چرا «سیب‌زمینی» برای خانه‌سازی روی مریخ مفید است؟
بر طبق محاسبات تیم پروژه، یک گونی ۲۵ کیلوگرمی سیب‌زمینی خشک‌شده یا همان چیپس‌شکل، نشاسته کافی برای تولید تقریباً نیم تن استارکریت را داراست و از آن می‌توان بیش از ۲۱۳ آجر مصالح ساخت
اول صبح؛ دانشمندان در بریتانیا موفق به تولید یک ماده ساختمانی جدید با استفاده از نشاسته سیب‌زمینی و کمی نمک شده‌اند که می‌تواند به ساخت سازه‌های فرازمینی کمک کند.
مسئله سکونت پایدار انسان روی سطح ماه و مریخ نیازمند یافتن پاسخ برای معماهای متعددی است؛ از جمله یافتن مصالح ساختمانی با استحکام بالا با استفاده از منابع همان کرات و همینطور چگونگی ساخت زیستگاه‌های قوی که لایه‌ای محافظ در برابر تشعشعات ایجاد کنند.
اکنون یک تیم تحقیقاتی در دانشگاه منچستر می‌گوید با ترکیب نشاسته سیب‌زمینی و خاک همان کرات می‌توان خانه‌های فرازمینی ساخت.
پژوهشگران در آزمایشات خود از ترکیب نشاسته معمولی با مقداری نمک (که می‌تواند از اشک فضانوردان به دست آید) برای چسباندن خاک مریخ و تولید «ماده بیوکامپوزیت با استحکام بالا» استفاده کردند. آنان نام این ماده را «استارکریت» (StarCrete) گذاشته‌اند.
دانشمندان می‌گویند نتایج اولیه نشان می‌دهد ماده فوق دو برابر قوی‌تر از بتن معمولی است و برای کارهای ساختمانی در محیط‌های فرازمینی «کاملاً مناسب» محسوب می‌شود. به گفته آنان «بعد از بهینه‌سازی، استارکریت ماه و مریخ طی فرآیندی نسبتاً کم انرژی، به مقاومت فشاری بالا رسید».
محققان برای خاک مورد نیاز این آزمایش از خاک شبیه‌سازی شده ماه و مریخ محصول شرکت «اگزولیث لبز» (Exolith Labs) استفاده کردند. این شرکت با ترکیب گرد و غبار، سنگ‌های شکسته و سایر مواد مرتبط، خاک‌های فضایی شبیه‌سازی شده را با کیفیت بالا تولید و در دسترس محققان و دانشجویان در سراسر جهان قرار می‌دهد.
اما نشاسته سیب‌زمینی چه ویژگی منحصربفردی دارد؟ دکتر آلد رابرتز، پژوهشگر اصلی تیم تحقیق به یورونیوز گفت: «اساساً نشاسته سیب‌زمینی مانند یک مخلوط چسبنده شکل می‌گیرد و چسب بهتری نسبت به سایر نشاسته‌ها ایجاد می‌کند. استفاده از آن همچنین به منبع آبی خاصی نیاز نخواهد داشت.»
او افزود: «نکته مهم در مورد استفاده از نشاسته سیب‌زمینی این است که می‌دانیم به هر حال نوعی نشاسته برای تغذیه فضانوردان تولید خواهیم کرد. بنابراین ما می‌توانیم مقدار بیشتری از آن تهیه کرده و از آن برای ساخت و ساز استفاده کنیم.»
محققان امیدوارند به زودی دریابند که چگونه می‌توان سیب‌زمینی یا سایر مواد غذایی را در محیط‌های فرازمینی پرورش دهند. دکتر رابرتز در این باره می‌گوید: «ما می‌توانیم مقدار زیادی نشاسته سیب‌زمینی برداریم و از آن به عنوان چسب استفاده کنیم. مزیت آن این است که در صورت اضطرار فضانوردان نیز می‌توانند آن را بخورند.»
بر طبق محاسبات تیم پروژه، یک گونی ۲۵ کیلوگرمی سیب‌زمینی خشک‌شده یا همان چیپس‌شکل، نشاسته کافی برای تولید تقریباً نیم تن استارکریت را داراست و از آن می‌توان بیش از ۲۱۳ آجر مصالح ساخت. هرچند تعداد واقعی، بسته به شرایط و گرانش موجود در ماه و مریخ، می‌تواند کمتر باشد.
تولیدکنندگان این بتن هنوز نسبتِ به کار رفته از نشاسته در ساخت آجر را به طور دقیق تعیین نکرده‌اند؛ زیرا «ناسا هنوز مطمئن نیست چه ضخامتی برای ساختن دیوارها و سقف‌ها لازم است. به این دلیل که مشخص کردن نهایی چنین چیزی، بستگی به میزان تشعشعات محل دارد».
پیش از این در تحقیقی دیگر، پژوهشگران از خون و ادرار فضانوردان به عنوان یک چسب یا عامل اتصال استفاده کرده بودند و به این نتیجه رسیده بودند که چنین کاری با آن اجزای سازنده «غیرممکن» است.
اما آیا نشاسته سیب‌زمینی واقعاً یک ایده ملموس برای ساختن زیستگاه‌های فرازمینی است؟ دکتر رابرتز در این باره می‌گوید: «من فکر می‌کنم شانس خوبی دارد؛ هرچند هنوز راه زیادی تا شروع ساختن زیستگاه در ماه و مریخ باقی مانده است. بنابراین تا آن زمان ما احتمالاً اکتشافات بسیار دیگری خواهیم داشت و احتمالاً کسی ایده بهتری ارائه می‌دهد و نوآوری می‌کند. این همان چیزی است که همیشه و همیشه کار کرده است.»
پیش‌تر در ماه فوریه یک شرکت معماری آمریکایی به نام «رد هاوس» اعلام کرده بود که قصد دارد با همکاری سازمان ناسا همینطور موسسه فناوری ماساچوست (MIT)، خانه‌هایی از قارچ و جلبک خشک‌شده در فضا بسازد.
نتایج تحقیقات تازه در نشریه علمی «Open Engineering» منتشر شده است.