کشف شواهد 5 هزار ساله از «سوختن غذا»

اول صبح؛ بقایای یک قابلمه سوخته که در آلمان کشف شده تأیید می‌کند سوختن غذا، دست‌کم قدمت ۵۰۰۰ساله دارد و درست مانند امروز، دور انداختن قابلمه در مقایسه با شستن آن، گزینه راحت‌تری بوده است.

باستان‌شناسان پس از بررسی انبوهی از خرده‌های مخلوط سفالی در محوطۀ باستانی اُلدِنبِرگ LA ۷ (یک سکونتگاه نوسنگی که محققان آن را یکی از قدیمی‌ترین روستاهای آلمان می‌دانند)، این فاجعۀ آشپزی را کشف کردند.

لوسی کوبیاک مارتِنز، نویسنده اصلی این مطالعه و متخصص باستان‌شناسی می‌گوید: «به محض اینکه داخل دیگ غذا را نگاه کردیم، فهمیدیم داستان از چه قرار بوده است.»

تجزیه و تحلیل شیمیایی بقایایی که هنوز روی خرده‌های سرامیکی چسبیده بودند، نشان داد آن‌ها پوسته‌های غذا حاوی بقایای دانه‌های مختلف غلات باستانی از جمله گندم و جو هستند. محققان بقایای سلمک (غازپا)، گیاهی وحشی با دانه‌های نشاسته‌ای را هم یافتند.

کوبیاک مارتنز می‌گوید: «یک تکه سفال که زمانی بخشی از یک گلدان ساده با دیواره ضخیم بوده، حاوی بقایای دانه‌های غازپای سفید بود که مربوط به کینوآ و سرشار از پروتئین است. همچنین گندم دودانه (اِمِر) یافت شد که جوانه آن طعم شیرینی دارد. به نظر می‌رسید کسی دانه‌های غلات را با دانه‌های غنی از پروتئین مخلوط کرده و آن‌ها را با آب پخته است. این ترکیب احتمالاً انتخابی بوده نه تصادفی.»

در حالی که شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد ۳۲۰۰۰ سال پیش در ایتالیا مردم جو وحشی را آسیاب می‌کردند تا شاید آرد درست کنند، این دیگ شکسته شاید نخستین تلاش ثبت‌شده و البته ناموفق جهان برای پختن حلیم باشد. غیرممکن است بفهمیم آیا صاحب دیگ به جای تمیز کردن، آن را شکسته یا اینکه ظرف، مدت طولانی پس سوختن به طور طبیعی شکسته است.

تصویر میکروسکوپی از ریزساختار داخلی ظرف که حاوی ذرات دانه‌های گندم دودانه است

یک تکه سفال جداگانه نیز حاوی بقایای چربی حیوانی (به احتمال زیاد شیر) بود که به خاک رس نفوذ کرده بود. با این حال، به نظر نمی‌رسد آشپز موردنظر هیچ دانه‌ای را در این مایع مخلوط کرده باشد، پس بعید است شیر بخشی از فرایند پخت حلیم بوده باشد.

کوبیاک مارتنز می‌گوید: «غلات جوانه‌زده نشان می‌دهند چه زمانی برداشت شدند، که احتمالاً زمان جوانه زدنشان اواخر تابستان بوده است. آن زمان نمی‌توانستند غلات را برای استفاده‌های بعدی مثل ما در قفسه بگذارند و ذخیره کنند. آن‌ها باید فوراً از آنچه برداشت کرده بودند، استفاده می‌کردند.»

در تجزیه و تحلیل‌های قبلی از نمونه‌های خاک، شواهدی از پخت و پز با غلات و دانه‌های باستانی مشابه در این دوره زمانی بدست آمده بود، اما این نخستین مدرک غذای سوخته در یک ظرف سفالی است که محققان یافته‌اند.

«این حادثه آشپزی نه تنها نشان‌دهنده آخرین مرحله از برنامه روزانه یک فرد برای آماده کردن وعده‌های غذایی است، بلکه نشان‌دهنده آخرین رویداد پخت و پز با این قابلمه است. این دیگ فقط یک دیگ سوخته نیست، بلکه مدرکی است که ما را با وعده‌های غذایی روزانه هزاران سال پیش مردم و نحوه آماده‌سازی آن‌ها آشنا می‌کند.»