رازآمیزترین «هرم» مصر باستان که ۱۴ سال قبل کشف شد

اول صبح؛ باستان‌شناسانی که حدود ۱۴ سال قبل در حال کار نزدیک شهرک باستانی ادفو در جنوب مصر بودند، هرمی پلکانی را کشف کردند که قدمت آن به حدود ۴۶۰۰ سال پیش باز می‌گشت.

این هرم که زمانی تا ۱۳ متر بلندی داشته، یکی از هفت هرم به اصطلاح «استانی» بوده است که توسط فرعون هونی (حکومت حدود ۲۶۳۵ تا ۲۶۱۰ پیش از میلاد) یا فرعون اسنفرو (حکومت حدود ۲۶۱۰ تا ۲۵۹۰ پیش از میلاد) ساخته شده است. با گذشت زمان، سنگ‌های این هرم مورد چپاول قرار گرفته و این بنا در معرض فرسایش قرار گرفته است، به همین دلیل امروزه تنها حدود ۵ متر (۱۶ فوت) ارتفاع دارد.

منظرۀ هرم ادفو، قبل و بعد از حفاری

هرم‌های استانی که در سراسر مرکز و جنوب مصر پراکنده هستند، در نزدیکی سکونتگاه‌های اصلی قرار دارند، فاقد اتاق داخلی هستند و برای تدفین ساخته نشده‌اند. شش مورد از این هفت هرم ابعاد تقریباً یکسانی دارند، از جمله هرم کشف‌شده در ادفو که ابعاد آن حدود ۴.۵ در ۶.۵ متر (۶۰ در ۶۱ فوت) است.

با توجه به نبود اتاقک در درون این اهرام وعدم استفاده از آن‌ها برای تدفین، هدف از ساخت این هفت هرم هنوز یک راز است. اما ممکن است از آن‌ها به عنوان بناهای یادبود نمادین برای پرستش فرعون استفاده می‌شده که قدرت او را در استان‌های جنوبی تأیید می‌کرده است.

بقایایی که در پایین یکی از دیوارهای هرم کشف شد و ممکن است محل تقدیم نذورات بوده باشد

گریگوری ماروآرد، پژوهشگر همکار مؤسسه خاورشناسی دانشگاه شیکاگو که رهبری کار در هرم ادفو را برعهده داشته می‌گوید: «شباهت‌های هرم‌های استانی با یک‌دیگر واقعاً شگفت‌انگیز است و قطعاً یک نقشه مشترک برای ساخت آن‌ها وجود دارد». تیم او در ضلع شرقی هرم تازه کشف‌شده بقایای محلی را پیدا کردند که به نظر می‌رسد در آنجا نذورات غذایی تقدیم می‌شده است؛ کشفی که برای درک کاربری این نوع هرم‌ها مهم است زیرا سرنخ‌هایی در مورد نحوه استفاده از آن‌ها ارائه می‌دهد.

این تیم همچنین حکاکی‌های هیروگلیف و نقاشی‌هایی را بر روی سطوح خارجی هرم پیدا کردند. این نقاشی‌ها شامل تصاویر هیروگلیف از یک طومار، یک مرد نشسته، یک حیوان چهارپا، یک برگ نی و یک پرنده است. این نقوش در کنار بقایای نوزادان و کودکانی قرار دارند که در پای هرم دفن شده‌اند. اما محققان فکر می‌کنند که کتیبه‌ها و تدفین‌ها مربوط به مدت‌ها پس از ساخت هرم است و این سازه در ابتدا برای محل دفن ساخته نشده است.

باستان‌شناسان نقوشی را (از جمله یک مرد، یک حیوان چهارپا و یک پرنده) بر روی دیوارۀ خارجی هرم کشف کرده‌اند

کشف هرم

ماروآرد می‌گوید: اگرچه باستان‌شناسان قبلا از وجود هرم در ادفو مطلع بودند، اما این سازه هرگز قبل از شروع کار تیم ماروآرد در سال ۲۰۱۰ حفاری نشده بود. تیم او دریافتند که هرم زیر لایه ضخیمی از شن، زباله‌های امروزی و بقایای چپاول‌شدۀ سنگ‌های آن پوشیده شده بود.

او گفت که قبل از حفاری، این سازه شبیه هرم به نظر نمی‌رسید، و مردم روستای نزدیک آن حتی فکر می‌کردند که این سازه آرامگاه یک شیخ محلی مسلمان است. با شروع کار تیم برای پاکسازی بنا، هرم باستانی نمایان شد.

تصویری از هرم، قبل و بعد از حفاری

این هرم که از بلوک‌های ماسه‌سنگی و ملات گلی ساخته شده است، به شکل هرمی سه طبقه طراحی شده بود. این سبک شبیه به هرم پلکانی ساخته شده توسط فرعون جوزر (حکومت حدود ۲۶۷۰ تا ۲۶۴۰ پیش از میلاد) است؛ فرعونی که اولین هرم مصر را در آغاز سلسله سوم مصر باستان ساخت.

ماروآرد همچنین اشاره کرد که این هرم مستقیماً روی بستر سنگی و به طور کامل با مصالح خام محلی ساخته شده است. معدن ماسه‌سنگی که از آن سنگ‌ها استخراج شده بود در سال ۲۰۱۱ کشف شد و تنها حدود ۸۰۰ متر (نیم مایل) در شمال هرم واقع شده است.

هرم رها شده

باستان‌شناسان دریافتند که در زمان سلطنت خوفو (فرعونی که هرم بزرگ را ساخت)، یعنی در حدود ۲۵۹۰ تا ۲۵۶۳ پیش از میلاد، هرم ادفو متروکه شده بود و دیگر نذری به آن تقدیم نمی‌شد. ماروآرد گفت که این اتفاق کمتر از ۵۰ سال پس از ساخت آن رخ داده است.

یکی از باستان‌شناسان در حال بررسی نقوش حک شده بر روی دیوار خارجی هرم

این نشان می‌دهد که ساخت و ساز هفت هرم کوچک زمانی که کار بر روی هرم بزرگ آغاز شد، متوقف شده است. به نظر می‌رسد خوفو دیگر نیازی به حفظ یک هرم کوچک در ادفو یا هر جای دیگر در جنوب مصر نمی‌دید. ماروآرد می‌گوید «خوفو تمام منابع را بر روی ساخت هرم بزرگ در جیزه متمرکز کرد، که نزدیک به پایتخت مصر در ممفیس بود».