خواص اثبات شدۀ «پیاز» که باید بدانید

اول صبح؛ از دیرباز انسان با خواص پیاز آشنا بوده است. پیاز از جمله سبزیجات مغذی است که به سلامت قلب، تنظیم قند خون و افزایش تراکم استخوان کمک می‌کند. پیاز مثل سیر، پیازچه و ترۀ فرنگی از خانوادۀ نوعی گیاه گلدار به نام Allium است.

این سبزی خوشمزه، همه کاره و نسبتاً ارزان سرشار از ویتامین ها، مواد معدنی و ترکیبات گیاهی سالم و مفید است.

هزاران سال است که خواص دارویی پیاز را می‌شناسیم. گفته می‌شود ورزشکاران در یونان باستان برای تصفیۀ خون از پیاز استفاده می‌کردند و طبیبان قرون وسطی برای درمان سردرد، بیماری قلبی و آفت دهان پیاز تجویز می‌کردند.

در ادامه این مطلب به ۹ مورد از خواص پیاز اشاره می‌کنیم:

۱- سرشار از مواد مغذی

پیاز سرشار از مواد مغذی است یعنی میزان کالری موجود در آن کم و در مقابل، سرشار از ویتامین، فیبر و مواد معدنی است.

یک پیاز متوسط (۱۱۰ گرم) حاوی مقادیر زیر است:

کالری: ۴۴

پروتئین: ۲ گرم

کربوهیدرات: ۳ گرم

قند: ۷ گرم

فیبر: ۹ گرم

چربی: ۱ گرم

پتاسیم: ۴٪ از مقدار مصرف روزانه

ویتامین ث: ۹٪ از مقدار مصرف روزانه

پیاز سرشار از ویتامین ث است که به تنظیم سیستم ایمنی، تولید کلاژن و جذب آهن کمک می‌کند.

ویتامین ث یک آنتی اکسیدان قوی است که از سلول‌ها در برابر آسیب رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند.

پیاز ویتامین ب، از جمله فولات و ویتامین ب۶، دارد. فولات و ویتامین ب۶ در متابولیسم، تولید گلبول قرمز و عملکرد عصبی نقش کلیدی دارند.

در نهایت، پیاز یک منبع خوب برای دریافت پتاسیم است. پتاسیم یک مادۀ معدنی است که به موارد زیر کمک می‌کند:

عملکرد سلولی

حفظ تعادل مایعات

سلسله پیام‌های عصبی

عملکرد کلیه

انقباض عضلات

پزشکان توصیه می‌کنند روزانه ۴۷۰۰ میلی گرم پتاسیم مصرف کنید. پس با اضافه کردن پیاز به رژیم غذایی، پتاسیم مورد نیاز بدن را تأمین کنید.

۲- کمک به سلامت قلب

پیاز حاوی آنتی اکسیدان و ترکیباتی است که با التهاب مقابله می‌کنند و میزان‌تری گلیسیرید و کلسترول را پایین می‌آورند. در نتیجه، به حفظ سلامت قلب کمک می‌کنند.

پیاز مقدار زیادی کوئرستین (quercetin) دارد. کوئرستین نوعی فلاونوئید (flavonoid) ضد التهاب و آنتی اکسیدان است که به کاهش فشار خون کمک می‌کند.

در سال ۲۰۱۵.۷۰ نفر مبتلا به اضافه وزن و فشار خون مورد آزمایش قرار گرفتند. شرکت کنندگان هر روز ۱۶۲ میلی گرم عصارۀ پیاز خوردند که سرشار از کوئرستین بود. نتیجه نشان داد میزان فشار خون سیستولی تا ۳.۶ میلی متر جیوه پایین آمد.

در سال ۲۰۱۴.۵۴ خانم مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک به مدت ۸ هفته هر روز ۸۰ الی ۱۲۰ گرم پیاز قرمز خام مصرف کردند. نتیجه نشان داد میزان توتال کلسترول و کلسترول مضر (LDL) پایین آمد.

