«خرده عادت»؛ کلید جادویی برای موفق بودن
«خرده عادت» راهی مطمئن برای رسیدن به هدف‌های کوچک و بزرگ است و به تقویت و پایدار کردن رفتارهای مثبت و توسعه مهارت‌ها کمک می‌کند. استفاده از این راهکار طلایی برای نسل نوجوان و جوان در ایجاد انگیزه برای داشتن آینده‌ای روشن و پربار غیرقابل‌انکار است. یک کارشناس تکنولوژی آموزشی و مشاوره تحصیلی و خانوادگی درباره این کلید طلایی می‌گوید.
اول صبح؛ «من یک سری عادت‌های رفتاری دارم که یکی از آن‌ها شلختگی است. نمی‌توانم ترکش کنم! خیلی هم تصمیم می‌گیرم، ولی نمی‌توانم. عادت به خوردن بعضی خوراکی‌ها هم دارم که ایمان دارم برای سلامتی‌ام ضرر دارد، اما چه کنم؟ دوستشان دارم! نمی‌توانم نخورم!» …
* آهسته و پیوسته تا موفقیت
شاید بارها و بارها این حرف‌ها را شنیده باشید. چه‌بسا حرف‌های دل خودتان هم باشد. اما برای آن‌که قدم در راه حل کردن این موضوع بگذارید قبل‌از هر چیز باید باور داشته باشید از قدیم گفته‌اند: «سنگ بزرگ علامت نزدن است.» یعنی هدف باید متناسب با توانایی باشد و اگر هدفی بزرگ‌تر از حد توان را نشانه بگیریم به ثمر رساندن آن کاری دشوار و یا غیر ممکن خواهد بود. شاید یکی از راه‌های رسیدن به هدف متناسب با توانایی به قول معروف حرکت آهسته و پیوسته باشد، همان طور که می‌گویند: «رهرو آن نیست که گه تند و گهی خسته رود / رهرو آن است که آهسته و پیوسته رود».
«نسرین امامی» کارشناس تکنولوژی آموزشی و مشاوره تحصیلی و خانواده از خرده عادت‌ها می‌گوید. راهکاری مناسب برای رسیدن به اهدافی که در زندگی پیش روست و کوچک و بزرگ هم ندارد.
*خرده عادت‌ها
«خرده عادت‌ها، عاداتی کوچک و ساده‌اند که به آسانی قابل اجرا بوده و در طول زمان می‌توانند منجر به تغییرات بزرگ و مثبت در زندگی شوند.»
درواقع این راهکار مناسب یک رفتار مثبت بسیار کوچک است که به‌دلیل کوچک بودن، افراد خود را قادر به انجام آن می‌بینند و درنتیجه هر روز خود را موظف می‌کنند که هر طور شده‌است آن را انجام دهند و در انجام آن به هیچ وجه احساس ضعف و ناتوانی نمی‌کنند؛ بنابراین با وجود این خرده عادت‌ها خود را در رسیدن به اهداف کوچک و بزرگ توانمند می‌بینند و چه‌بسا به بزرگ‌ترین اهدافشان نیز به‌راحتی دست پیدا خواهند کرد.
*موضوعات مختلف در زندگی و خرده عادت‌های مرتبط با هر موضوع
موضوعات مختلفی در زندگی افراد وجود دارند که شاید خیلی ساده به‌نظر برسند، اما با این وجود و با اینکه بارها و بارها برای رسیدن به اهداف ریز و درشت تصمیم گرفته‌اند و حتی برنامه‌ریزی‌های متعددی نیز داشته اند، اما در کمال ناباوری دستیابی به اهداف حتی کوچک ساده نیست و ازآن‌جایی‌که خرده عادت‌ها این مسئله را ممکن می‌سازند ذکر چند مثال که اکثریت افراد در زندگی به آن مبتلا هستند می‌تواند موضوع را ملموس‌تر کند و تجربه موفقی را پیش رو بگذارد.
