انسان‌ها از چه زمانی شروع به پوشیدن لباس کردند؟

اول صبح؛ تکامل انسان‌های اولیه، به معنای از دست دادن خز و موی بدن اجدادشان بوده است. اما بدون مو، بدن انسان‌ها در معرض سرما و چیزهای دیگر قرار می‌گرفت. پس انسان‌ها از چه زمانی شروع به پوشیدن لباس کردند؟

جواب دادن به این سوال دشوار است، زیرا لباس‌ها مانند مصنوعات ساخته‌شده از سنگ، استخوان و سایر مواد سخت باقی نمی‌مانند. بنابراین، دانشمندان برای پیدا کردن جواب این سوال نیاز به استفاده از راهکارهای خلاقانه‌ای دارند.

شواهد مورد استفاده برای پاسخ به این پرسش از چند منبع اصلی، از جمله استخوان‌هایی که نشانه‌هایی از خراشیدگی روی خود دارند، سوزن‌های دوزندگی و تاریخچه تکامل شپش‌ها به دست می‌آیند.

دیوید رید، زیست‌شناس در دانشگاه فلوریدا گفته است:

ما سعی کردیم بفهمیم که چه تغییراتی در تاریخ تکامل شپش‌ها رخ داده که ممکن است با ریزش موهای بدن انسان و سپس استفاده از لباس مرتبط باشد.

شپش‌ها به طور باورنکردنی با زیستگاه خود تطبیق پیدا می‌کنند. برای مثال، نوعی از شپش که برای زیستن در موهای سر انسان تکامل یافته، در موهای ناحیه تناسلی انسان زنده نمی‌ماند. اما قبل از اینکه اجداد ما خزشان را از دست بدهند، احتمالاً آن شپش‌ها در سراسر بدنشان پرسه می‌زدند.

با بررسی DNA به منظور کشف تاریخچه تکاملی شپش، دانشمندان تخمین زده‌اند که موهای بدن اجداد ما حدود ۳ میلیون سال پیش ریخته است. با این حال، یک مطالعه ژنتیکی انسانی نشان می‌دهد که این اتفاق حدود ۱.۲ میلیون سال پیش افتاده است. در مجموع، این مطالعات محدوده زمانی را به ما نشان می‌دهند.

نوع دیگری از شپش برای زندگی در لباس انسان تکامل یافته است. این شپش‌ها می‌توانند روی طیف گسترده‌ای از الیاف زندگی کنند.

رید و تیمش با بررسی زمانی که شپش سر از شپش لباس جدا شد، تخمین زدند که انسان‌های مدرن از لحاظ آناتومیکی از حدود ۱۷۰ هزار سال پیش، دو تا مانده به آخرین عصر یخبندان، شروع به پوشیدن لباس‌های ساده کردند.

اما شواهدی وجود دارند که نشان می‌دهند انسان‌ها خیلی زودتر از این دوره لباس می‌پوشیدند. بر اساس تحقیقات ایوو ورهایجن، کاندیدای دکترا در دانشگاه توبینگن آلمان، آثاری که بر روی استخوان‌های خرس در محوطه پارینه سنگی شونینگن در آلمان یافت شده، نشان می‌دهد که انسان‌ها حدود ۳۰۰ هزار سال پیش برای گرم نگه داشتن خود پوست خرس می‌پوشیدند.

اگر بخواهید که پوست یک حیوان را جدا کنید، اکثر بریدگی‌هایی که از خود به جای می‌گذارید، روی دنده ها، جمجمه و دست‌ها و پاها هستند. این دقیقاً همان چیزی است که ما در شونینگن پیدا کرده‌ایم.

سپس شروع کردیم به مقایسه آن با شواهد دیگری از حوالی همان دوره و آثار بریدگی مشابهی روی دست‌ها، پاها و جمجمه‌ها مشاهده شدند. بنابراین، به نظر می‌رسد که الگویی در این دوره زمانی وجود دارد که مردم خرس‌ها را برای استفاده از پوستشان شکار می‌کردند.

اما این شواهد لزوماً دلیلی بر استفاده از لباس نیست. برای مثال، انسان‌ها می‌توانستند از پوست خرس برای ساختن سرپناه استفاده کنند.

اما به گفته ورهایجن، از آنجایی که دما در آن زمان به طور متوسط ۳۲ درجه سانتی‌گراد سردتر بوده، مردم احتمالاً از پوست خرس برای گرم نگه داشتن بدن خود استفاده می‌کردند.

مردم در آن زمان باید مسافت‌هایی طولانی را برای یافتن غذا طی می‌کردند. بنابراین، استفاده از نوعی لباس برای زنده ماندن ضروری بوده است.

اما اگر شواهدی از لباس‌های ۳۰۰ هزار سال پیش وجود داشته و شپش لباس تا ۱۷ هزار سال پیش تکامل نیافته باشد، در این بین چه اتفاقی افتاده است؟

ایان گیلیگان، دانشیار افتخاری دانشکده علوم انسانی در دانشگاه سیدنی در این باره گفته است:

شواهد مربوط به شپش فقط می‌تواند زمانی را اندازه‌گیری کند که انسان‌ها به طور منظم لباس پوشیده اند، زیرا شپش‌ها باید مرتباً از پوست انسان تغذیه کنند. بنابراین، اگر کسی یک روز لباسی بپوشد و بعد یک هفته دیگر از لباس استفاده نکند، شپش زنده نمی‌ماند.

علاوه بر این، این نوع از شپش لباس که مورد مطالعه ما بوده، ممکن است تنها موردی نباشد که وجود داشته است.

همچنین، گروه‌های مختلف انسانی احتمالاً در طول تاریخ بارها لباس پوشیدن را شروع و متوقف کرده‌اند.