این خانۀ قدیمی در اصفهان چگونه «مدرن» شد؟/ تصاویر

اول صبح؛ خانه‌های قدیمی «حیاط مرکز» امروز دیگر به ندرت در بافت‌های قدیمی شهر اصفهان پیدا می‌شوند؛ آن‌هایی هم که باقی مانده‌اند، بیش از آنکه محلی برای زندگی باشند، حالتی توریستی و موزه‌وار پیدا کرده‌اند که آن‌ها را از کارکرد اصلی‌شان به عنوان «خانه» خارج کرده است.

اما سرنوشت یکی از این عمارت‌های قدیمی این بود که «دوباره» تبدیل به «خانه» شود. نام «دوباره، خانه» به همین دلیل به این پروژه داده شده است؛ پروژه‌ای که به خاطر هنر و ظرافت به کار رفته در آن و به خاطر هدف ارزشمندی که برآورده کرده است، در تازه‌ترین دوره از «جایزۀ معمار» در سال ۱۴۰۲ مقام اول را در بخش «بازسازی» به دست آورده است. این پروژه همچنین در نخستین دوره از جایزۀ بین‌المللی «تعامل سنت و مدرنیته در معماری» در سال ۲۰۲۳ رتبۀ دوم را کسب کرد.

معماران این پروژه توانسته‌اند با کمترین اثرگذاری بر ساختار اصلی خانه، با افزودن عناصری مانند پلکان‌ها و دیوارهای شیشه‌ای، شگفتیِ یک جلوۀ مدرن را به درون فضای سنتی این خانه تزریق کنند. حالا حیاطِ مرکزی این عمارت واقعا مثل یک صحنۀ تماشا است که ساکنان خانه می‌توانند از پشت پردۀ شفاف ساختار شیشه‌ای به آن نگاه کنند.

جدارهای شیشه‌ای که لابلای ستون‌های فلزی قرار گرفته‌اند، نور را به شکلی سخاوتمندانه به درون ساختمان راه می‌دهند و به همین خاطر است که عمارت قدیمی انگار تازه حالا «قابل دیدن» شده و از تاریکیِ فراموشی بیرون آمده است.

شگفتیِ این خانه به خصوص در این نکته است که دو تجربۀ متضاد را به شکلی تفکیک‌ناپذیر با هم آمیخته است؛ وقتی در فضاهای مختلف این خانه قرار می‌گیرید، هم به طور کامل «سنتی و ایرانی» بودن آن را احساس می‌کنید و هم این احساس را پیدا می‌کنید که در فضایی کاملا مدرن و امروزی حضور دارید. در این خانه «سنت» دیگر مساوی «کهنگی» نیست بلکه مثل جویباری است که با وجود سرچشمه‌های دوردستش، کاملا گوارا و‌تر و تازه است.

«دوباره، خانه» حالا دیگر عمارتی نیست که فقط مناسب نمایش اسباب و وسایل قدیمی یا تبدیل شدن به رستوران سنتی و اقامتگاه توریستی باشد؛ اینجا دوباره خانه‌ای است که می‌تواند نهایت آرامش را به ساکنانش ببخشد.