معضل «سگ‌ها» برای محیط زیست مازندران
دور دور سگ‌های ولگرد در زیست گاه‌های پرندگان مهاجر در تالاب‌های مازندران به خصوص در تالاب سرخرود و فریدونکنار محل تجمع قوهای فریاد کش تهدیدی جدی و تازه برای امنیت و سلامت این مهمانان راه دور استان است.
اول صبح؛ همزمان با فرا رسیدن چله زمستان و سرد شدن هوا در مازندران ترافیک حضور پرندگان مهاجر به اوج خود رسیده است و این امر سبب شد تالاب‌های مازندران از جمله تالاب سرخرود مملو از پرندگان مهاجر همانند قوهای فریاد کش باشند.
این روزها مهمانان مهاجر با یک پدیده جدیدی از تهدید به نام سگ‌های ولگرد روبرو شدند که امنیت این پرندگان به خصوص قوهای فریاد کش را به خطر انداخته است.
سگ‌های بلا صاحب به صورت تکی یا گروهی در کنار زیست‌های این پرندگان حضور یافته و زندگی عادی این حیوانات را با خطر مواجه کردند.
بازنشر خبر مزاحمت این سگ‌ها در فضای مجازی که در حالی دست به دست شدن است علاقمندان به این پرندگان مهاجر و محیط زیست را نگران کرده است.
هرچند هنوز آمار یا خبر رسمی از تلفات پرندگان مهاجر به خصوص قوهای فریاد کش به واسطه حمله این سگ‌ها منتشر نشد اما حضور و ایجاد مزاحت و تهدید امنیت این پرندگان مهاجر از سوی مسوولان محلی تایید شده است.
سگ‌های ولگرد شاید نتوانند در تالاب سرخرود این قوها را شکار کنند اما مزاحمت آن‌ها سبب می‌شود این قوها از منطقه امن زیستگاه خود به روستاهای پرخطر اطراف به پرواز درآیند.
کارشناسان زیست محیطی دور دور این سگ‌ها در اطراف زیست گاه‌های این قوها در محمود آباد را که البته در شهرهای دیگر هم مصداق دارد شلیک به امنیت این پرندگان می‌دانند.
با توجه به اینکه قوها در سطح پایین پرواز می‌کنند جابجایی آن‌ها به روستاهای اطراف یک تهدید جدی برای این قوها محسوب خواهد شد.
مسوولان شهرستان محمود آباد برخورد با این سگ‌های ولگرد را یک ضرورت فوری می‌دانند که باید با عزم و تصممیم ملی حل شود. این مسوولان بر این باورند جمع آوری سگ‌های ولگرد به یک دغدغه روزانه تبدیل شده است و در هر هفته در جلسه‌های مختلف تاکید می‌شود.
هرچند در محدوده اطراف محمود آباد یک مکانی برای جمع آوری و نگهداری این سگ‌های بلاصاحب فعال شد، اما جابجایی این سگ‌ها از شهری به شهر دیگر این مشکل را استمرار بخشید.
تهدید سگ‌های بلاصاحب که فقط مختص مازندران و شهرستان محمود آباد نیست و دور دور این سگ‌ها در تمام استانها به شکل‌های متفاوت گزارش می‌شود.
حضور گله‌ای این سگ‌ها در مناطق مختلف محمود آباد که در نیمه‌های شب مشاهده می‌شود نشان از آن دارد که این سگ‌ها از شهرهای مختلف یا حتی از استانهای همجوار در این شهر یا شهرهای دیگر رهاسازی می‌شود.
کارشناسان زیست محیطی بر این باور هستند برای جمع آوری این سگ‌ها در محدوده زیست گاه‌های پرندگان مهاجر باید فکر اساسی شود در غیر این صورت آسایش و سلامت این پرندگان به خصوص قوهای فریاد کش در خطر جدی قرار دارد.
مردم و محیط بانان تلاش می‌کنند تا این سگ‌ها را از اطراف این پرندگان مهاجر دور کنند اما این تهدید در صورت استمرار می‌تواند به چالش اساسی برای این پرندگان مهاجر در مازندران تبدیل شود.
میزبانی مازندران از پرنده‌های مهاجر که در سال جاری از ۱۶ شهریور با فرود اولین گونه از پرنده‌های مهاجر در تالاب میانکاله و آببندان‌های مازندران آغاز شد، با سرد شدن هوا تعداد زیادی از این پرندگان مهاجر موفق شدند به سلامت خود را از مناطق شمالی دریای خزر به زیستگاه‌های جنوب بزرگترین دریاچه جهان در مازندران برسانند.
فرود پرندگان مهاجر به مازندران تا اوایل بهمن ماه تکمیل خواهد شد، مسوولان امر اعلام کردند تا یک ماه دیگر تمامی این پرندگان که قصد سفر به استان را داشته باشند خود را به زیستگاه‌های زمستان گذر خواهند رساند.
سیلاب‌های پی در پی که در غرب، شرق و مرکز مازندران در یک ماه اخیر به وقوع پیوست، آببندان ها، تالاب‌ها و دشت‌های مازندران را سیراب کرد و با توجه به تغذیه مناسب این زیستگاه‌ها سال خوبی در انتظار این مسافران است.
