کشف باورنکردنی یک تکّه «نان» مربوط به دورۀ ماقبل تاریخ/ تصویر

اول صبح؛ باستان‌شناسان یک تکه نان ۸۶۰۰ساله را در جایی شبیه تنور در محله باستانی چاتال‌هویوک در استان قونیه در جنوب مرکزی ترکیه کشف کردند.

باستان‌شناسان در منطقه کومرا در قونیه، جایی که تقریباً هشت‌هزار نفر در دوره نوسنگی با هم زندگی می‌کردند، ساختاری شبیه اجاق گاز در منطقه‌ای به نام «فضای ۶۶» کشف کردند که مشخصه آن خانه‌های خشتی با سقف‌های به‌هم پیوسته از بالاست.

در نزدیکی این تنور که به شدت آسیب دیده بود، یک شی‌ء به اندازه کف دست یافت شده که حاوی دانه‌های گندم، جو و نخود است که احتمالاً برای غذا استفاده می‌شده است.

تجزیه و تحلیل‌های انجام‌شده در مرکز تحقیقات و کاربرد علم و فناوری دانشگاه نجم‌الدین اربکان در قونیه نشان داد که باقی‌مانده اسفنجی شناسایی‌شده به عنوان نان مخمر به ۶ هزار و ۶۰۰ سال قبل از میلاد مسیح بازمی‌گردد.

علی اوموت ترکجان، رئیس گروه کاوش در دانشگاه آنادولو به خبرگزاری آناتولی (AA) گفت که علم باستان‌شناسی اغلب سازه‌ها، بناها و آثار تاریخی را به ذهن می‌آورد. او به ظهور باستان‌شناسی غذا در باستان‌شناسی مدرن اشاره کرد و بر اهمیت آناتولی، به‌ویژه منطقه تاریخی چاتال‌هویوک تأکید کرد.

رئیس گروه کاوش در دانشگاه آنادولو همچنین گفت: با مستندات دقیق، شی‌ء کوچک، گرد و اسفنجی موجود در گوشه اجاق گاز را به عنوان «نان» شناسایی کردیم. خاک رُس نازکی که چوب و نان را پوشانده است، به همه بقایای ارگانیک اجازه می‌دهد دوام بیاورند. تست‌های رادیوکربن در مرکز تحقیقات مرمره نیز نشان می‌کند که نمونه ما می‌تواند به حدود ۶ هزار و ۶۰۰ سال قبل از میلاد برگردد.

یکی از قدیمی‌ترین نان‌های جهان

ترکجان با اشاره به اینکه اولین نمونه‌های نان خمیرشده در مصر یافت شده است، اظهار کرد: این یافته در چاتال‌هویوک را می‌توان قدیمی‌ترین نان جهان دانست. با توجه به مشاهدات، تجزیه و تحلیل‌ها و تاریخ‌گذاری، قدمت این بقایای ارگانیک را تقریبا ۸۶۰۰ سال تخمین می‌زنیم. این یک نسخه مینیاتوری از یک قرص نان است که در اجاق پخته نشده است، بلکه تخمیر شده و نشاسته‌ها را حفظ کرده است. چنین نمونه‌ای تا کنون وجود نداشته است. منطقه چاتال‌هویوک همیشه مرکز بسیاری از اولین‌ها بوده است و حتی در سال‌های اولیه حفاری، نخستین منسوجات جهان در اینجا یافت شد.

صالح کاواک، مدرس دانشگاه غازیانتپ، از مشارکت خود در تجزیه و تحلیل و ارزیابی کشف این نان دوره نوسنگی ابراز هیجان کرد و گفت که این مهیج‌ترین مطالعه در باستان‌شناسی گیاهی تا به امروز است که هنگام بررسی بقایای گیاهی در آزمایشگاه، از این کشف ارگانیک مطلع شده‌اند.