علل بوی بددهان و راهکار طلایی برای برطرف کردن آن

اول صبح؛ «هیدرا» جانور چند سر اساطیری یونان دچار بوی بد دهان بود بوی تعفنی که حضور او را برای هر کسی که آن بو را استشمام می‌کرد کُشنده می‌ساخت. خوشبختانه نفس صبحگاهی ما ممکن است آن قدر تند نباشد اگرچه خوردن پیاز یا سیر می‌تواند برخی از افراد را در رقابت با هیدرا قرار دهد!

هالیتوز یا بوی بد دهان به غیر از بهداشت نامناسب دهان می‌تواند علل زیادی داشته باشد و بوی بد دهان می‌تواند نشان دهنده مشکلات روده، سینوس‌ها و حتی جریان خون باشد. در واقع، نمونه‌های تنفسی حتی می‌توانند برای تشخیص رسمی شرایط سلامتی فرد مورد آزمایش و ارزیابی قرار گیرند. یکی از شرایطی که می‌تواند بر بوی نفس تاثیر بگذارد دیابت شیرین است. دیابت شیرین یک اختلال متابولیک است که در آن قند (گلوکز) نمی‌تواند به سلول‌های بدن در جایی که برای تامین انرژی مورد نیاز است دسترسی پیدا کند و بنابراین در جریان خون افزایش می‌یابد.

در برخی موارد مانند دوز ناکافی انسولین یا عفونت واکنش بدن تجزیه چربی‌ها به ترکیباتی به نام کتون است تا به عنوان شکل سریع سوخت عمل کند. این وضعیت جدی کتواسیدوز دیابتی نامیده می‌شود. در آن شرایط کتون که یک ماده اسیدی است در خون فرد تجمع پیدا می‌کنند. آن بیماری معمولا زمانی رخ می‌دهد که برای مدت زمانی طولانی قند خون شما بالا باشد. کتواسیدوز دیابتی یک عارضه جدی دیابت است و می‌تواند زندگی فرد را تهدید کند. کتون‌ها رایحه‌ای متمایز دارند. استون که در برخی از پاک کننده‌های لاک ناخن نیز وجود دارد یکی از این کتون‌ها می‌باشد. هنگامی که کتون‌ها در جریان خون جمع می‌شوند به راحتی در تنفس پخش شده و بوی میوه‌ای به آن می‌دهند.

این صرفا دیابت نیست که می‌تواند باعث تولید کتون شود. برخی از رژیم‌های غذایی مبتنی بر تولید کتون از تجزیه چربی‌ها برای کاهش وزن هستند. این روش‌ها مانند رژیم غذایی اتکینز بدن را مجبور می‌کنند تا با محدود کردن کربوهیدرات‌ها چربی را به انرژی تبدیل کند.

از رژیم‌های غذایی دیگر مبتنی بر همین اصول می‌توان به رژیم روزه متناوب ۵:۲ اشاره کرد. دنبال کنندگان آن رژیم غذایی مصرف غذا را در دو روز از هفته محدود می‌کنند تا مصرف کالری را به میزان قابل توجهی کاهش دهند و و بدن را وادار به تولید کتون کنند. آن رژیم‌های غذایی ممکن است به کاهش وزن کمک کنند، اما عوارض جانبی آن می‌تواند بد باشد. یکی از بدنام‌ترین عوارض جانبی بوی بد دهان است. هم چنین، گزارش‌هایی مبنی بر بوی شدید دستگاه تناسلی نیز از افرادی گزارش شده که از رژیم غذایی کِتو پیروی می‌کنند.

باکتری و نفس

یکی دیگر از دلایل بوی بد دهان رشد بیش از حد باکتری‌هایی است که بوی بد ایجاد می‌کنند. گوشه‌ها و شکاف‌های زیادی در دهان برای پنهان شدن، رشد و گندیده شدن باکتری‌ها وجود دارد به ویژه مناطقی که به سختی تمیز می‌شوند از جمله بین دندان ها، داخل و اطراف لثه و زبان یا مکان‌های دور از دسترس مانند پشت دهان و گلو.

