چرا گربهها «دزدی» میکنند؟
محققان هنوز به طور دقیق نمیدانند چرا برخی از گربهها وسایلی مانند جوراب و دستکش را میدزدند؛ اما چند توضیح مختلف در اینباره میتواند مطرح شود.
اول صبح؛ این دزدها به دنبال اقلام خاصی هستند. آنها هر روز در محله پرسه میزنند و برای خالی کردن اقلام دزدی به خانه برمیگردند. چیزی نمیگذرد که آنها حجم قابلتوجهی از اشیاء را جمعآوری میکنند: جوراب، زیرپوش، ژاکت بچه، دستکش و حتی جورابهای بیشتر!
برای گربهها عجیب نیست که موش و پرندگان مرده یا خشکشده را به خانه بیاورند، اما دزدی اشیاء تصادفی دشوارتر است. محققان به دلایل متعددی فکر کردند، اما در یک نکته به توافق رسیدند: این اقلام دزدی هدیه نیستند!
اوک-فلوریان هیمسترا، زیستشناس مرکز تنوع زیستی نَچرالیس، موزهای در لیدن، میگوید: «ما مطمئن نیستیم چرا گربهها اینطور رفتار میکنند. در تمام دنیا گربههایی هستند که این کار را انجام میدهند، اما هرگز درباره این موضوع مطالعه نشده است.»
دزدی لباسی که امسال توسط یک گربه مادر و دو فرزندش در شهر کوچک فریگیلیانا در اسپانیا انجام شد، ارتباط صاحبشان، رِیچِل وُمَک را با همسایگان تا حدودی ناخوشایند کرده است. اما برای دانشمندانی مانند هیمسترا، این اتفاق انگیزه جدیدی برای مطالعه این رفتار ایجاد کرده است. او میگوید: «میخواهم بدانم دقیقاً چرا این کار را میکنند و مستندسازی مواردی نظیر این میتواند سرآغاز تحقیقات بیشتر در آینده شود.»
دِیزی، دورا و مانچیتا در ماه بیش از ۱۰۰ قلم چیز میدزدند
هیمسترا داستان گربههای وُمَک را از هنرمند تجسمی هلندی، اَن گین، یکی از دوستان وُمَک شنید. گین که مجذوب شنیدههایش شده بود به اسپانیا پرواز کرد تا برای کتابی به نام «Low Hanging Fruit» عکسبرداری کند. هیمسترا که مشغول مطالعهی موضوعی با عنوان «زمینهی رقابتی که در آن حیوانات و انسانها با هم تضاد دارند» است، مقدمهای نوشت و خاطرنشان کرد: «این کلکسیون آنهاست، سابقه جنایی آنها. اما چرا یک گربه باید چنین غنائمی را جمعآوری کند؟»
برای وُمَک، مهمتر اینست که بداند چگونه باید اقلام دزدیدهشده را به صاحبانشان بازگرداند. دِیزی، دورا و مانچیتا در ماه میتوانند بیش از ۱۰۰ قلم چیز بدزدند. یکی از دزدیهای اخیر آنها، یک خرس کوچک عروسکی بود و قبل از آن، یک کفش کودک! بازگرداندن این اقلام، بدون شناختن صاحبان قانونی آنها، کار سادهای نیست. گین میگوید: «وُمَک به ستوه آمده. اقلام دزدی خیلی زیاد شده و او نمیداند چگونه آنها را به صاحبانشان پس بدهد.»
در فریگیلیانا سه گربه، متخلفان همیشگی هستند، اما آنها تنها گربههایی نیستند که دزدی میکنند. چارلی، یک گربه نجات از بریستول، پس از آوردن اسباببازیهای پلاستیکی، گیرههای لباس، یک اردک لاستیکی، لیوان و کارد و چنگال، «پرکارترین گربه سارق در بریتانیا» لقب گرفت. صاحب او، آلیس بیگ، یک بار از خواب بیدار شده و دیده که گربهاش یک دیپلودوکوس پلاستیکی (نوعی دایناسور) را دزدیده و نزدیک سر او روی بالشت گذاشته است. این اتفاق او را به یاد سکانس ترسناکی از فیلم پدرخوانده انداخته است. این دایناسور پلاستیکی یکی از اقلام زیادی است که از مهدکودک نزدیک خانه دزدیده شده است. آلیس بیگ در نهایت، تصمیم میگیرد فهرست اقلام دزدیدی را روی دیوار بیرون از خانه نصب کند تا بلکه آنها را به دست صاحبانشان برساند.
گربه دیگری به نام داستی از سان ماتئو در کالیفرنیا بیش از ۶۰۰ سرقت لورفته دارد. او فقط یک شب با ۱۱ قلم چیز به خانه آمده است. اشیاء دزدی او شامل کراکس (نوعی دمپایی)، کلاه بیسبال و یک جفت مایو میشدند. در یک گزارش اجتماعی تصادفی، گربه دیگری به نام کلئو از تگزاس با یک موس کامپیوتر به خانه رفته است.
در یک جلسه ایدهپردازی، هیمسترا و دکتر کلودیا وینکه، زیستشناس رفتاری در دانشگاه اوترخت، به فکر چند محرک افتادند: شاید آنها به دنبال جلب توجه باشند یا بخواهند بازی کنند و رفتار آذوقهجویی و شکارشان را گسترش دهند.
گربهها شکم کوچکی دارند و دوست دارند طعمه را به مرکز قلمروشان بیاورند تا به محض گرسنگی آن را بخورند. همین غریزه ممکن است آنها را وادار کند اشیائی را به خانه بیاورند تا واکنشی که دریافت میکنند، آنها را به این عادت ترغیب کند. وینکه میگوید: «وقتی به گربه توجه کنید، این رفتار را در او تقویت میکنید.»
دِنیس تِرنِر، از اعضای هیئت علمی خصوصی دانشگاه زوریخ، معتقد است توجه مهم است، اما میافزاید که گربهها به سمت برخی اقلام پشمی و پلاستیکی جذب میشوند چون آنها لانولین دارند. او توصیه میکند برای ترک این عادت، وقتی گربه چیزی را به داخل خانه کشید، بیصدا اتاق را ترک کنید و پس از جابجایی شئ توسط گربه، آن را به بیرون از خانه پرتاب کنید.
دانیل میلز، استاد طب رفتاری دامپزشکی در دانشگاه لینکلن میگوید: «حیوانات، از جمله انسان، به محرکهای بسیار ساده واکنش نشان میدهند. وزش چیزی در باد ممکن است محرک رفتار شکار باشد. شاید گربهها وقتی اقلام عجیب و غریب را میگیرند، تصمیم میگیرند آنها را به خانه ببرند، اما فکر نمیکنم به چشم هدیه به این کار نگاه کنند. اینها قوانین ساده زندگی هستند که مغز گربه به آنها عمل میکند.»
جِما فورمَن، محقق دکترای دانشگاه ساسکس گربههایی را مطالعه کرده که سرگرم بازی «رفتن و آوردن» هستند. او نیز موافق است که حیوانات خانگی اشیاء را با هدف هدیه دادن به خانه نمیآورند: «وقتی صحبت از گربهها میشود، توضیحش اینست که آنها این کار را برای دل خودشان انجام میدهند.»