آیا این اختراع چینی می‌تواند «مریخ» را قابل سکونت کند؟
محققان چینی یک ربات مبتنی بر هوش مصنوعی ساخته‌اند که می‌تواند واکنش‌های شیمیایی لازم را برای تولید اکسیژن از آب در مریخ انجام دهد.
اول صبح؛ دستگاه رباتیک جدید می‌تواند راه را هموار کند تا اکسیژن مورد نیاز مسافران فضایی به سیاره سرخ در همان محل تولید شود. از این اکسیژن همچنین می‌توان برای ساخت سوخت موشک‌ها استفاده کرد، ماده‌ای که انتقال آن به فضا دشوار محسوب می‌شود.
دانشمندان پیشتر در مطالعات متعدد ثابت کرده بودند که مریخ حاوی مقادیر زیادی آب است که عمده آن به صورت یخ وجود دارد. حالا توسعه‌دهندگان ربات جدید در چین می‌گویند که می‌توان از این آب و یخ برای آزادسازی اکسیژن استفاده کرد.
در واقع انجام این کار بر روی زمین بسیار آسان است و تنها کافی است تا جریان الکتریکی را از آب عبور داد تا به مولکول اکسیژن رسید. این کار اما به دلیل شرایط جوی سخت در مریخ آسان نیست.
محققان در دانشگاه علم و فناوری هفئی چین در این پژوهش بررسی کردند که آیا یک ربات هوش مصنوعی می‌تواند از مواد یافت‌شده در مریخ برای تولید کاتالیزورهایی جهت تجزیه آب و آزادسازی اکسیژن استفاده کند یا خیر. کاتالیزور ماده‌ای است که اجازه می‌دهد واکنش‌های شیمیایی خاصی رخ دهند.
در این تحقیق بر روی پنج نوع شهاب‌سنگی آزمایش شد که یا از مریخ آمده بودند یا حاوی موادی مشابه سطح مریخ بودند. محققان گفتند که «ربات شیمیدان» ابتدا از ترکیب یک اسید با ماده شیمیایی برای جداسازی و بررسی مواد موجود در شهاب‌سنگ‌ها استفاده کرد و با این روش توانست چندین عنصر فلزی مختلف از جمله آهن، نیکل، منیزیم و آلومینیوم را شناسایی کند.
ربات سپس بر شناسایی مولکول‌های مختلفی متمرکز شد که بتوان آن‌ها را از مواد تشکیل‌دهنده شهاب‌سنگ‌ها تولید کرد. تیم پژوهش گفت که این ربات در این مرحله توانست بیش از ۳.۷ میلیون ترکیب مولکولی ممکن را پیدا کند.
مسئله بعدی این بود که از کدام کاتالیزور می‌توان برای تبدیل مولکول‌های آب به اکسیژن استفاده کرد؟ در نهایت سیستم هوش مصنوعی با بررسی گزینه‌های موجود یک ماده را انتخاب کرد. این کاتالیست توانست در دمای منفی ۳۷ درجه سانتیگراد، دمایی شبیه به شرایط کنونی مریخ، کار کند.
دانشمندان این پروژه می‌گویند ربات شیمیدان مبتنی بر هوش مصنوعی توانست کل فرآیند را بدون دخالت انسان و تنها در دو ماه تکمیل کند. این در حالی است که به گفته آنان با احتساب ۵ ساعت وقت برای هر آزمایش، انجام چنین عملیاتی توسط یک شیمیدان انسانی «۲ هزار سال به طول می‌انجامد.»
جون جیانگ، نویسنده اصلی این مطالعه، در این باره گفت: «زمانی که یک پسربچه بودم آرزو داشتم روزی به فضا سفر کنم. وقتی در نهایت دیدیم که کاتالیزورهای ساخته‌شده توسط ربات واقعاً می‌توانند با تقسیم مولکول‌های آب اکسیژن تولید کنند، احساس کردم رویای من در حال تحقق است. حتی شروع کردم به تصور اینکه من خودم در آینده روی مریخ زندگی خواهم کرد.»
طبق برآورد گروه مطالعاتی، این سیستم می‌تواند با استفاده از روش یاد شده در هر ساعت ۶۰ گرم اکسیژن تولید کند. محققان می‌گویند این سطح از تولید اکسیژن می‌تواند فضانوردان آینده در ماه و مریخ را از انتقال اکسیژن از زمین بی‌نیاز کند، به ویژه اینکه طبق ادعای تیم سازنده «این ربات می‌تواند سال‌ها به طور مداوم کار کند.»
پژوهشگران ابراز امیدواری کرده‌اند که سیستم رباتیک جدید بتواند برای تولید دیگر کاتالیزورهای مفید در مریخ نیز استفاده شود. این کاتالیزورها می‌توانند شامل فرآیندهایی جهت ساخت کود و مکمل برای رشد گیاهان باشند و تولید غذا برای فضانوردان را تسهیل کنند.
محققان می‌گویند در مرحله بعدی قصد دارند آزمایش کنند که آیا سیستم هوش مصنوعی آن‌ها تحت یک سری شرایط دیگر (به جز دمای مشابه در سطح مریخ) عملکرد خوبی دارد یا نه.