گلو به عنوان گذرگاه غذا، مایعات و هوا عمل می‌کند. برخی از بیماران ممکن است دچار بیماری به نام کیسه حلقی شوند. اینجا جایی است که یک به اصطلاح جیب در پشت حلق تشکیل می‌شود که در آن غذا و مایعات می‌توانند جمع شوند، تخمیر شوند و بوی تند بدهند. باکتری‌ها هم چنین می‌توانند باعث ایجاد عفونت در دهان شوند مانند موارد التهاب لوزه و آبسه دندان که در آن بافت‌ها ملتهب شده یا باعث تولید چرک می‌شوند. چرک مجموعه‌ای از سلول‌های مرده مختلف از جمله باکتری‌ها است و می‌تواند بوی گندیدگی بدهد. هم چنین، سینوزیت که عفونت حفره‌های مملو از هوا در جمجمه است می‌تواند ترشحات عفونی بدبو را در گلو موجب شده و باعث ایجاد بوی بد دهان شود.

آزمایش‌های تنفسی

پزشکان می‌توانند تنفس را از نظر باکتری برای تشخیص برخی از بیماری‌ها مورد آزمایش قرار دهند. برای مثال، هلیکوباکتر پیلوری باکتری‌ای که می‌تواند روده را تحریک کرده و منجر به بروز زخم‌های بالقوه خطرناک شود اوره ترکیب شده را به دی اکسید کربن تبدیل می‌کند. برای آزمایش هلیکوباکتر پیلوری آزمایش تنفس تشخیصی قبل و بعد از تجویز اوره به بیمار انجام می‌شود. اگر بیمار پس از مصرف اوره افزایش سطوح دی اکسید کربن را نشان دهد نتیجه آزمایش مثبت است. تنفس هم چنین می‌تواند برای رشد بیش از حد باکتری در روده کوچک مورد آزمایش قرار گیرد که می‌تواند منجر به بروز علائمی مانند درد شکم و نفخ شود. رشد بیش از حد باکتری در روده کوچک گازهایی مانند هیدروژن و متان تولید می‌کند که با آزمایش تنفس نیز قابل تشخیص است.

اگر نگران بدبو بودن تنفس‌تان هستید و دچار هیچ مشکل پزشکی‌ای نیستید می‌توانید نفس خود را آزمایش کنید. روش قدیمی این است که پشت مچ دست خود را لیس بزنید، بگذارید خشک شود و سپس بو کنید. هم چنین، شما می‌توانید همین کار را از طریق یک زبان پاک کن (اسکرابر)، نخ دندان یا نمونه‌ای از تنفس بازدم شده در یک دست انجام دهید. اغلب ممکن است به بوی نفس خود عادت کنیم. هم چنین، ممکن است صرفا زمانی متوجه بوی بد دهان‌مان شویم که وضعیت واقعا بد شده و علائم دیگر مانند طعم بد در دهان وجود داشته باشد و یا زمانی که فردی دیگر جرات پیدا کرده و در نهایت به شما می‌گوید که نفس‌تان بوی بدی می‌دهد.

یکی از راهکارهای اولیه آن است که به صورت منظم مایعات بنوشید. خشکی دهان می‌تواند منجر به بروز بوی بد دهان شود. در نتیجه، باید اطمینان کسب کنید که به اندازه کافی آب می‌نوشید. راهکار دیگر آن است که برنامه‌ای منظم برای مسواک زدن دندان ها، زبان و نخ دندان کشیدن بین دندان‌های‌تان را داشته باشید. این اقدامات باعث از بین بردن هرگونه عامل باکتریایی ایجاد کننده بوی بد دهان می‌شود. هم چنین، معاینات منظم دندانپزشکی را فراموش کنید. دهان شویه می‌تواند یک راه حل موقت موثر باشد، اما شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد رژیم غذایی سرشار از سبزیجات برگدار ممکن است حتی در مقابله با بوی بد دهان بهتر از دهان شویه عمل کنند. سیگار کشیدن یکی دیگر از علل بالقوه زمینه‌ای ایجاد بوی بد دهان است. بنابراین، اگر می‌خواهید نفس شیرین‌تری داشته باشید سیگار را ترک کنید شاید این یک دلیل خوب دیگر برای ترک سیگار باشد.