راز «سمّی» موهای بتهوون

اول صبح؛ تجزیه و تحلیل موهای سر لودویگ فون بتهوون که زمان مرگ از سر او بریده شده بود، مقادیر بسیار زیادی از سرب، آرسنیک و جیوه را نشان می‌دهد. این مسمومیت به قدری شدید بوده که شاید دلیل نشانه‌هایی باشند که در پایان زندگی او را آزار می‌دادند.

محققان مرکز مطالعات بتهوون در دانشگاه ایالتی سن خوزه از پنج دسته مو که قبلاً به وسیله تجزیه و تحلیل دی‌ان‌ای تایید شده بود به بتهوون تعلق دارند، نمونه‌برداری کردند و از آن‌ها آزمایش سم گرفتند. این سه دستۀ مو که بین سال‌های ۱۸۲۰ و ۱۸۲۷ جمع‌آوری شده بودند، اخیرا در آزمایشگاه مایو کلینیک از نظر وجود فلزات سنگین آزمایش شدند.

به گفته پل جانتو، مدیر آزمایشگاه، نتیجه خیره‌کننده بود. یکی از رشته‌های موی بتهوون ۲۵۸ میکروگرم سرب در هر گرم مو داشت و دیگری ۳۸۰ میکروگرم (سطح طبیعی این مواد در مو کمتر از ۴ میکروگرم سرب در هر گرم است).

جانتو گفته است که این مقدار بدون شک نشان می‌دهد بتهوون در معرض غلظت بالایی از سرب بوده است. اینها بالاترین رقم‌ها در مو هستند که من تا به حال دیده‌ام. ما نمونه‌هایی از سراسر جهان دریافت می‌کنیم و این مقادیر به میزان زیادی بالاتر هستند. »

موی بتهوون دارای آرسنیک با سطح ۱۳ برابر سطح طبیعی و جیوه ۴ برابر مقدار طبیعی نیز بود. اما مقادیر بالای سرب، به طور خاص، ممکن است دلیل بسیاری از بیماری‌های او پیش از مرگ باشد.

این آهنگساز معروف از کم‌شنوایی رنج می‌برد (او از سالگی از نظر عملکردی ناشنوا بود، ۲۶ سال قبل از مرگش) و همچنین به مشکلات مزمن گوارشی (گرفتگی‌های دردناک شکمی، نفخ شکم، اسهال) مبتلا بود. سطوح بالای سرب به سیستم عصبی انسان آسیب می‌رساند و می‌تواند سبب ناشنوایی و آسیب به کبد و کلیه شود. همچنین ممکن است در برخی از مسائل دیگر او نقش داشته باشد، مانند خلق و خوی بسیار بد و ضعف حافظه.

سطح سرب آنقدر بالا نبوده که کشنده باشد و دلیلی وجود ندارد که باور کنیم او به عمد مسموم شده است، بلکه در معرض سموم موجود در محیط روزانه خود قرار گرفته است. سرب، آرسنیک و جیوه در بسیاری از چیزهایی بودند که مردم با آن‌ها زندگی می‌کردند، غذا می‌خوردند و می‌نوشیدند، از غذا گرفته تا دارو و کاغذ دیواری. او ده‌ها سال برای درمان ناشنوایی و بیماری‌های مزمن خود ده‌ها نوع مختلف دارو مصرف کرد و این داروها به طور حتم حاوی سرب، و سموم دیگر بودند.

یکی از منابع احتمالی سطوح بالای سرب بتهوون، شراب ارزان بود. سرب، به شکل استات سرب که به آن «شکر سرب» نیز می‌گویند، طعم شیرینی دارد. زمان بتهوون آن را معمولاً به نوشیدنی بی‌کیفیت اضافه می‌کردند تا طعم بهتری بگیرد.