معمار مشهور انگلیسی چگونه در قطر به جنگ خورشید می‌رود؟

اول صبح؛ لرد «نورمن فاستر» که به عنوان یکی از برجسته‌ترین معماران جهان شهرت دارد دهه‌های متمادی از عمر خود را به تعریف مجدد مفهوم ساختمان‌های بلند اختصاص داده است. در کارنامه کاری او می‌توان به سازه‌های نمادینی مانند تبر سنت مری ۳۰ در لندن (که لندنی‌ها آن را به عنوان «برج خیارشور» می‌شناسند) و ساختمان بانک «هنگ کنگ شانگهای» (HSBC) در هنگ کنگ اشاره کرد.

اکنون او قطر را به عنوان هدف تازه خود در نظر گرفته است. برج‌های لوسیل فاستر در حال تکمیل شدن هستند و قرار است به ارتفاع ۳۰۱ متر آماده شوند تا عنوان بلندترین ساختمان‌های قطر را به خود اختصاص دهند و از مشعل دوحه رکوردار فعلی از نظر ارتفاع پیشی بگیرند.

در بخشی از پروژه ۱.۱ میلیون متر مربعی که توسط دفتر معماری فاستر‌اند پارتنرز طراحی شده ساخت برج‌ها جزء محوری از طرح بزرگ‌تر برای شهر لوسیل است که در ۱۶ کیلومتری شمال پایتخت یعنی دوحه قرار دارد. برج‌های لوسیل در میان میان انبوهی از پیشرفت‌های جدید در آن منطقه از جمله استادیوم لوسیل که آن نیز توسط دفتر معماری فاستر‌اند پارتنرز برای جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ طراحی شده ایستاده است. آن مجموعه از چهار بلوک متمایز دو بلوک ۷۰ طبقه و دو بلوک ۵۰ طبقه تشکیل شده و هر برج به عنوان مرکزی برای موسسات مالی قطر در نظر گرفته شده است.

فاستر می‌گوید: «به‌عنوان یک معمار خود را در ابتدای راه با شهرها درگیر می‌کنم. ما زیرساخت‌ها را برای نسل‌های آینده ایجاد کرده ایم». برای مقابله با چالش‌های منحصر بفرد ناشی از آب و هوای گرم قطر تیم فاستر مجبور شد از موادی که معمولا در آسمان خراش‌ها در کشورهای سردتر استفاده می‌شود دور شود که در واقع بخشی از آن چیزی بود که فاستر از آن تحت عنوان دهه‌ها تلاش برای «اختراع مجدد ساختمان بلند» یاد کرد.

«فاستر» می‌گوید: «شما بارها فکر می‌کنید که این برج یک برج شیشه‌ای است، اما با آب و هوای قطر بحث پیچیده‌تر می‌شود و موضوع پایداری بنا نیز وجود دارد. در نتیجه، شما می‌خواهید از سازه در برابر خورشید دفاع کنید».

این طرح شامل سایه زنی و تهویه پیشرفته است. نمای بیرونی برج‌ها با فولاد ضد زنگ ال ۳۱۶ معروف به فولاد ضد زنگ Marine Grade پوشیده شده که پیرامون ساختمان را در بر می‌گیرد و از شیشه در برابر نور شدید خورشید محافظت می‌کرده و در عین حال مناظر را حفظ می‌کند و هم چنان نور طبیعی را وارد بنا می‌سازد.

مرکز این پروژه باله‌های سایه دار ویژه شبیه به آبشش‌ها هستند که نه تنها نماها و نور طبیعی را برای سرنشینان بهینه می‌کنند بلکه تشعشعات خورشیدی را تا ۷۰ درصد در مقایسه با برج‌های تمام شیشه‌ای سنتی کاهش می‌دهند.

فاستر می‌گوید: «کاری که ما در اینجا انجام دادیم ایجاد حس هویت برگرفته از نیازهای واقعی است. این یک تحمیل مُد روز نیست بلکه از واقعیت‌های آب و هوایی ناشی شده است». به گفته «لوک فاکس» سرپرست پروژه این سیستم سایه زنی به کاهش ۳۵ درصدی نیازهای خنک کننده و مصرف کلی انرژی کمک می‌کند. برج‌ها به صورت استراتژیک برای ایجاد حداکثر سایه قرار گرفته‌اند و با بالا رفتن شکل آن‌ها با چرخش ۹۰ درجه تغییر می‌کند.

فاکس می‌افزاید: «ما اطمینان کسب کردیم که برج‌ها به گونه‌ای قرار داده شوند که اندکی بچرخند و هنگامی که از سطح زمین بالا می‌روند چشم اندازی بین آن‌ها فراهم می‌کنند. این کاملا منحصر بفرد است و آن سازه را از سازه‌های دیگر متمایز می‌سازد».

در حالی که این برج‌ها آماده تبدیل شدن به یک نقطه عطف قابل تشخیص برای لوسیل هستند فاستر معتقد است که خط افق یک شهر بازتاب دهنده چیزی است که در زیر سطح قرار دارد. او می‌گوید که برای تیم‌اش بسیار مهم بود که برج‌ها را در یک «طرح جامع مقیاس پایین» ادغام کنند.

سازه مذکور از نظر استراتژیک در بالای یک خط مترو و در انتهای یک بلوار تجاری قرار گرفته که اسکله را به استادیوم فوتبال مجاور متصل می‌کند که اخیرا میزبان فینال جام ملت‌های آسیا بوده است. به گفته فاستر ویژگی‌های زمینی میدان در هدف کلی تبدیل منطقه به یک فضای عمومی پر جنب و جوش برای آینده موثر خواهد بود. فاستر می‌گوید: «آن چه همیشه از آن مناظر دور آشکار نیست تجربه پیاده روی است. این زیرساخت پایین‌تر است که این عناصر متنوع را به هم پیوند می‌دهد».

برج‌های لوسیل قرار است طی ۱۲ ماه آینده به صورت مرحله‌ای تکمیل شوند.