«دانۀ شن» چگونه یک «فضاپیما» را سوراخ کرد؟
فضا جای واقعا خطرناکی است! زیرا گاهی حرکت فوق‌سریع یک ذرۀ غبار فضایی که به اندازۀ یک دانۀ شن باشد، می‌تواند آسیبی چشمگیر به بدنۀ محکم فضاپیماها وارد کند.
اول صبح؛ دانشمندان می‌گویند فضاپیمای نقشه‌برداری آژانس فضایی اروپا به نام «گایا» در ماه آوریل امسال در برخورد با غبار فضایی غافلگیر شد و یک ریزشهاب‌واره (شهاب سنگ کوچک) حفره‌ای در آن به جای گذاشت. مقامات آژانس فضایی اروپا (ESA) روز ۱۷ جولای گزارش دادند: «یک ذره بسیار کوچک حتی کوچک‌تر از یک دانۀ شن بوده است، با سرعت بسیار بالا و با زاویه نامناسب به گایا برخورد کرد و به پوشش محافظ فضاپیما آسیب رساند. این برخورد شکاف کوچکی از خود به جای گذاشت.»
محققان می‌گویند گرد و غبار فضایی با سرعت فوق‌العاده بالا، در کنار قوی‌ترین طوفان خورشیدی در ۲۰ سال گذشته، توانایی گایا برای انجام اندازه‌گیری‌های دقیقی که به آن معروف است را تهدید کرده است.
ناسا می‌گوید ریزشهاب‌واره‌ها به اندازه‌ی دانه‌ی شن هستند و با سرعتی که گاهی به ۲۲ هزار مایل در ساعت می‌رسد حرکت می‌کنند. این غبارهای فضایی با فضاپیماها و ماهواره‌ها برخورد می‌کنند و به طور بالقوه سبب وارد آمدن آسیب جدی یا خرابی فاجعه‌بار می‌شوند.
ضربه‌ای که گایا متحمل شده هفته‌ها بعد با یک نقص مرموز الکترونیکی همراه شد. مقامات می‌گویند هنوز دلیل این نقص مشخص نشده است.
اِدموند سِرپِل، مهندس عملیات گایا گفته: «در نتیجه، فضاپیما شروع به تولید تعداد زیادی ردیابی نادرست کرد که سیستم‌های ما را تحت تأثیر قرار داد. ما نمی‌توانیم فضاپیما را از فاصله ۱.۵ میلیون (کیلومتری) به صورت فیزیکی تعمیر کنیم. با این حال، با اصلاح دقیق آستانه‌ای که در آن نرم‌افزار گایا یک نقطه‌ی نورانی ضعیف را به‌عنوان ستاره شناسایی می‌کند، توانسته‌ایم تعداد تشخیص‌های نادرست را به طرز چشمگیری کاهش دهیم.»
ناسا می‌گوید ذره‌ای که به گایا برخورد کرده شبیه میلیون‌ها ذره‌ای بوده که هر روز تعداد بسیار زیادی از آن‌ها به سمت زمین می‌آیند اما هنگام سقوط از میان جوّ زمین در اثر گرما و اصطکاک «تبخیر» می‌شوند.
به گفته کارشناسان، فضاپیماها برای مقاومت در برابر ضربه‌ها ساخته شده‌اند، اما نقاط ضعیفی هم دارند، از جمله همین ذرات ریز که به گایا برخورد کردند.