معمولا دردهای شکمی را در اطراف ناف حس خواهید کرد. این درد می‌تواند به ناحیه‌ی راست و پایینی شکم نیز سرایت کند.

با این حال، محل دقیق و شدت درد از فردی به فرد دیگر متفاوت است. بسیاری از بیماران این درد را مبهم، تیز و کوبنده توصیف می‌کنند که با سرفه‌کردن، حرکت کردن و راه رفتن شدت می‌یابد. این درد اغلب با این علائم همراه است:

کاهش اشتها

حالت تهوع و استفراغ

تب

حساسیت شکم به لمس

تورم و نفخ

درد آپاندیس چگونه شروع می‌شود؟

شروع درد آپاندیس، معمولا با دردهای شکمی مبهم در ناحیه ناف است. این درد می‌تواند در طی ۱۲ تا ۴۸ ساعت شدید شود و بیمار کم کم در ناحیه‌ی راست و پایینی شکم نیز آن را حس خواهد کرد. با گذشت زمان احتمالا دیگرعلائم این بیماری نیز بروز می‌کنند.

مدت زمان درد آپاندیسیت از چند ساعت تا چند روز متغیر است. نکته‌ایی که باید بدانید این است که دردهای شکمی این بیماری، بدون مداخله‌ی پزشکی درمان نمی‌شوند و اگر به‌موقع به پزشک مراجعه نکنید، احتمال ترکیدن آپاندیس و پخش شدن عفونت در حفره‌ی شکمی وجود دارد. به همین دلیل آپاندیسیت یک فوریت پزشکی به‌شمار می‌آید. با پاره شدن آپاندیس، باید مدت زمان بیشتری را برای بهبودی و نقاهت در نظر بگیرید.

آیا درد اپاندیس قطع می‌شود؟

درد آپاندیسیت حالت رفت و برگشتی ندارد و قطع نمی‌شود. با گذشت زمان هر چقدر التهاب بیشتر می‌شود، شدت درد نیز افزایش می‌یابد، ممکن است مصرف برخی داروها شدت آن را کاهش دهند، اما این درد تا زمان درمان کامل، ثابت است و از بین نمی‌رود.

درد اپاندیس در بارداری چگونه است؟

آپاندیسیت در دوران بارداری می‌تواند با علائم و مشکلات طبیعی بارداری، همپوشانی داشته باشد. زنان باردار ممکن است این درد را کمی متفاوت‌تر از بقیه تجربه کنند.

مثلا با پیشرفت بارداری زنان با مشکلات گوارشی و حتی دردهای شکمی ناشی از انقباضات رحم مواجه می‌شوند، به همین دلیل تشخیص آن چالش‌برانگیز است.

درد اپاندیس در بارداری معمولاً از قسمت بالایی شکم شروع می‌شود و سپس به ناحیه‌ی یک‌چهارم تحتانی سمت راست سرایت می‌کند. بزرگ شدن رحم منجر به جابجایی اندام‌ها می‌شود و به همین دلیل محل درد در زنان باردار متفاوت است.

درد آپاندیس در زنان باردار چگونه درمان می‌شود؟ آیا جراحی امکان دارد؟

ترکیدن آپاندیس در زنان باردار ریسک بیشتری دارد و گسترش عفونت می‌تواند تهدیدی برای جنین و همچنین مادر باشد. برای جراحی آپاندیس و خارج کردن آن (آپاندکتومی، Appendectomy)، پزشک می‌تواند از تکنیک‌های زیر استفاده کند:

آپاندکتومی باز: این روش تهاجمی است و نیاز به برش‌های عمیق دارد.

آپاندکتومی بسته: این تکنیک به روش لاپاراسکوپیک انجام می‌شود و مدت زمان نقاهت کوتاه‌تری دارد.