سلامت فیزیکی
هر روز ۵ دقیقه ورزش کردن
هر روز یک لیوان آب در اول صبح نوشیدن
به جای آسانسور از پله استفاده کردن
سلامت در تغذیه
هر روز خوردن یک میوه
شروع روز با صبحانه سالم و مقوی
جلوگیری از نوشیدن نوشابه‌های گازدار
سلامت ذهنی
هر روز ۵ دقیقه تأمل یا مدیتیشن
نوشتن لیستی از سه چیز مثبت در هر روز
هر روز ۱۰ دقیقه کتاب خواندن
یادگیری
مشاهده کردن یک مقاله یا ویدئو آموزشی در هر روز
یک واژه یا جمله جدید یاد گرفتن در روز
نوت‌برداری از موارد جدید یاد گرفته شده
ارتباطات
هر روز به یک نفر یک پیام مثبت ارسال کردن
کنترل خشم و کاهش استرس (هر روز دو مورد را کنترل کنید، بعد به دفعات بیشتر کنید)
*توسعه مهارت با شگرد خرده عادت
«امامی» که بیش از ۲۵سال سابقه تدریس و مشاوره در آموزش و پرورش و ارتباط با دانش آموزان را دارد با تأکید برنقش خرده عات‌ها در رسیدن به اهداف این راهکار را در افزایش و توسعه مهارت‌ها به ویژه در نسل نوجوان بسیار مهم می‌داند و می‌گوید: «ایجاد خرده‌عادت‌ها برای نوجوانان می‌تواند بسیار موثر باشد، زیرا در این سن، ساختارهای ذهنی و عادت‌ها در حال شکل‌گیری هستند. خرده‌عادت‌ها با استفاده از هدف‌های کوچک و قابل دسترس به تدریج به تقویت و پایدار کردن رفتارهای مثبت و توسعه مهارت‌ها کمک می‌کنند.»
*روش‌هایی برای ایجاد خورده‌عادت‌ها در نوجوانان
از آن‌جا که نقش خرده عادت‌ها برای رسیدن به هدف‌های حتی بزرگ در زندگی بسیار مؤثر و قطعی است استفاده از این راهکار طلایی برای نسل نوجوان و جوان در ایجاد انگیزه برای داشتن آینده‌ای روشن و پربار غیرقابل‌انکار است؛ بنابراین دانستن روش‌های مناسب برای ایجاد خرده عادت‌ها در نوجوانان و جوانان بسیار توصیه می‌شود و چه بسا آینده هدفمند آنان را نیز تضمین خواهد کرد.
شناسایی هدف
با نوجوانان در مورد اهداف و آرزوهای آن‌ها صحبت کنید و از آن‌ها بخواهید که یک هدف کلی انتخاب کنند.
شکستن هدف به هدف‌های کوچکتر
هدف کلی را به قسمت‌های کوچکتر و قابل مدیریت تقسیم کنید. مثلاً اگر هدف اصلی تقویت سلامت فیزیکی است، یک خرده‌عادت می‌تواند «هر روز ۵ دقیقه پیاده‌روی» باشد.
سادگی و قابلیت انجام
مطمئن شوید که خرده‌عادت‌ها به گونه‌ای ساده و قابل انجام باشند تا نوجوان از انجام آن‌ها ناامید نشود.
پیگیری و ثبت نتایج
یک برنامه یا یادداشت‌برداری برای ثبت پیشرفت‌ها داشته باشید. این کمک می‌کند تا نوجوان انگیزه بیشتری برای پیگیری عادت‌هایش پیدا کند.
*روش‌های ایجاد خرده عادت‌ها برای نوجوانان به بیانی دیگر
۱. شروع کوچک
هر عادتی را که می‌خواهید ایجاد کنید، آن را به قدم‌های کوچک و قابل مدیریت تقسیم کنید. به عنوان مثال، اگر می‌خواهید نوجوان روزانه یک ساعت کتاب بخواند، با پانزده دقیقه شروع کنید.
۲. پیوستن به عادت‌های موجود
سعی کنید خرده عادت‌های جدید را به عادت‌هایی که نوجوان از قبل دارد متصل کنید. به عنوان مثال، اگر نوجوان هر روز پس از غذا می‌نشیند و تلویزیون می‌بیند، او را تشویق کنید که پیش از تماشای تلویزیون پانزده دقیقه کتاب بخواند.
۳. مشخص کردن هدف
به نوجوان کمک کنید تا بداند چرا این عادت برای او مفید است. اگر هدف مشخص باشد، احتمال پایبندی به آن بیشتر می‌شود.
۴. پاداش
وقتی نوجوان به یک هدف یا یک نقطه مشخصی از عادت جدید برسد، او را با یک پاداش کوچک تشویق کنید.
۵. یادآوری
استفاده از یادآورها می‌تواند به نوجوان کمک کند تا به عادت جدید پایبند بماند. این یادآورها می‌توانند هشدارهای گوشی، یادداشت‌ها یا حتی تصاویر باشند.
* دیگر جایی برای بهانه نیست…
خرده عادت‌ها یک کلید طلایی برای طی کردن مسیر پر فرازونشیب در رسیدن به اهداف ریزودرشت زندگیست. راهکاری که انگیزه و اراده را قوی می‌کند و باعث می‌شود بتوانید در مسیر رسیدن به اهداف به عهد خود پایبند باشید. خرده عادت‌ها دیگر جایی برای بهانه‌ها باقی نمی‌گذارند.