اگر چرخش سیارۀ زمین متوقف شود چه اتفاقی میافتد؟
«وایسا دنیا، من میخوام پیاده شم» این عبارت که از روی خشم بیان میشود، از دهه ۱۹۵۰ در موسیقی مدرن و سنتی به شکلی مشابه تکرار شده است. اما اگر واقعا کره زمین از چرخش بایستد چه اتفاقی خواهد افتاد؟
اول صبح؛ اما اگر قرار باشد که روزی زمین از چرخیدن باز ایستد، پیامدهای آن کمتر به یک موسیقی عاشقانه و بیشتر به یک فیلم وحشتناک آخرالزمانی مرتبط است.
تصور کنید که دارید در کنار یک ساحل آفتابی جایی در کنار خط استوا قدم میزنید. زمین زیر پای شما دارد با سرعت ۱۶۷۴کیلومتر/ساعت به جهت شرق میچرخد.
اگر زمین ناگهان بایستد چه میشود؟
ازآنجایی که خودتان، شن و ماسهها و هر چیزی در اطرافتان هست با سرعتی برابر با شما در حال گردش هستند، قدمهایتان را کند و آرام حس میکنید. بعد ناگهان زمین زیر پایتان میایستد و شما میفتید. البته بیشتر به بیرون پرتاب میشوید.
به لطف قانون اول نیوتن درباره اینرسی، شما بلافاصله با سرعت ۱۶۷۴کیلومتر/ساعت به سمت شرق به پرواز درمیآیید. اصلا فرقی ندارد که کجا فرود میآیید، اقیانوس یا روی زمین، شدت برخورد به حدی است که شما را میکشد.
جوزف لوی، استاد علوم زمین محیطی و زمین در دانشگاه کولگیت، میگوید: «آب نیز این شتاب ناگهانی را حس میکند. بنابراین قبل از برخورد به اقیانوس احتمالا متوجه میشوید که آب اقیانوس هم در حال پرتاب شدن به اطراف است.
«درختان و ساختمانها نیز با اینکه در زمین ریشه دارند امن نیستند. مواد زمین تحت فشار قویاند اما تحت تنش بسیار ضعیف میشوند.»
به عبارت دیگر، آن ساختمان آجری مجاور به این علت میتواند صدها نفر را در خود نگه دارند که کف ساختمان و تیرکهای حامل تحت وزن خودشان فشرده میشوند. اما اینرسی ناشی از توقف ناگهانی زمین که زمین را به سمت شرق هل میدهد، خیلی قویتر از ملاتی است که آجرها را در کنار هم حفظ کرده، بنابراین کل ساختار ساختمان متلاشی میشود.
اگر دانستناش حالتان را بهتر میکند، باید بدانید عموزادۀ فرضیتان که در قطب جنوب زندگی میکند احتمالا با چند کبودی زنده میماند. لوی میگوید: «محور چرخش در نزدیکی قطبها بسیار کوچکتر است، بنابراین سرعت چرخش بسیار کوچکتر میشود.»
اما باید خیلی نزدیک – در محدوده ۸۹.۹درجه ارتفاع یا در حدود ۷مایلی قطبها– باشید. در این فاصله احتمالا با سرعت راه رفتن سکندری میخورید.
اما دوستانتان در دانمارک و استرالیا نمیتوانند از پساش بربیایند. اغلب مکانهایی که آدمها زندگی میکنند آنقدری از قطبها فاصله دارد که در صورت توقف زمین ساکنان آنها صدها مایل به پرواز درآیند.
اگر زمین تدریجی از حرکت بایستد چه میشود؟
لوی میگوید: «در سیستمهای طبیعی، هیچچیز هرگز فورا متوقف نمیشود.» پس اگر طی چند روز یا چند هفته متوقف شود چه؟
اگر زمین آهسته متوقف شود، دیگر به سمت آسمان پرتاب نمیشوید، اما به محض اینکه متوقف شود همچنان دردسرهای خودش را به بار میآورد.
لوی میگوید: «در طی سال با چرخش زمین به دور خورشید، نیمی از سیاره در شب و نیمی از آن در نور کامل است اما این نیم سالها ثابت میماند.»
«یک روز، به جای ۱۲ساعت، ۶ماه طول میکشد. خورشید که مدام به یک نیمه در حال تابیدن است محصولات کشاورزی را کباب میکند و بخش اعظم آبی که در نیمه شما وجود دارد تبخیر میشود.»
آن نیمه دیگری هم که ۶ماه متوالی شب است وضعیت بهتری ندارد. فقدان نور و گرما باعث میشود آن تعدادی که روی سیاره زنده ماندهاند هم بمیرند و آب یخ میبندد و تبدیل به صفحات یخ میشود.
ارتفاعات بالاتر شاید امنتر باشند زیرا نور خورشید در نزدیکی قطبها شدید نمیتابد. اما مجبور میشوید به سبک زندگی عشایری خودتان را عادت بدهید و مدام در طی سال به دنبال نور خورشید حرکت کنید.
ممکن است تغییرات آبوهوایی پیشبینینشده نیز رخ دهد.
در زمین در حال چرخش، اغلب پرتوهای خورشیدی به خط استوای زمین برخورد میکنند. لوی میگوید: «اگر خیلی کلی بگوییم، هوای گرم از بالای استوا برمیخیزد و بعد از آنکه سرد شد روی قطبها پایین میآید. جریانهای اقیانوسی نیز همین چرخه بالا-پایین را دنبال میکنند.»
اما به دلیل آنکه نیمی از سیاره به صورت مداوم نور شدید خورشید را دریافت میکند، سیاره تفاوت دمایی زیادی را در دو سوی خود تجربه میکند که باعث میشود پیشبینی هوا بسیار پیچیدهتر شود.
چقدر احتمال داد که زمین از حرکت بایستد
وحشت نکنید اما چرخش زمین به دلیل فرایندی با عنوان ترمز جزر و مدی در حال کند شدن است. هر قرنی که میگذرد چرخش زمین ۲.۳میلیثانیه کندتر میشود.
اما بعید است که ماه بتواند با نیروی جاذبهای که بر چرخش زمین اثر میگذارد باعث شود که زمین برای همیشه از حرکت باز بایستد. لوی میگوید: «زمین بسیار بزرگتر از ماه است و حرکتهای زاویهای بیشتری دارد.»
یکی از راههای کند کردن چرخش زمین آن است که بشر با آن به مثابه منبع عظیم انرژی رفتار کند. مثلا ما به لحاظ نظری از زمین به عنوان سیستم چرخ لنگر استفاده میکنیم و انرژی جنبشی ناشی از چرخش را ذخیره میکنیم تا از عهده مصارف انرژیمان برآییم.
لوی میگوید: «حتی اگر از حرکت چرخشی سیاره برای برطرف کردن همه نیازهای انرژی انسان استفاده شود، در حدود ۱میلیون سال طول میکشد تا این سیاره از حرکت بایستد.»
تقریبا برای هر نوع شیئی در فضا غیرممکن است که بتواند چرخش زمین را متوقف کند.
بنابراین دنیا متوقف نمیشود که شما بتوانید خیلی زود از آن پیاده شوید و این احتمالا نکته خوبی است.