هر چند سرشماری پرندگان مهاجر طبق یک تقویم جهانی اواسط دی ماه انجام می‌شود، اما برآوردهای مسوولان و کارشناسان امر آن است حضور پرندگان مهاجر به خصوص قوها در سال جاری بیشتر از سال‌های چند سال گذشته است.
حجم ترافیک پرندگان مهاجر به مازندران بستگی به شدت سرما این مهمان‌ها در زیستگاه شمالی آن‌ها دارد که هر چه در آن مکان سرما بیشتر شود سرعت کوچ این پرندگان به جنوب دریای خزر بیشتر می‌شود.
بنا بر آمار اداره حیات وحش محیط زیست مازندران نزدیک به ۱۰۰ گونه از پرندگان مهاجر بومی و غیر بومی به تالاب‌ها و آبگیرهای این استان کوچ زمستانی دارند.
رئیس اداره محیط زیست شهرستان محمودآباد در گفتگو با خبرنگار ایرنا بیان داشت: پرسه سگ‌های ولگرد در اطراف تالاب سرخرود امنیت این پرندگان مهاجر را به خطر انداخته است.
قهرمان اسماعیلی اظهار داشت: هرچند تاکنون این سگ‌ها به قوهای تالاب سرخ رود آسیبی نرساندند اما ایجاد رعب و وحشت سبب پرواز این قوها به مناطق پرخطر روستایی خواهد شد.
وی با بیان این مطلب که قوها برای زمستان گذرانی نیازمند محیطی امن هستند، بیان داشت: سگ‌های ولگرد به عنوان یک تهدید جدی برای مناطق امن قوها است.
اسماعیلی ادامه داد: سگ‌های ولگرد سبب می‌شود که این قوها در ارتفاع پایین به روستاهای همجوار پرواز کنند که این امر برای این پرنده مهاجر خطرآفرین است.
وی با ذکر این مطلب که محیط بانها با کمک مردم این سگ‌ها را از محدوده تالاب دور می‌کنند افزود: برای حل این مشکل باید چاره اساسی اندیشیده شود.
این مقام مسوول تصریح کرد: با افزایش سرما در عرض‌های شمالی میزبان تعداد بیشتری از قوها و سایر پرندگان مهاجر در تالاب‌های مازندران خواهیم بود.
فرماندار محمود آباد بیان داشت: برای حل ریشه‌ای موضوع سگ‌های بلاصاحب نیازمند یک اتفاق ملی هستیم و این مشکل شهرستانی حل نخواهد شد.
روح الله علیزاده اظهار داشت: یک مکانی در محدوده شهرستان محمود آباد در نظر گرفته شد و این سگ‌های بلاصاحب جمع آوری و به آن مکان منقل خواهند شد.
وی ادامه داد: حضور گله‌ای سگ‌های بلاصاحب در یک منطقه شهری در نیمه‌های شب نشان از آن دارد که این سگ‌ها از شهر‌ها و استانهای همجوار در این مناطق رهاسازی می‌شوند.
وی با بیان این مطلب که رهاسازی سگ‌های بلاصاحب در مناطق مختلف شهری، روستایی یا جنگلی فقط مختص محمود آباد نیست بیان داشت: نگهداری این سگ‌ها اعم از غذا و مکان مناسب هزینه‌های سنگینی به همراه دارد.
این مقام مسوول تصریح کرد: تا کنون گزارشی از گزیدگی یا شکار این قوها توسط سگ‌های ولگرد گزارش نشد و همه تلاش ما آن است تا محیطی امن برای این پرندگان مهاجر به خصوص قوهای فریاد کش فراهم کنیم.
مازندران دارای ۲ تالاب بین‌المللی میانکاله و فریدونکنار و چندین تالاب و آبگیر محلی چون ساهون، لپو و پلنگان، ولشت، استخرپشت، گل‌پل، خضر نبی، شورمست، دریوک، سراندون و بالندون، گز و کندوچال است.
مازندران همچنین افزون بر ۸۰۰ قطعه آببندان به مساحت ۱۷ هزار هکتار دارد. همه‌ساله در فصل زمستان۱۰۰ گونه پرنده مهاجر زمستان گذران با جمعیتی حدود ۳۰۰ هزار بال به مازندران مهاجرت می‌کنند.
بر اساس آمارهای رسمی، تاکنون بیش از ۴۹۰ گونه جانوری از رده‌های مختلف مهره‌داران اعم از پرندگان، پستانداران، خزندگان، دوزیستان و ماهی‌ها در زیست‌بوم مازندران شناسایی شده‌اند.
پرندگان با ۳۱۷ گونه از ۵۸ خانواده، پستانداران با ۶۳ گونه و ۱۹ خانواده، دوزیستان با ۹ گونه از ۶ جنس و ۶ خانواده، خزندگان با ۲۶ گونه از ۲۱ جنس و ۱۱ خانواده و ماهی‌ها با ۷۵ گونه بخشی از تنوع زیستی حیات وحش مازندران را تشکیل می‌دهند.