۳- سرشار از آنتی اکسیدان

آنتی اکسیدان ترکیبی است که جلوی اکسایش را می‌گیرد. اکسایش فرایندی است که به سلول‌ها آسیب می‌زند و منجر به انواع بیماری‌ها مثل سرطان، دیابت و بیماری قلبی می‌شود.

پیاز سرشار از آنتی اکسیدان است و دست کم ۱۷ فلاونوئید دارد.

به ویژه، پیاز قرمز حاوی آنتوسیانین (anthocyanins) است. این رنگدانۀ گیاهی از خانوادۀ فلاونوئیدهاست که باعث قرمز شدن رنگ پیاز می‌شود. آنتوسیانین از بدن در برابر دیابت و برخی از انواع سرطان محافظت می‌کند.

در سال ۲۰۱۶.۴۳ هزار و ۸۸۰ مرد بزرگسال مورد آزمایش قرار گرفتند. محققان دریافتند مصرف تفریحی ۶۱۳ میلی گرم آنتوسیانین خطر حملۀ قلبی غیر مهلک را ۱۴٪ کاهش داد.

بر همین اساس، نویسندگان پژوهش سال ۲۰۱۹ نتیجه گرفتند که مصرف غذاهای سرشار از آنتوسیانین خطر بیماری قلبی و مرگ ناشی از آن را کاهش می‌دهد.

۴- داشتن ترکیبات ضد سرطان

سیر و پیاز خطر ابتلا به برخی از انواع سرطان، مثل معده و رودۀ بزرگ، را کاهش می‌دهند.

در سال ۲۰۱۵، نتیجۀ ۲۶ آزمایش مورد مطالعه قرار گرفت. محققان نتیجه گرفتند مصرف سیر و پیاز خطر ابتلا به سرطان معده را تا ۲۲٪ کاهش داد.

در سال ۲۰۱۴، نتیجۀ ۱۶ پژوهش روی مجموع ۱۳ هزار و ۳۳۳ نفر مورد بررسی قرار گرفت. محققان دریافتند کسانی که بیشتر پیاز می‌خوردند، ۱۵٪ کمتر از سایر افراد در معرض خطر سرطان رودۀ بزرگ قرار داشتند.

مطالعات آزمایشگاهی نشان می‌دهد پیاز حاوی نوعی ترکیب سولفور است که جلوی رشد تومور را می‌گیرد و سرعت گسترش سرطان تخمدان را کند می‌کند.

فیستین (fisetin) و کوئرستین موجود در پیاز از جمله آنتی اکسیدان‌های فلاونوئیدی هستند که از رشد تومور جلوگیری می‌کنند.

۵- تنظیم قند خون

خواص پیاز به تنظیم قند خون کمک می‌کند، پس برای افراد مبتلا به دیابت و پیش دیابت مفید است.

در سال ۲۰۱۰.۸۴ نفر مبتلا به دیابت نوع ۱ و ۲ مورد آزمایش قرار گرفتند. نتیجه نشان داد مصرف ۱۰۰ گرم پیاز قرمز خام به طرز قابل توجهی میزان قند خون ناشتا را بعد از ۴ ساعت کاهش داد.

در آزمایش سال ۲۰۲۰، موش‌های دیابتی به مدت ۸ هفته غذای حاوی ۵٪ پودر پیاز خشک شده خوردند. نتیجه نشان داد میزان قند خون ناشتا و‌تری گلیسیرید در مقایسه با گروه کنترل کاهش پیدا کرد.

شواهد نشان می‌دهد کوئرستین در رودۀ کوچک، پانکراس، ماهیچۀ اسکلتی، بافت چربی و کبد با سلول‌ها تعامل می‌کند و باعث کنترل قند خون بدن می‌شود.

۶- افزایش تراکم استخوان

وقتی حرف از سلامت استخوان‌ها می‌شود، اول از همه به لبنیات فکر می‌کنیم اما غذاهای دیگر، از جمله پیاز، به قوی شدن استخوان‌ها کمک می‌کنند.

در سال ۲۰۱۶.۲۴ خانم میان سال و یائسه هر روز به مدت ۸ هفته ۱۰۰ میلی لیتر آب پیاز خوردند. نتیجه نشان داد آب پیاز روی تراکم استخوان و فعالیت آنتی اکسیدان تأثیر گذاشت.

