سرنوشت بزرگترین کوه یخ جهان چه خواهد شد؟

اول صبح؛ دیدن از میان برف و مه در دریاهای قطب جنوب غیرممکن بود اما یان استراکان که هدایت یک سفر اکتشافی را برعهده داشت، می‌دانست که کشتی او به یک غول واقعی نزدیک می‌شود: بزرگ‌ترین کوه یخی جهان در جایی جلوتر قرار داشت.

او به خبرگزاری فرانسه گفت: «ابرها بالا رفتند و ما توانستیم این خط سفید گسترده را ببینم که از هر طرف در سراسر افق امتداد یافته است.»

با نزدیک‌تر شدن کشتی در طول بازدید روز یکشنبه شکاف‌های بزرگ و طاق‌های آبی که در لبه کوه یخ شکل گرفته بودند مورد توجه قرار گرفتند.

استراکان گفت امواجی به ارتفاع چهار متر به دیواره این کوه یخ برخورد می‌کرد و تکه‌های کوچکی را می‌شکست و برخی از طاق‌ها نیز فرو می‌ریختند.

او کشتی‌رانی در امتداد لبه دندانه‌دار بی‌پایان این کوه را با نت‌های موسیقی مقایسه می‌کند: «همه ترک‌ها و قوس‌ها در هنگام پخش آهنگ نت‌های متفاوتی بودند.»

وسعت کوه یخ دندانی شکل با نام «ای‌۲۳ای» (A۲۳a) نزدیک به ۴۰۰۰ کیلومتر مربع است که آن را بیش از دو برابر بزرگ‌تر از لندن می‌کند.

این کوه یخ پس از سه دهه چسبیدن به سواحل قطب جنوب، اکنون در مسیری است که می‌تواند آخرین سفرش باشد. این کوه یخ به سمت شمال می‌رود.

تخمین زده می‌شود که این کوه یخ حاوی یک تریلیون تن آب شیرین است که احتمالا در طول مسیر به سمت اقیانوس ذوب می‌شود.

کوه یخ در برخی نقاط تا ۴۰۰ متر ضخامت دارد و در حال حاضر بین جزیره «الفنت» و «ارکنی جنوبی» در حال حرکت است.

استراکان در حالی با خبرگزاری فرانسه صحبت می‌کرد که سفر او با کشتی از سوی شرکت EYOS تدارک دیده شده بود و در حال پایان دادن به یک تور خصوصی در شبه جزیره قطب جنوب بود. این کشتی قصد داشت ابتدا به جزیره جورجیا جنوبی برود اما به‌دلیل شیوع آنفولانزای پرندگان در آنجا، مسیر را تغییر داد و روانه کوه یخ شد.

این نخستین کشتی نیست که شاهد عظمت کوه یخ بود. کشتی «آرآراس» بریتانیا ماه گذشته برای یک ماموریت علمی به قطب جنوب سفر می‌کرد که متوجه شد کوه یخ مسیر آن‌ها را مسدود کرده است.

اندرو مایجرز، دانشمند ارشد کشتی گفت وقتی به کوه یخ نزدیک شدند، مه از بین رفت و خورشید بیرون آمد و حتی گروهی از اورکاها شنا کردند. وی به خبرگزاری فرانسه گفت: «واقعا جادویی بود.» وی افزود که شش ساعت طول کشید تا از کوه یخ عبور کنند.

کوه یخ «ای۲۳ای» اولین بار در سال ۱۹۸۶ از سواحل قطب جنوب جدا شد و آن را به قدیمی‌ترین کوه یخی جهان و همچنین بزرگترین آن تبدیل کرد اما در آن دوران به کف اقیانوس گیر کرد. اندرو فلمینگ از سازمان بریتانیایی قطب جنوب به خبرگزاری فرانسه می‌گوید در سال ۲۰۲۰ تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که این کوه در حال «لرزش» است.

کوه یخی «ای‌۲۳ای» اواخر سال گذشته از قید و بندهای یخی خود رها شد و شروع به حرکت به سمت شمال کرد.

این که آیا این موضوع به‌دلیل تغییرات آب و هوایی ایجاد شده است یا خیر همچنان مورد سوال است. این در حالی است که یخ‌های دریای قطب جنوب در زمستان به پایین‌ترین سطح خود رسیده است.

فلمینگ با تاکید بر اینکه این کوه‌های یخ یک فرآیند طبیعی هستند اضافه می‌کند: «هر سال یک یا دو کوه یخ بزرگ می‌شکنند.»

یک نمونه کوه یخی

وی تصریح کرد که چنین کوه‌های یخی بخشی از یک سیستم عظیم هستند که به‌طور چشمگیری در حال تغییر است.

کوه یخ «ای۲۳ای» از زمان رها شدن تقریبا همان مسیر کوه‌های یخی عظیم قبلی از جمله «ای۶۸» و «ای۷۶» را دنبال کرده است و از سمت شرق شبه جزیره قطب جنوب از طریق دریای ودل در امتداد مسیری به‌نام «کوچه کوه یخ» عبور کرده است.

فلمینگ می‌گوید همانطور که کوه یخ از اقیانوس جنوبی جدا می‌شود، آب‌های گرمتر و امواج بزرگتر شروع به شکستن آن خواهند کرد.

اگر مسیر دو کوه یخی نسبتا عظیم قبلی را دنبال کند به سمت شمال شرقی به سمت جزیره جورجیای جنوبی می‌رود که بهشی برای پنگوئن‌ها و فوک‌ها محسوب می‌شود.

یک مسیر محتمل‌تر این است که کوه یخ «ای۲۳ای» در اطراف جزیره حرکت کند و به پیچ و خم خود به سمت شمال ادامه دهد. اما اگر این سناریو به واقعیت بیانجامد سرنوشت «ای۲۳ای» به مانند همه کوه‌های یخی خواهد بود که به شمال سفر می‌کنند و در نهایت در آب‌های گرم‌تر ذوب می‌شوند.

فلمینگ می‌گوید: «آن‌ها در نهایت محکوم به فنا هستند.»