چه زمانی عمل آپاندیس صورت می‌گیرد؟

در بیشتر موارد، دکتر گوارش پس از بررسی علائم درد اپاندیس و تشخیص بیماری، جراحی را توصیه می‌کند. خارج کردن آپاندیس از بروز عوارض ناشی از آن جلوگیری می‌کند. زمان جراحی به وضعیت بیمار بستگی دارد. اگر شرایط اورژانسی باشد، پزشک بلافاصله بعد از بررسی وضعیت سلامتی بیمار، جراحی را توصیه می‌کند. گاهی اوقات علائم خفیف هستند و ممکن است پزشک با کمی تاخیر عمل را انجام دهد.

تفاوت درد آپاندیس با دیگر دردهای شکمی چیست؟

نکات زیر در تشخیص درد اپاندیس می‌توانند به شما کمک کنند:

درد آپاندیسیت معمولاً از اطراف ناف شروع می‌شود و سپس به سمت راست پایین شکم منتقل خواهد شد. انواع دیگر دردهای شکمی ممکن است نواحی بیشتری از حفره شکمی را درگیر کنند.

درد آپاندیسیت اغلب به صورت یک درد مبهم یا احساس گرفتگی شروع می‌شود و به تدریج در طی چند ساعت شدت می‌یابد؛ درد ممکن است تیز و مداوم باشد. سایر دردهای شکمی ممکن است از نظر شدت متفاوت باشند و از الگوی پیشرفت مشابهی پیروی نکنند.

اگر با درد آپاندیس درگیر شده باشید، با فشار دادن سمت راست پایین شکم و سپس رها کردن سریع آن درد تیزی را حس خواهید کرد که شاخص خوبی برای تشخیص آپاندیس است. از انجام دادن این کار در منزل خودداری کنید.

پزشکان می‌توانند با فشار دادن سمت راست پایین شکم و سپس رها کردن سریع آن، درد اپاندیس را از سایر دردهای شکمی دیگر تشخیص دهند.

دردهای شبیه آپاندیس چه چیزهایی هستند؟

دردهای آپاندیس با دردهای بسیاری از بیماری‌های گوارشی می‌تواند شبیه باشد:

گاستروانتریت (Gastroenteritis) یا آنفولانزای معده

این بیماری یک عفونت ویروسی یا باکتریایی است و می‌تواند با علائمی مانند درد شکم، حالت تهوع، استفراغ و اسهال همراه باشد. بهتر است درد شکم آپاندیس را با درد زیر شکم اشتباه نگیرید.

بیماری التهابی لگن (PID)

این بیماری یک عفونت مقاربتی در اندام‌های تناسلی زنان است. این بیماری با علائمی مانند درد زیر شکم، به خصوص در ناحیه لگن، همراه است و می‌تواند با علائم اپاندیس در زنان اشتباه گرفته شود.

سنگ کلیه

هنگامی که سنگ کلیه از مجرای ادراری عبور می‌کند، باعث درد شدید در ناحیه تحتانی شکم یا کمر می‌شود. این درد شبیه آپاندیسیت است.

کیست‌های تخمدان

کیسه‌های پر از مایع که روی تخمدان‌ها تشکیل می‌شوند می‌توانند باعث ایجاد درد در قسمت تحتانی شکم شوند. این دردها بسیار شبیه به دردهای آپاندیس هستند، به‌خصوص زمانی که پیچ می‌خورند یا پاره می‌شوند.

بیماری التهابی روده (IBD) و عفونت دستگاه ادراری (UTI)

شرایطی مانند بیماری کرون (Crohn's disease) و کولیت اولسراتیو (Ulcerative colitis) باعث درد شکم، اسهال و سایر علائم گوارشی می‌شود که ممکن است با درد اپاندیس اشتباه گرفته شوند.

عفونت دستگاه ادراری نیز باعث درد و ناراحتی در قسمت پایین شکم می‌شود.

دردهای کیست تخمدان می‌توانند با درد اپاندیس اشتباه گرفته شوند.

