معماری جالب قلعه ایزدخواست/ تصاویر

اول صبح؛ از مرزهای استان اصفهان که خارج شدید و پای در خاک باستانی فارس گذاشتید، می‌توانید سراغ یکی از قدیمی‌ترین شهرهای دنیا را بگیرید و راهتان به سمت ایزدخواست کج کنید.

تمامی دیدنی‌های شهر تاریخی ایزدخواست در گوشه جنوب شرقی شهر امروزی جمع شده اند.

برجسته‌ترین اثر و مهم‌ترین دیدنی تاریخی ایزدخواست که به ناگاه در جلوی چشمانتان ظاهر خواهد شد، قلعه تسخیر ناپذیر آن است که در پیچ تند خیابان اصلی شهر پنهان شده است.

قلعه‌ای باشکوه و تاریخی که به دلیل شکل صخره زیرینش به یک کشتی جنگی غول پیکر شبیه شده است.

اما زیبایی‌های ایزدخواست به قلعه آن محدود نمی‌شود. بسیاری آثار ساسانی دیگر و همچنین دو بنای صفوی مهم هم در حوالی این قلعه به چشم می‌خورند.

کاروانسرای شاه عباسی و پل صفوی که از روی رودخانه ایزدخواست عبور می‌کند هم در مجاورت قلعه ایزدخواست جای خوش کرده اند.

معماری چشمگیر قلعه ایزدخواست به‌گونه‌ای بود که در داخل آن خانه‌های کوچک در کوچه‌های تنگ و باریک ساخته شد.

خانه‌ها حیاط نداشتند و پشت‌بام طبقه اول، حیاط طبقه دوم بود. تصویری شبیه آنچه در ماسوله، پاوه و مریوان می‌بینیم.

این خانه‌های کوچک بالکن داشتند؛ اثر این بالکن‌ها که از چوب اضافه سقف‌ها ساخته شدند، همچنان وجود دارد. مصالح به‌کار رفته برای ساخت خانه‌ها چوب و گل به‌صورت خشت بود تا وزن کمی را به سقف خانه زیرین تحمیل کند.

این قلعه حدود دو هزار سال پیش در پنج طبقه ساخته شد و هنر معماران عصر ساسانی را به‌خوبی نشان می‌دهد.

شکوه این قلعه تنها به معماری آن برنمی‌گردد، بلکه محل ساخت آن نیز بسیار هوشمندانه بود.

قلعه ایزدخواست روی صخره‌ای طبیعی بنا شده و تنها ضلع غربی آن تقریبا با زمین هم‌سطح است.

سه طرف قلعه دره عمیق ایزدخواست قرار داشت که راه دسترسی را قطع می‌کرد؛ به همین دلیل یکی از نفوذناپذیرترین قلعه‌های تاریخی ایران به شمار می‌آید.

متاسفانه دژی که سربازان دشمن نتوانستند آن را فتح کنند، فرسایش دارد آن را از پا درمی‌آورد.

ارتفاع این قلعه با احتساب خانه‌های پنج طبقه آن حدودا ۲۲ متر بود و حتی با ابزار جنگی نیز در دسترس قرار نمی‌گرفت.

ورودی قلعه ایزدخواست با ارتفاع ۷۰ متر در ضلع جنوبی قرار دارد. سردر این دژ از بین رفته بود؛ اما دوباره بازسازی شد و در چوبی دیگری جای آن را گرفت.

روبه‌روی در ورودی پل متحرکی ساخته شده بود که اکنون اثری از آن نیست و به‌جای آن پلی معمولی و قدیمی وجود دارد.

از نام‌های دیگر این قلعه می‌توان به قلعه سرسنگ یا قلعه کهنه اشاره کرد.

این دژ نخستین بنای طبقاتی در دنیا محسوب می‌شود و مردم با سکونت در آن برای نخستین‌بار در جهان آپارتمان‌نشینی را تجربه کردند.

نکته جالب درباره دژ ایزدخواست شباهت آن با ارگ بم است.

ارگ بم بزرگ‌ترین سازه خشتی دنیا به شمار می‌آید که در اثر زلزله سال ۱۳۸۲ تقریبا از بین رفت؛ البته خوشبختانه در همان سال بازسازی شد.

بعد از ارگ بم، دژ ایزدخواست بزرگ‌ترین قلعه خشتی در دنیا به شمار می‌آید.

قلعه ایزدخواست یکی از نفوذ ناپذیرترین قلعه‌های باستانی ایران است.

می‌گوییم نفوذ ناپذیر، چرا که این قلعه از سه طرف به پرتگاه منتهی می‌شود و را ورود به آن فقط از یک سمت آن است.

قلعه ایزدخواست بر روی یک صخره رسوبی ساخته شده است که مساحت نسبتا کمی دارد، به همین دلیل سازندگان آن مجبور بوده‌اند برای اسکان جمعیت بیشتر، اغلب خانه‌ها را به صورت دو یا سه طبقه طراحی کنند.

رو به روی تنها دروازه و پل ورودی شهر که در ضله جنوبی آن قرار دارد، خندقی کنده‌اند تا دست مهاجمان و غارتگران را از مال و جان ساکنان کوتاه کنند.

در میانه‌های قلعه، آتشکده قرار داشته که نشان از رونق و اهمیت این قلعه در دوران گذشته است. حمامی بسیار زیبا نیز در گوشه‌ای از این قلعه طبقاتی قرار دارد که از مهم‌ترین بناهای عمومی حاضر در این بنا می‌باشد.

 

از قلعه‌ای که روزی نفوذ به آن غیر ممکن بوده، اکنون به جز ویرانه بناهای آن چیزی باقی نمانده است.

عکاسان بسیاری از از دوره قاجار به بعد به عکاسی از این بنای باشکوه پرداخته اند. «آنتوان سوروگین» از جمله این عکاسان هستند که یادگارهای کم نظیری از آن بر جای گذاشته اند.

برخی از جهانگردان و هنرمندان قدیمی‌تر هم نقاشی‌های زیبایی را از این قلعه شگفت‌انگیز کشیده اند.

قلعه ایزدخواست در جنوب شرقی شهر ایزدخواست، در شکافی در زمین و نزدیک یک رودخانه خشک ساخته شده که به‌دلیل قرار گرفتن در این شکاف، از دید بسیاری از مردم پنهان مانده است.

شهر ایزدخواست از توابع شهرستان آباده در استان فارس محسوب می‌شود.

مسیر دسترسی به قلعه ایزدخواست

برای دسترسی به قلعه ایزدخواست از آباده، خود را به میدان آزادی و از آنجا به بزرگراه آباده-شهررضا برسانید.

در کمتر از یک ساعت به ایزدخواست خواهید رسید. اگر مسافر مسیر اصفهان به شیراز هستید، ایزدخواست در حدود یک ساعتی شهررضا قرار دارد.

فاصله شیراز تا قلعه ایزدخواست: حدود ۳۴۰ کیلومتر

فاصله اصفهان تا قلعه ایزدخواست: حدود ۱۵۰ کیلومتر

برای بازدید از این قلعه، بهتر است تا قبل از غروب آفتاب اقدام کنید تا زیبایی‌های آن و معماری شگفت‌انگیزش را در روز به تماشا بنشینید.

لطفا در حفظ و نگهداری از قلعه ایزدخواست کوشا باشید و روی دیوارهای آن یادگاری ننویسید.