در سال ۲۰۱۹.۵۰۷ خانم (اعم از یائسه و غیر یائسه) مورد آزمایش قرار گرفتند. نتیجه نشان داد در مجموع تراکم استخوان در کسانی که دست کم یک بار در روز پیاز می‌خوردند، ۵٪ بیشتر از کسانی بود که ماهی یک بار یا کمتر پیاز می‌خوردند.

خواص پیاز به کاهش استرس اکسیداتیو، بالا بردن میزان آنتی اکسیدان‌ها و کاهش پوکی استخوان کمک می‌کند. در نتیجه، تراکم استخوان بهتر می‌شود.

۷- ضد باکتری

پیاز به مقابله با میکروب‌های خطرناک کمک می‌کند. از جمله:

ای کولی

سودوموناس آئروژینوزا

استافیلوکوک اورئوس

باسیلوس سرئوس

یک تحقیق آزمایشگاهی در سال ۲۰۱۰ نشان داد عصارۀ پیاز جلوی رشد ویبریو کلرا (باکتری مولد وبا) را می‌گیرد. این باکتری در بعضی از قسمت‌های دنیا شایع است و سلامت عمومی را به خطر می‌اندازد.

کوئرستین موجود در پیاز هم جلوی رشد باکتری را می‌گیرد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد کوئرستین جلوی رشد چند مدل باکتری، از جمله هلیکوباکتر پیلوری (Helicobacter pylori)، را می‌گیرد. این باکتری باعث زخم معده و بعضی از سرطان‌های گوارشی می‌شود.

یک تحقیق آزمایشگاهی نشان داد کوئرستین به دیواره و غشای سلولی‌ای کولی و استافیلوکوک اورئوس آسیب می‌زند.

۸- کمک به سلامت گوارش

پیاز سرشار از فیبر و پری بیوتیک است که برای حفظ سلامت روده ضروری و مفیدند.

پری بیوتیک نوعی فیبر غیر قابل هضم است که توسط باکتری مفید روده تجزیه می‌شود.

باکتری روده از پری بیوتیک تغذیه می‌کند و اسیدهای چرب زنجیره کوتاه می‌سازد. این اسیدها به موارد زیر کمک می‌کنند:

تقویت سلامت روده

تقویت ایمنی

کاهش التهاب

هضم بهتر

مصرف غذاهای حاوی پری بیوتیک باعث افزایش انواع پری بیوتیک ها، مثل لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم، می‌شود که به سلامت گوارش کمک می‌کنند.

پیاز سرشار از دو پری بیوتیک به نام‌های اینولین و فروکتوالیگوساکارید است که میزان باکتری‌های مفید روده را بالا می‌برند و سیستم ایمنی را تقویت می‌کنند.

۹- شما می‌توانید به راحتی پیاز را به رژیم غذایی خود اضافه کنید

پیاز در همه جای دنیا عضو جدانشدنی آشپزخانه هاست. شما می‌توانید این سبزی تازه و همه فن حریف را بپزید، سرخ کنید، خام بخورید و از خواص پیاز بهره‌مند شوید.

به کمک روش‌های زیر، در رژیم غذایی خود از پیاز استفاده کنید:

با پیاز سوپ درست کنید، مثل سوپ پیاز فرانسوی

در انواع سس‌ها و چاشنی‌ها

همراه با تخم مرغ، مثلاً در املت، کوکو

تزئین گوشت و توفو با پیازداغ

همراه با سالاد، مثل سالاد نخود، پیاز خردشده و فلفل قرمز

همراه با سس پاستا یا کاری

خلاصه و جمع‌بندی خواص پیاز

پیاز از جمله سبزیجات مقوی و سرشار از ترکیبات مفید است که خطر ابتلا به بیماری قلبی و بعضی از سرطان‌ها را کاهش می‌دهند.

پیاز ضد باکتری است و سلامت گوارش را تقویت می‌کند. پس سیستم ایمنی بدن را بالا می‌برد.

به علاوه، شما می‌توانید برای مزه دار کردن همۀ غذاها از پیاز استفاده کنید.