چرا مومیایی‌ها در پرو دزدیده می‌شوند؟

اول صبح؛ آثار باستانی از جمله بقایای انسان‌ها در بازار سیاه قیمت بالایی دارند. به گفته یونسکو و سازمان جهانی گمرک (WCO) قاچاق کالاهای فرهنگی از زمان همه گیری کووید-۱۹، در سراسر جهان افزایش یافته است.

لئاندرو ریورا، یکی از افرادی است که در جریان نبش قبرهای باستانی محکوم شده است.

او گفته است که به طور تصادفی به غاری در منطقه دورافتاده نازکا در پرو برخورد کرده که حاوی صدها اثر باستانی متعلق به قبل از ورود فاتحان اسپانیایی در اوایل قرن شانزدهم میلادی است.

آثاری که او از زیر خاک بیرون آورد شامل بدن‌های انسان‌هایی با سرهای دراز و کشیده و یک موجود سه انگشتی هستند.

فلات پرو به‌خاطر وجود زمین‌نگاره‌هایی موسوم به «خطوط نازکا / Nazca lines» با نقش و نگارهایی از پرندگان و دیگر حیوانات معروف است که بهتر است آن‌ها را از نمای آسمان و فاصله دورتری از سطح زمین مشاهده کرد. این زمین‌نگاره‌های باستانی (ژئوگلیف) مدت‌هاست که انسان‌شناسان را مجذوب خود کرده و برای باورمندان به موجودات فرازمینی جذابیت زیادی دارند.

یکی از زمین‌نگاره‌های پرو از نمای آسمان

صحرای نازکا علاوه بر این زمین‌نگاره‌ها، به‌خاطر شوره‌زارهایش و بقایای دست‌نخورده انسان‌ها و حیوان نیز برای باستان‌شناسان بسیار مهم است. این بقایای بجا مانده موجب شده تا درک امروز ما از فرهنگ‌های باستانی عمیق‌تر گردد و چه بسا حفاران غیرقانونی را نیز به خود جذب کرده‌اند.

لئاندرو ریورا در سال ۲۰۲۲ به دلیل تعرض به بناهای تاریخی عمومی و حفاری آثار باستانی محکوم شد. او چهار سال حبس تعلیقی دریافت کرد و حدود ۲۰ هزار سول پرویی (معادل ۵۱۹۰ دلار آمریکا) جریمه شد، در حالی که سقف مجازات می‌توانست هشت سال زندان را برای او در پی داشته باشد.

دست‌درازی او به این آثار باستانی بیشتر از همه وقتی مورد توجه قرار گرفت که سال گذشته دو مومیایی عجیب و غریب سر از جلسات کنگره مکزیک در آورد. این جلسه با موضوع بشقاب پرنده‌ها و حیات فرازمینی‌ها تشکیل شده بود.

در آن زمان یک روزنامه‌نگار مکزیکی این اجساد را به عنوان نشانه‌ای از حیات فرازمینی قلمداد کرد، ولی ادعای او بلافاصله توسط دانشمندان رد شد.

رونق بازار سیاه در فضای مجازی

آقای ریورا در مصاحبه‌ای با رویترز گفت که ۲۰۰ مجموعه از این بقایا را از غار خارج کرده و برخی از این اجساد به فرانسه، اسپانیا و روسیه قاچاق شده‌اند.

ایولین سنتوریون، رئیس بخش بازیابی وزارت میراث فرهنگی پرو گفت که «غارت این آثار متوقف نشده است و ما به همکاری بیشتر دولت‌های محلی و مقامات محلی برای جلوگیری از این اعمال غیرقانونی نیاز داریم.»

فروشگاه‌های عتیقه‌فروشی که قبلا به صورت حضوری بودند هم‌اکنون به فروش آنلاین روی آوردند. به عبارتی، فروشندگان بازار سیاه از فرصتی که حفظ حریم خصوصی آنلاین فراهم آورده سوء استفاده می‌کنند و یا به کانال‌های رمزگذاری شده متوسل شدند.

از طرف دیگر، کمبود تعداد کارکنان در مکان‌های فرهنگی مناطق دورافتاده، به‌ویژه در مکان‌هایی که قبلاً توسط جوامع محلی محافظت می‌شد را در معرض خطر غارت قرار می‌دهد.

آیا فرازمینی بودن اجداد مردم پرو صحت دارد؟

گیدو لومباردی، مردم‌شناس و متخصص مطالعات مومیایی در دانشگاه کایتانو هردیای پرو گفت که پیام‌هایی ناشناس در واتس‌اپ دریافت کرده که اشیای غارت شده از جمله مجسمه‌های سفالی صدهاساله را برای فروش گذاشته‌اند.

او گفت که برخلاف آنچه برخی نظریه‌پردازان سعی می‌کنند در مورد اجداد فرازمینی مردم این منطقه به ما بقبولانند صحت ندارد و «کسی با این شکل و شمایل به دنیا نیامده است.»

لومباردی معتقد است که چون برخی از باورمندان به موجودات فضایی درک درستی از سنت‌های اجتماعی دوران ماقبل از ورود کریستف کلمب ندارند، این موضوع باعث سوء استفاده‌هایی در این زمینه شده است.

یکی از این سنت‌ها، رویه‌ای رایج در شکل‌دادن و فرم‌دهی به جمجمه کودکان از طریق بستن سر آن‌ها بود و به همین دلیل است که سرهای این اجساد کشیده‌تر از حد معمول هستند.

فرهنگ‌سازی

جلوگیری از خروج اقلام غارت شده از پرو چالش برانگیز است. پرو با پنج کشور مرز مشترک و در مجموع دارای ۲۷ گذرگاه مرزی است و بهترین کار این است تا جوامع محلی و مسافران را در مورد اهمیت این اشیا آموزش دهند.

در فرودگاه بین‌المللی لیما، کارشناسان وزارت فرهنگ پرو با استفاده از اسکنرهای اشعه ایکس سعی می‌کنند از خروج اشیای فرهنگی مشکوک جلوگیری کنند، ولی مسافران «در بیشتر موارد می‌گویند که از ماهیت این اشیا مطلع نبودند و در نتیجه هیچ اقدام مجرمانه‌ای علیه آن‌ها صورت نمی‌گیرد» و صرفا این کالاها ضبط و تحویل وزارت فرهنگ پرو می‌شود.

سنتوریون از وزارت فرهنگ پرو گفت که بازگرداندن اشیای قاچاق به کشور نیازمند دیپلماسی گسترده و همچنین مستنداتی برای اثبات منشأ و اهمیت فرهنگی آن‌ها است.