تفاوت درد آپاندیس با درد تخمدان چیست؟

تمایز بین درد آپاندیس و درد تخمدان گاهی اوقات چالش برانگیز است، زیرا علائم آن‌ها می‌توانند همپوشانی داشته باشند:

درد تخمدان با توجه به اینکه سمت راست یا چپ باشد، متفاوت است، درحالیکه درد اپاندیس در ناحیه‌ی ناف و راست پایین شکمی است.

درد آپاندیس اغلب به صورت یک درد مبهم یا احساس گرفتگی شروع می‌شود و به تدریج در طول زمان شدت می‌یابد. در حالیکه، درد تخمدان می‌تواند از نظر شدت متفاوت باشد و زنان اغلب آن را به‌صورت یک درد تیز یا کوبنده توصیف می‌کنند که همراه با احساس فشار یا سنگینی است.

آپاندیسیت معمولاً با علائمی مانند تهوع، استفراغ، از دست دادن اشت‌ها و تب همراه است. درد تخمدان می‌تواند این علائم را داشته باشد یا نداشته باشد. با درد تخمدان علائمی مانند بی‌نظمی قاعدگی، درد هنگام نزدیکی یا تغییر در حرکات روده را بیشتر تجربه می‌کنید.

درد آپاندیسیت اغلب در طی چند ساعت پیشرفت می‌کند و بدتر می‌شود، در حالی که درد تخمدان اینگونه نیست و با گذشت زمان تسکین می‌یابد.

تفاوت درد معده و اپاندیس چیست؟

درد معده در حالت کلی در قسمت بالایی شکم احساس می‌شود. این درد مبهم و تیز است و بیماری‌هایی زمینه‌ایی مانند زخم معده، رفلاکس اسید یا سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) می‌توانند باعث ایجاد آن شوند.

درد ترکیدن اپاندیس چگونه است؟

درد آپاندیس پاره شده، به مراتب بسیار شدیدتر از التهاب آن است. درد آن می‌تواند در ناحیه‌ی شکمی منتشر شود. افزایش ضربان قلب، حالت تهوع و استفراغ شدید و تورم و التهاب در ناحیه شکم از نشانه‌های شایع آن هستند.

آیا ترکیدن آپاندیس باعث مرگ می‌شود؟

پارگی اپاندیس می‌تواند باعث انتشار باکتری و محتویات آن به حفره شکمی شود. این شرایط تهدیدی جدی برای بیمار است. اگر این عارضه به‌موقع درمان نشود، ریسک بروز سپسیس (sepsis، عفونت خون) وجود دارد.

کمک‌های اولیه بعد از ترکیدن آپاندیس چیست؟

پارگی آپاندیس یک اورژانس پزشکی جدی است که نیاز به مراقبت فوری پزشکی و مداخله جراحی دارد. نکات زیر تا رسیدن کمک‌های تخصصی پزشکی می‌تواند مفید باشد:

به بیمار چیزی برای خوردن یا آشامیدن ندهید.

بیمار را تا رسیدن فوریت‌های پزشکی، بی‌حرکت نگه دارید و سعی کنید به او امیدواری دهید.

در صورت داشتن دانش و تجهیزات لازم، می‌توانید علائم حیاتی فرد از جمله تنفس، ضربان قلب و فشار خون را زیر نظر بگیرید. هر گونه تغییر قابل توجه را پس از ورود به پزشکان گزارش دهید.

چگونه می‌توان با روش‌های خانگی درد آپاندیس را کاهش داد؟

آپاندیسیت یک اورژانس پزشکی است و درمان‌های خانگی نمی‌توانند درد ناشی از آن را درمان یا کاهش دهند. التهاب و عفونت احتمالی آپاندیس نیاز به ارزیابی و درمان فوری پزشکی (آپاندکتومی) دارد.

تلاش برای درمان آپاندیسیت با درمان‌های خانگی خطرناک است. اگر علائم درد اپاندیس را دارید، مراجعه به مراکز درمانی را به تاخیر نیندازید